Czarny Anioł

Tym razem w Akcji Czytelniczej Book Trotter, głos nas uczestników akcji padł na Finlandię. Znanym pisarzem, twórcą powieści historycznych, jest Mika Waltari. Ponieważ u siebie znalazłem książkę zatytułowaną „Czarny anioł”. Znowu wychodzi na to, że pojawiają się motywy islamskie w literaturze, po raz kolejny w tej akcji, bowiem książka dotyczy oblężenia Konstantynopola z 1453 r. Data ta zapewne każdemu jest znana, ponieważ uchodzi ona za jedną z podręcznikowych dat końca średniowiecza. Jak wszyscy wiedzą zdobycie Konstantynopola sułtanowi Mehmetowi Zdobywcy powiodło się, tysiącletni
Drugi Rzym w tym czasie właściwie skurczył się praktycznie do granic miasta. Zapora chroniąca Zachód przed inwazją islamu padła, o czym przekonać miały się o tym spore obszary Europy w kolejnych stuleciach.

Głównym bohaterem jest tytułowy Czarny anioł, czyli Johannes Angelos. Człowiek niemłody, bywały zarówno na Zachodzie, urodził się w Awinionie, choć z pochodzenia jest Grekiem, ale pojawiał się również na wschodzie, służył na dworze sułtana Mehmeta, od którego ponoć uciekł zabrawszy ze sobą pokaźny skarb. Pochodzenie jest tajemnicze, zdradzone zostało na ostatnich kartach książki, dlatego dużo więcej zdradzać nie można. Wiemy, że coś w rodzaju fatum kazało głównemu bohaterowi przybyć do Konstantynopola, ponieważ umówił się ze śmiercią w czasie bitwy pod Warną, 9 lat wcześniej, że za parę lat spotkają się pod bramą św. Romana w Konstantynopolu.

Akcja leci dwutorowo, z jednej strony mamy wszystko co związane z oblężeniem, nastroje, chwile, lepsze gorsze, które zdarzyły się w czasie dwumiesięcznej bitwy, w której nie brakuje znakomitych scen batalistycznych. Wojska sułtana miały miażdżącą przewagę co nie znaczy, że mieszkańcy miasta i wezwani do pomocy wenecjanie i genueńczycy, nie mieli zamiaru walczyć i oddać miasto w ramach promocji. Wręcz przeciwnie było ciekawie. Mamy ciekawie przedstawiony obraz dowodzącego miastem genueńczyka Giustinianiego, no i oczywiście cesarza Konstantyna XI Dragozasa Paleologa. Pojawiła się rywalizacja genueńczyków i wenecjan, a także Greków, którzy łacinników nienawidzili, mimo podpisanej unii w Ferrarze i Florencji, to jednak mieszkańcy miasta większy szacunek mieli dla sułtana niż dla swojego władcy, którego uważali za zdrajcę. Miasto upadło być może dlatego, że praktycznie z nielicznymi wyjątkami, Zachód pozostawił upadające miasto na pastwę wroga. Po prostu uznano, że epoka krucjat już minęła. Oczywiście swoja rolę próbował odegrać Łukasz Notaras, był świadomy, że miasto nie ma szans i próbował pragmatycznie podejść do kwestii, wychodząc założenia, że nowy władca będzie potrzebował greckiej administracji na której czele mieliby stanąć ludzie kompetentni znający realia. Miał świadomość, że jego działania ocierają się o zdradę, ale on to nazywał polityką. Jak tego typu spekulacje się zakończą?
Oczywiście walczył dopóki widział jakiekolwiek szanse, on też zrobił wypad morski na okoliczne tureckie wsie. Giustanini zresztą też uważał, że walka ma sens dopóki da się wygrać. Miał raczej mentalność dobrego najemnika niż patrioty, dostał kupę dużą kwotę w złocie, plus w pakiecie obiecany tytuł książęcy. No ale jednak nie kombinował co będzie gdy to i tamto, jak przywódca jednej z frakcji Greków Łukasz Notaras.


Natomiast z drugiej mamy niesamowity i niespodziewany, w takich realiach motyw miłosny Johannesa i Anny Notaras, patrycjuszki, córki polityka wspomnianego Łuksza Notarasa, która miała zostać żoną cesarza, jednak tego typu pomysły matrymonialno - polityczne się nie powiodły. Była to miłość, taka jak te czasy, kompletnie szalona, robiona praktycznie na grobach umierających codziennie ludzi po obydwu stronach linii frontu, jaką były mury miasta oraz morze. Wojna to zapachy i dźwięki, często jest to niesamowity hałas, ale co ciekawe, autor przekonuje nas, że bardziej niemożliwe do zniesienia są upiorne cisze, które symbolizują kolejne kombinacje wroga na polu walki w szczególności te ostatnie natarcia i obłędny macabra dance ( taniec śmierci). Czytelnik nie ma kłopotu z tym tuż zaraz po otworzeniu pierwszych stron książeczki jak ten wątek miłosny musi się zakończyć. Ale też losy tej zakręconej, niezwykle ekspresyjnej, namiętnej miłości, pełnej różnic tak wielkich, że w tzw. normalnych, pokojowych, czasach, chyba nie miałaby racji bytu. Na pewno uatrakcyjnia to czytelnikowi czytanie tej książki, choć i bez tego wątku jest wystarczająco ciekawa. No ale autor uznał, że tego typu specyfiki powieści historycznych sprawią, że zainteresowanie powieścią będzie większe.

