W odwiecznym konflikcie wyobraźni z rozumem, odkrywanie głębi cudownych światów Williama Blake'a jawi się jako początek królowania nowej wiedzy. To dla mnie niezwykle interesujące przeżycie, ponieważ poczucie tęsknoty do nieskończoności, jako głównego przedmiotu westchnień człowieka, również dla mnie staje się kuszące. Można by powiedzieć, że w natłoku wizji Blake'a na te kilka dni utwierdziła się we mnie przewaga władzy jakiegoś pierwotnego przekonania, przeświadczenia wymykającego się daleko poza wszelkie symboliczno-znaczeniowe poziomy. Jednocześnie poemat angielskiego pisarza to żniwa dla otwartych umysłów. Dla tych, co wzdychają do nieśmiertelności i dla wszystkich pozostałych, którzy pragnąc spijać z kart tej książki nowe życie, chcą uczestniczyć w swoistym odrodzeniu człowieka.

Jako ten, który oczyma wyobraźni widzi więcej niż my. Właśnie takim zapamiętam twórcę literackiego sądu ostatecznego, mistrza którego zasłon tajemnicy nie uda mi się zapewne zerwać do końca moich dni. Przypominające starożytne pisma, dzieło Blake'a stanowi oś wokół której wirujący czas nawija całe tysiąclecia na zwoje zdobytej przez ludzkość mądrości. Bijąca od nich światłość poznania, chociaż miejscami odsłaniająca rdzę zniszczenia, ukazuje mroczny świat dotknięty biblijnym "fiat". W ten właśnie sposób rozświetlone dobrem ciemności zła świadczą o przeistaczaniu się pierwotnych kształtów życia i śmierci. To nic innego, niż zmaganie się ze sobą boskich sił, tworzących nowy los. Widoczne tu nagromadzenie wielkiej energii opiera się na objawieniu, w przeraźliwych otchłaniach ginie ułuda na której od zawsze opierała się człowiecza natura.

William Blake utożsamiał religię ze sztuką a swoim okiem wyobraźni dokonywał cudów w aktach kreacji. Niczym w kosmicznej otulinie umiejscawiał wyższe formy bytu dla których nieposkromione ambicje i żądza władzy stworzyły towarzyszy podróży przez wieczność do zwycięstwa nad czasem i przemijaniem. Interpretacja symboli angielskiego myśliciela może stwarzać pewien problem, ponieważ nadawanie ludzkich kształtów temu, co wieczne i nieskończone, doprowadzi nas w pewnym momencie do granic mistycznych wizji. Pewnym jest to, że ukryte głębokie tętno wszechświata staje się pod palcem Blake'a jak nigdy dotąd wyczuwalne. Lot jego myśli nad bezdrożami świata uświadomił mi, że tacy właśnie ludzie mogą wstrząsnąć bezmiarem, nawet wtedy gdy ta nieodkryta przestrzeń leży jedynie w przelanych na papier wizjach. Wiele już czytałem o tajemnicy wieczności ale widzenia Blake'a dodają nowej wartości wszystkim pozostałym mrocznym proroctwom.

Budowa literackiego labiryntu, którym są "Czterej Zoa", wydaje mi się częścią wielkiej intelektualnej bitwy, jaką William Blake wydał racjonalnemu światu. Nie wiem czy przewidywał, że ten świat rozumu ulegnie kiedyś wiekuistemu zadumaniu nad jego mistyką. Pracując nad ogromem wieczności zapewne nie wiedział, że jego dzieła całkiem naturalnie się o nią otrą a powstałe dzięki niemu byty będą świeciły na firmamencie czasu jak najczystsze klejnoty wyobraźni. W "Czterej Zoa" chwila może trwać tysiące lat, co dla ożywionych przez Blake'a postaci stanowi igraszkę, zabawę czasem i przestrzenią. Ciężko jest zapanować nad kręgiem przepojonych nienawiścią lub miłością widm, a co dopiero rozkładać ich naturę na poszczególne włókna i tworzyć z ich historii prywatną mitologię. Wierzę, że tak jak William Blake potrafił subtelnie uderzać w struny wieczności, tak nieskończone piękno jego dzieła będzie na zawsze świadczyć o cyklach przemijania pozostałych już za nami światów. Nawet wtedy, gdy ich trwanie zawęzi się do czytania zalegającego na zakurzonych półkach bibliotek poematu.

W odwiecznym konflikcie wyobraźni z rozumem, odkrywanie głębi cudownych światów Williama Blake'a jawi się jako początek królowania nowej wiedzy. To dla mnie niezwykle interesujące przeżycie, ponieważ poczucie tęsknoty do nieskończoności, jako głównego przedmiotu westchnień człowieka, również dla mnie staje się kuszące. Można by powiedzieć, że w natłoku wizji Blake'a na te...

Dzieło zdecydowanie trudne do oceny, ponieważ oparte na autorskim systemie mitologii Blake'a i operujące hermetycznym językiem, w którym nie tylko treść ale też pozycja słowa w zdaniu, a nawet jego wygląd, mają swoje znaczenie.

Idee Blake'a; odrzucenie racjonalizmu, moralizmu i dogmatyzmu na rzecz wyobraźni, zespolenie sztuki z religią, przebóstwienie Natury, afirmacja ciała „wiecznego” i aktu seksualnego, przekonanie o wspólnym korzeniu prawdziwych (tzn. nie rozdzielających sacrum od profanum) religii, koncepcja preegzystencji człowieka i koncepcja Stworzenia jako „rozdzielenia”, są z tradycyjnego punktu widzenia jak najbardziej wartościowe. Idea miłosierdzia Bożego unieważniającego kategorię kary za grzechy wydaje się bałamutna, gdy jednak przyjrzeć się jej bliżej, okazuje się interesującą, „pogańską” polemiką z chrześcijańską ideą grzechu. Ogólnie więc, Blake'a warto czytać, choć jest to lektura wymagająca i konieczne jest wcześniejsze zapoznanie się z jej analizami dokonanymi przez znawców przedmiotu.

Dzieło zdecydowanie trudne do oceny, ponieważ oparte na autorskim systemie mitologii Blake'a i operujące hermetycznym językiem, w którym nie tylko treść ale też pozycja słowa w zdaniu, a nawet jego wygląd, mają swoje znaczenie.

Idee Blake'a; odrzucenie racjonalizmu, moralizmu i dogmatyzmu na rzecz wyobraźni, zespolenie sztuki z religią, przebóstwienie Natury, afirmacja...

Człowiek jest Glistą!

Człowiek jest Glistą!