W 1993 roku zainicjowaliśmy wydawanie serii książek „Źródła monastyczne”, w której staramy się przybliżyć polskiemu czytelnikowi teksty dotyczące duchowości, powstałe w środowisku mniszym. Nie byłoby to jednak możliwe, gdyby nie wielkie zaangażowanie środowisk patrologów, historyków i filologów, tak świeckich, jak duchownych, z ks. prof. Markiem Starowieyskim na czele. Kultura monastyczna, która miała zasadnicze znaczenie dla Europy szczególnie w początkach jej historii, jest w Polsce stosunkowo słabo znana. Dotychczas udało się wydać w naszej serii trzynaście tomów, wszystkie ze wstępami, opracowaniem naukowym i bibliografią. Zawierały one dzieła pochodzące z okresu starożytności. Teksty dziś uznawane za klasyczne, nie ograniczają się jednak do samej starożytności, dlatego idea serii domaga się rozszerzenia jej na dalsze okresy z uwzględnieniem różnych tradycji monastycyzmu chrześcijańskiego. Postanowiliśmy zatem w ramach serii „Źródła monastyczne” utworzyć kilka podserii.

Dotychczasowe tomy trzeba zaliczyć do podserii „starożytność”. Z biegiem czasu wprowadziliśmy następne podserie: „średniowiecze”, „nowożytność” oraz „opracowania”. Utrzymamy ciągłą numerację tomów w serii, a dla przejrzystości wprowadzimy ponadto numery poszczególnych tomów w podseriach. Podserie odróżniać się będą ponadto kolorem kartonu. W podserii „średniowiecze” jako pierwszy ukaże się tom Najstarsze pisma kartuzów. Będzie to piętnasty tom serii „Źródła monastyczne”.

Miłość nauki a pragnienie Boga Jeana Leclerqa otwiera podserię „opracowań”, w której chcemy publikować znaczące teksty na temat monastycyzmu różnych okresów i tradycji.

Ojciec Jean Leclercq, urodzony w 1911 roku w Avesnes we Francji, zmarły 27 X 1993, był benedyktynem w opactwie Clervaux w Luxemburgu. Bibliografia jego prac obejmuje prawie 1000 pozycji, w tym ok. 40 książek – między nimi monografie poświęcone Piotrowi z Celles, Piotrowi Wielebnemu i św. Bernardowi z Clairvaux. W poszukiwaniu rękopisów do przygotowywanych przez siebie wydań dzieł św. Bernarda i innych autorów średniowiecznych odwiedził ponad 1200 bibliotek w całej Europie.

Wydana po raz pierwszy w 1957 roku książka, którą przedstawiamy, była owocem cyklu wykładów, wygłoszonych przez autora w Instytucie Monastycznym w opactwie San Anselmo w Rzymie. Obok rozważań na temat kultury monastycznej średniowiecza, która przedziwnie potrafiła syntetyzować gramatykę i eschatologię, doświadczenie i spekulację, znalazł się w niej rozdział zatytułowany „Teologia monastyczna”. Odtąd, mimo polemicznych dyskusji, z których autor wychodził zwycięsko, utrwaliło się w nauce to – wprowadzone przez niego – określenie.

Mamy nadzieję, że to dzieło wybitnego, uczonego humanisty XX wieku, mnicha benedyktyńskiego, służyć będzie głębszemu zrozumieniu kultury duchowej mnichów, a przez nią także kultury chrześcijańskiej Europy.