Mnie zainteresowały rozważania historyczno, religijno-filozoficzne, którymi książka jest przepełniona, żal wielu ludzi, że wraz z upadkiem Bizancjum z dymem pójdzie cały ogrom wiedzy zgromadzony w bibliotekach i archiwach. Mieszkańcy na serio wierzyli, że siły niebieskie nie pozwolą muzułmanom na zdobycie miasta i że ingerencja zastępów anielskich zmiecie siły wroga. Nie brakuje też rozważań typowo historiozoficznych, że Drugi Rzym się po prostu skończył, że to miasto jest ledwo cieniem przeszłości, że nie różni się zbytnio od Rzymu, który jeszcze w tym okresie był wielkim gruzowiskiem po starożytności, które wykorzystywano jako budulec do wybudowania nowych budowli. Z wielkiej niegdyś metropolii mieszkało w Konstantynopolu raptem kilkadziesiąt tysięcy ludzi, zamieszkując obszar odpowiednio mniejszy. Trudno mi powiedzieć ilu z tych ludzi zawczasu zmieniło lokum wiedząc, że kres stolicy imperium jest bliski. Te rozważania, dają możliwość do spekulacji wartości cywilizacji, że wszystko przemija. No wiadomo, że to jest powieść i zbyt obszerne tego typu rozważania być nie mogły, ale docenić trzeba, że autor o tym pomyślał i nadało to niesamowitego klimatu, siłą rzeczy i tak bardzo mrocznego. Okładka książki też doskonale oddaje to co mamy tutaj w tej książce. Mamy panoramę miasta w kolorze czarno – szarym i ludzkie głowy, w tym pewnie głowa cesarza. Rzeczywistość jest jeszcze bardziej upiorna, bo mamy mnóstwo tych ściętych głów, jest ich na tyle dużo, że nie da się ich policzyć.

Książka jest świetna, autor podjął niebagatelną próbę oddania mentalności miasta, czasem można mieć wątpliwości co do racjonalizmu niektórych postaci, że autor czasem wciska, bardzo subtelnie, swoje podejście do kwestii, ale nie przeszkadza to zbytnio. Bo może o to też chodzić, że to nie ma być kolejna książka która będzie się kurzyć na regałach, bo opowiada o tym co było dawno temu. Jest to swoisty raport z oblężonego miasta, jest to historia żywa, przepełniona wieloma emocjami, ludzi, którzy idą na śmierć. Zastanawiam się czy porównanie do „Dżumy” Alberta Camus nie jest przypadkiem uzasadnione, chociaż tam mamy Algier w kwarantannie, czyli troszkę inna bajka, ale wiele emocji jest podobnych.
Oblężenie Kamieńca Podolskiego mamy na kartach książki „Ogniem i mieczem” Sienkiewicza. Trudno je nazwać epokowym z historycznego punktu widzenia, ale kunsztu literackiego punktu autorowi odmówić nie można. Ta literacka podróż do Konstantynopola połowy XV wieku była bardzo udana. Autor z Finlandii w świetny sposób wykreował samo miasto, jego mieszkańców, ale także musieli pojawić się Turcy w tym sam sułtan Mehmed. Dużą wiedzę w tej materii ma główny bohater i chętnie się nią dzieli. Książka jest rewelacyjna. Zdecydowanie polecam.

Tym razem w Akcji Czytelniczej Book Trotter, głos nas uczestników akcji padł na Finlandię. Znanym pisarzem, twórcą powieści historycznych, jest Mika Waltari. Ponieważ u siebie znalazłem książkę zatytułowaną „Czarny anioł”. Znowu wychodzi na to, że pojawiają się motywy islamskie w literaturze, po raz kolejny w tej akcji, bowiem książka dotyczy oblężenia Konstantynopola z...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Mimo, że nie jest to najlepsza z książek Waltariego, to wywarła na mnie wrażenie wręcz wstrząsające. Spowodowało to, iż będę ją pamiętał na zawsze !
Jak prawie w każdej swojej książce autor opisuję newralgiczne punkty w historii rodzaju ludzkiego (w tym przypadku upadek Konstantynopola) to zrobił to w tym dziele w sposób wyjątkowo sugestywnie - na mnie opis zdarzeń podziałał ekstremalnie przygnębiająco!
Zresztą większość książek tego autora jest w końcowej wymowie bardzo smutnych lecz naprawdę zmuszających do głebokich przemyśleń.
W moim przypadku ubocznym efektem przeczytanych książek jest stworzenie potrzeby obejrzenia opisywanych prze autora miejsc (a EGIPCJANIN SINUHE szczególnie !). Tak się szczęśliwie złożyło, że sporo z opisanych przez Waltariego obejrzałem w rzeczywistości -za co jestem Jemu dozgonnie wdzięczny!

