Kamień na kamieniu

Całkiem przyjemna podróż po zakamarkach wiejskiej mentalności w Polsce z początku XX w. Jest to powieść napisana prostym językiem, bogatym w archaizmy, co jednak nie czyni jej prostackiej ani trudnej w odbiorze. Myśliwski oczami głównego bohatera – Szymona Pietruszki przygląda się zmianom jakie zachodzą w Polsce w trakcie trwania jego życia. Prowadząc narrację w I osobie nadaje opowieści bardziej autentyczny wydźwięk, a forma monologu z licznymi dygresjami umożliwia czytelnikowi szersze spojrzenie na społeczność wiejską i rządzące nią zasady. Przyznam, że przez tą autentyczność głównego bohatera nie sposób go polubić. Jest reprezentatywną jednostką swojej społeczności, co oznacza że na swój sposób jest wyjątkowy i przydarza mu się więcej przygód niż zwykłym ludziom. Ciężko jest się z nim utożsamić zwłaszcza dzisiejszym dwudziestolatkom, lecz biorąc pod uwagę przemiany z tamtego okresu można go zrozumieć. Dlatego też za kilkadziesiąt lat będzie to prawdopodobnie obowiązkowa lektura w szkołach, gdyż z każdym dniem ubywa osób które pamiętałyby tamte czasy. Parafrazując Ewangelię św. Mt. 24:1-14 na szczęście w tym przypadku Kamień na Kamieniu pozostanie.

Całkiem przyjemna podróż po zakamarkach wiejskiej mentalności w Polsce z początku XX w. Jest to powieść napisana prostym językiem, bogatym w archaizmy, co jednak nie czyni jej prostackiej ani trudnej w odbiorze. Myśliwski oczami głównego bohatera – Szymona Pietruszki przygląda się zmianom jakie zachodzą w Polsce w trakcie trwania jego życia. Prowadząc narrację w I osobie...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

"Kamień na kamieniu" to dzieło niewątpliwie wybitne. Powieść tę tworzy ponad 500-stronicowy monolog jej centralnej postaci, czyli Szymona Pietruszki. Poznając losy głównego bohatera, obserwujemy losy polskiej prowincji - z jej tradycjami i trudami codzienności, a także zawirowaniami geopolitycznymi i ustrojowymi, jakim podlegała przez dziesięciolecia. I właśnie tych kilka newralgicznych dekad - od międzywojnia do późnego PRL-u - stanowi klamrę czasową, w obrębie której Pietruszka swobodnie się przemieszcza, z niebywałą swadą opowiadając historię swojego życia.

Plusem tej powieści jest niebanalny styl - można powiedzieć: autorski styl Wiesława Myśliwskiego. Dzięki niemu ogromna część czytelników znajdzie tutaj coś dla siebie: dramat, tło historyczne, młodzieżową literaturę akcji czy wreszcie naszpikowaną humorem opowieść na miarę "Przygód dobrego wojaka Szwejka".

Jeśli zaś chodzi o minusy, to wyodrębnić je można z wymienionych wyżej atutów "Kamienia...". Np. wspomniana swada. Za jej sprawą ciekawe opowiadanie momentami zamienia się w niepotrzebne, jałowe dyrdymalenie. Gdyby autor zrezygnował z niektórych, dość długich fragmentów, to książka absolutnie by nie straciła. Kolejną kwestią jest historia Polski stanowiąca tło powieści. To, że Myśliwski zdecydował się nawiązywać do wyboistych dróg naszej ojczyzny, to zdecydowanie dobrze. Gorzej, że tych nawiązań jest po prostu mało. A jeśli dodatkowo pokusimy się o zestawienie wzmiankowanego już dyrdymalenia z rzeczonym przed chwilą deficytem, to możemy dojść do wniosku, że nie wykorzystano szansy na stworzenie dzieła większego, poważniejszego w swym przekazie.

W ramach ciekawostki dodam, że Wiesław Myśliwski jest też współautorem scenariusza do filmu będącego ekranizacją "Kamienia na kamieniu". Niestety o ile książka jest wybitna, o tyle film (skupiający się na ostatnim rozdziale powieści) jest ze wszech miar sknocony.

Ocena książki: 8/10

Pozdrawiam

"Kamień na kamieniu" to dzieło niewątpliwie wybitne. Powieść tę tworzy ponad 500-stronicowy monolog jej centralnej postaci, czyli Szymona Pietruszki. Poznając losy głównego bohatera, obserwujemy losy polskiej prowincji - z jej tradycjami i trudami codzienności, a także zawirowaniami geopolitycznymi i ustrojowymi, jakim podlegała przez dziesięciolecia. I właśnie tych kilka...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Moja druga przygoda z tą niezwykłą książką. Bez wątpienia jest to jedna z najważniejszych pozycji w moim życiu - kojąca, świetnie napisana, pełna żywych emocji.

Szymon Pietruszka i jego opowieść to świat do którego chciałem wrócić już od jakiegoś czasu. Kiedy to się stało, fascynujące emocje odżyły na nowo. Jest to literatura najwyższych lotów. Chciałoby się, by ta powieść nie kończyła się nigdy...

Moja druga przygoda z tą niezwykłą książką. Bez wątpienia jest to jedna z najważniejszych pozycji w moim życiu - kojąca, świetnie napisana, pełna żywych emocji.

Szymon Pietruszka i jego opowieść to świat do którego chciałem wrócić już od jakiegoś czasu. Kiedy to się stało, fascynujące emocje odżyły na nowo. Jest to literatura najwyższych lotów. Chciałoby się, by ta...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Nie przeczytałem, gdy była wydana po raz pierwszy. Tematyka chłopska na faszerowanego cepeliowską ludowością nastolatka działała odstręczająco. I nie żałuję. Wielkość tej książki doceni tylko człowiek dojrzały.
Historia Szymona Pietruszki od dzieciństwa, do powrotu ze szpitala po wypadku. To w zasadzie dzieje polskiej wsi od czasów przedwojennych do lat zapewne sześćdziesiątych, może siedemdziesiątych XX wieku. Historia wolna i od amarantu i od czerni, od chwały i od wstydu, ale za to prawdziwa. Pokazana jest bieda chłopstwa w II Rzeczpospolitej, gdzie przez kilka miesięcy w roku przysmakiem włościan był ... zwyczajny chleb, zaś ulubioną świecką rozrywką – burdy i bijatyki na wiejskich zabawach czy jarmarkach. Marzeniem mieszkańców wsi nie były gadżety, lecz produkty pierwszej potrzeby, jak żywność czy odzież (np. spodnie). Status czeladnika czy robotnika w mieście był powodem dumy całej rodziny i niesamowitym awansem społecznym.
Okupacja była z jednej strony heroiczna, a z drugiej chłopsko-zdroworozsądkowa. Bohater partyzantki nie zrobił wrażenia na swoim ojcu, który nie widzi żadnych korzyści z działań syna.
Okres powojenny to poszukiwanie nowego, często chaotyczne, a nie walka z narzuconą władzą. I kiedy wydaje się, że wraz ze zmianami i Szymona spotka szczęście – okazuje się, że on odrzuca jeden z przejawów nowości, czy raczej nowoczesności. Tak jakby historia zatoczyła koło i Szymon w końcu wszedł w buty własnego ojca.
Powieść jest pisana w formie monologu głównego bohatera, jego językiem i w świecie jego pojęć. Autor nie uzupełnia tego uniwersum o własną wiedzę historyczną, szczególnie dotyczącą wydarzeń późniejszych, co przydaje utworowi wiarygodności. Dotyczy to szczególnie tych fragmentów, gdzie mowa i wojnie i okresie powojennym oraz losach braci Szymona, szczególnie Michała, a także wątków … obyczajowych. Albowiem polska wieś – wbrew temu, co niektórzy starają się wmówić – nigdy nie była świeckim klasztorem pełnym dziewic i prawiczków. Kawał porządnej prawdy historycznej z punktu widzenia zwykłego - chociaż niezwykłego – człowieka. Arcydzieło.

Nie przeczytałem, gdy była wydana po raz pierwszy. Tematyka chłopska na faszerowanego cepeliowską ludowością nastolatka działała odstręczająco. I nie żałuję. Wielkość tej książki doceni tylko człowiek dojrzały.
Historia Szymona Pietruszki od dzieciństwa, do powrotu ze szpitala po wypadku. To w zasadzie dzieje polskiej wsi od czasów przedwojennych do lat zapewne...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

To jest mistrzostwo, w każdym słowie. Z której strony nie spojrzeć: cudna, autentyczna narracja i opowiadanie jak rzeka. To opowiadanie mnie porusza nie tylko jako czytelnika, bo jest doskonałe. Jest pełne, bogate.
„Na razie wiadomo było, że najlepszym kosiarzem będzie kiedyś Stasiek. Bo Stasiek pierwszy raz wziął kosę do rąk i od razu rozkraczył się jak ojciec. Jak ojciec popluł w ręce. Jak ojciec szedł krok za krokiem, miarowo. I nie odsapnął, póki nie dojechał do końca pokosu. A był na równi z żytem wzrostem.
Chociaż co tu mówić, który by z nas lepiej kosił. Trza by życie przeżyć, dopiero by zobaczył. A my nawet nigdyśmy się wszyscy czterej nie spotkali przy żniwach.”
Nie mogę się równać z mistrzem:
„Niewiele jeszcze wiedziałem o chlebie, prócz tego, że raz jest, a raz go nie ma, i że kiedy jest, jest dobry, a kiedy go zabraknie, staje się jeszcze lepszy.”
Proste.
Z ciekawości sprawdziłam bibliografię Myśliwskiego, i ku mojemu zdziwieniu pomiędzy „Kamieniem..” a „Uchem igielnym” jest 40 lat. I w każdej taka siła. A jeśli się cofnąć jeszcze do „Nagiego sadu”, o 17 lat starszego niż „Kamień…” – to pokłon dla debitu na takim poziomie, do kolejnych trzymających taki poziom, dla innych niedostępny. Klasa w każdym tomie.
"Mówi się, że gdzie człowiek się urodził, ziemia jego kołyską. I śmierć jakby cię z powrotem do niej tylko położyła. I buja cię, buja, aż stajesz się znów nienarodzony, niepoczęty."
I jeszcze, dla smaku:
„Pochyliła głowę i jakby pełna lęku czekała, czy ją dotkną moje ręce. Jeden guzik tylko miała, to cóż takiego rozpiąć, całe życie się człowiek rozpina, zapina, a ten guzik jakby piskorz z rąk mi się wymykał. Ale stała z tą głową pochyloną i ani westchnieniem nie przyganiła mojemu niezgulstwu, tylko plecy pokryły jej się całe gęsią skórką. Zsunęła ten stanik z ramion, rzuciła go na krzesło i odwracając się ku mnie powiedziała:
- Widzisz, nie wstydzę się ciebie. Nic się nie wstydzę. - I nagle wtuliła się we mnie. - Och, Szymek.
Objąłem ją, ale zaraz mi się wyrwała i jak kozica wskoczyła do łóżka, zagrzebując się prawie z głową w kopiastej pierzynie.”
Klasa.
A na koniec:
„Naczyta się człowiek, naczyta, a potem i tak to wszystko do ziemi z nim pójdzie. Z ziemią co innego. W ziemi się narobi, ale ziemia zostaje. A z czytania żeby choć linijka czy słowo.”
Zostaje. Nie tylko linijki. Nie tylko słowo.
Wrażenia. Piękno. Miłość.

To jest mistrzostwo, w każdym słowie. Z której strony nie spojrzeć: cudna, autentyczna narracja i opowiadanie jak rzeka. To opowiadanie mnie porusza nie tylko jako czytelnika, bo jest doskonałe. Jest pełne, bogate.
„Na razie wiadomo było, że najlepszym kosiarzem będzie kiedyś Stasiek. Bo Stasiek pierwszy raz wziął kosę do rąk i od razu rozkraczył się jak ojciec. Jak...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Wystarczy spojrzeć na oceny czytelników. Sama się czyta.

Wystarczy spojrzeć na oceny czytelników. Sama się czyta.

Pokaż mimo to

Zupełnie zmienia perspektywę. Akcja książki dzieje się tak niedawno, ba! mogłaby się toczyć obecnie w jakiejś odludnej wsi.
Prosta chłopska mentalność pokazana, z wszystkimi dobrymi, jak i złymi przymiotami, pozwala nam się wczuć w realia prostego życia.
Myślę, ze nawet łatwiejszego, ponieważ lepiej widać w takiej mentalności co jest dobre, a co złe.
Taka prostota bynajmniej nie sprawia, ze ludzie stają się dobrzy, bo wiedzą co to dobro.
Podlegają tym samym mechanizmom, miotają się ulegli swoim pokusom, ale i tak odnoszę wrażenie, ze jest łatwiej, bo jest mniej. Mniej „wartości” materialnych, mniej przesytu światem, mniej konsumpcjonizmu.
Każdy ma swoje problemy, czy lepsze czy gorsze? Każdy swoje.

Zupełnie zmienia perspektywę. Akcja książki dzieje się tak niedawno, ba! mogłaby się toczyć obecnie w jakiejś odludnej wsi.
Prosta chłopska mentalność pokazana, z wszystkimi dobrymi, jak i złymi przymiotami, pozwala nam się wczuć w realia prostego życia.
Myślę, ze nawet łatwiejszego, ponieważ lepiej widać w takiej mentalności co jest dobre, a co złe.
Taka prostota...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Uwielbiam styl pisania pana Wiesława Myśliwskiego. Jego opowieści są tak ciekawe. Książka o wsi, o prostocie ludzi, o tym jakie życie było kiedyś i już nigdy nie będzie. Oczywiście nie należało do najprostszych, ale było w nim coś pięknego i prawdziwego.

Uwielbiam styl pisania pana Wiesława Myśliwskiego. Jego opowieści są tak ciekawe. Książka o wsi, o prostocie ludzi, o tym jakie życie było kiedyś i już nigdy nie będzie. Oczywiście nie należało do najprostszych, ale było w nim coś pięknego i prawdziwego.

Pokaż mimo to

smutna. b lubię powieści o polskiej wsi. wręcz UWIELBIAM, dlatego może to wpływać znacząco na moją ocenę. język wielce adekwatny, czuć klimat. kilka cytatów - mądrości życiowych do podkreślenia się znalazło.

smutna. b lubię powieści o polskiej wsi. wręcz UWIELBIAM, dlatego może to wpływać znacząco na moją ocenę. język wielce adekwatny, czuć klimat. kilka cytatów - mądrości życiowych do podkreślenia się znalazło.

Pokaż mimo to

Myśliwski, myślę, że syn, wnuk Wyspiańskiego. Polska wieś, zebrana, zamknięta w chłopskiej gawędzie, sowizdrzalskim tonie, naturalistyczna, szczera, prawdziwa, taka, jaką pamiętają moja babcia czy ojciec, taka, o której mi mówili. Wieś, w której słychać jeszcze dźwięki II wojny. Wieś, która po wojnie zmaga się ze zjawiskiem kulturowej erozji, zaniechaniem wiejskości i tradycyjnej mentalności wsi. Odłączona od świata tkanka bólu i bezwarunkowego rozumienia losu. Coś się kryje między tytułowymi kamieniami, Myśliwski je składa, układa, kładzie na sobie, a na tych kamieniach, jeszcze jeden kamień (Motto to nie tylko pieśń ludowa, ale i nawiązanie do Ewangelii świętego Mateusza). Kanwa, na której dziś, mam wrażenie, bazują Małecki, Orbitowski i kilku innych twórców, którzy od wsi polskiej, wsi zacisznej nie mogą się odciąć. Myśliwski jest ich ojcem. Proza słowna, synestezyjna i rażąco mądra. Zamknięta, pokreślona, choć ciągle pozostaje w głowie...

Myśliwski, myślę, że syn, wnuk Wyspiańskiego. Polska wieś, zebrana, zamknięta w chłopskiej gawędzie, sowizdrzalskim tonie, naturalistyczna, szczera, prawdziwa, taka, jaką pamiętają moja babcia czy ojciec, taka, o której mi mówili. Wieś, w której słychać jeszcze dźwięki II wojny. Wieś, która po wojnie zmaga się ze zjawiskiem kulturowej erozji, zaniechaniem wiejskości i...

więcej

mniej

Pokaż mimo to