Mimo, że nie jest to najlepsza z książek Waltariego, to wywarła na mnie wrażenie wręcz wstrząsające. Spowodowało to, iż będę ją pamiętał na zawsze !
Jak prawie w każdej swojej książce autor opisuję newralgiczne punkty w historii rodzaju ludzkiego (w tym przypadku upadek Konstantynopola) to zrobił to w tym dziele w sposób wyjątkowo sugestywnie - na mnie opis zdarzeń...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Podobał mi się klimat tej książki: to poczucie, że walczy się bez nadziei na wygraną, ta świadomość nieuchronnej zagłady. Że tak czy inaczej kończy się pewna epoka: Konstantynopol musiał upaść albo pod naporem Turków, albo pod władzą łacinników. Było to zresztą bardzo obrazowo ukazane w powieści, w klimat odpowiednio wprowadził również krótki wstęp Jerzego Łanowskiego.

Co mi się nie podobało, to: straszliwe rozgadanie, nadmierny patos i mało wiarygodny wątek romansowy. Szczególnie ten ostatni element był momentami irytujący. Z jednej strony fakt, iż główny bohater zapałał miłością wręcz młodzieńczą do nieznajomej kobiety, nadał rumieńców sprawie rychłej zagłady. Bo oto nagle otrzymał on od losu nowy cel życia, miał powód, żeby spróbować uciec z miasta i się uratować. A jednak wolał zostać i walczyć w imię swoich ideałów. Z drugiej strony, sposób opisania tego romansu przypominał momentami ckliwe romansidło, innym znów razem - antyczną tragedię. Bo kochankowie nie dość, że rozmawiali ze sobą w straszliwie podniosły sposób, to jeszcze jakby nie mogli się zdecydować, czy się kochają, czy jednak się na siebie gniewają. Było to strasznie sztuczne, operetkowe wręcz.

Mimo wszystko warto przeczytać. Tylko te fragmenty romansowe trzeba czytać z lekkim dystansem.

Podobał mi się klimat tej książki: to poczucie, że walczy się bez nadziei na wygraną, ta świadomość nieuchronnej zagłady. Że tak czy inaczej kończy się pewna epoka: Konstantynopol musiał upaść albo pod naporem Turków, albo pod władzą łacinników. Było to zresztą bardzo obrazowo ukazane w powieści, w klimat odpowiednio wprowadził również krótki wstęp Jerzego Łanowskiego.

Co...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Niedawno czytałam i recenzowałam inną książkę tego autora, która nie do końca przypadła mi do gustu, postanowiłam jednak dać mu jeszcze jedną szansę i tym razem sięgnęłam po "Czarnego Anioła". To również miała być powieść historyczna, tu jednak pojawić się dodatkowo miał romans. Czy i tym razem byłam rozczarowana czy może wręcz przeciwnie? Zapraszam na recenzję.

Głównym bohaterem jest Jean Ange, mężczyzna o nie do końca jasnej przeszłości. Pochodzi z Awinionu, ale dom rodzinny opuścił bardzo dawno temu. Od tego pory walczył w wielu bitwach i był świadkiem wielu ważnych dla losów świata wydarzeń. Ostatnie kilka lat spędził w niewoli u sułtana Mehmeda. Teraz przybywa do Konstantynopola, który przygotowuje się do oblężenia. Potężny sułtan zbiera ogromną armię, by zdobyć to niezdobyte miasto. Cesarz Konstantynopola zwraca się o pomoc do Zachodu i łacinników, a także samego papieża. Od roku 1054, czyli od schizmy wschodniej, istniał podział na chrześcijaństwo wschodnie i zachodnie. Mieszkańcy Konstantynopola - Grecy, papieża i łacinników nienawidzili bardziej niż sułtana. Przez to jeszcze zanim doszło do oblężenia, w mieście zdarzały się walki wśród obrońców oraz cały czas istniało ryzyko zdrady. Cesarz Konstantyn XI stał się bardzo niepopularny i wielu poddanych miało mu za złe, że podjął decyzję o zwróceniu się o pomoc do papieża i oficjalnym zjednoczeniu wschodnich i zachodnich chrześcijan.

W sam środek religijnego i politycznego zamętu trafia Jean - nie dość, że łacinnik, to jeszcze były niewolnik sułtana, podejrzewany o szpiegowanie dla niego. Jean uparcie chce walczyć za miasto i zginąć w jego obronie. Wie, że zjednoczone siły obrońców nie pokonają ogromnej armii sułtana, a mimo to przybywa do miasta i nie chce go opuścić, kiedy ma jeszcze czas. Jego motywy wyjaśnione zostają dopiero po upadku miasta, i mimo że już wcześniej pojawiały się jakieś sugestie i można było się domyślić prawdy, byłam usatysfakcjonowana pełnym wyjaśnieniem przeszłości Jeana.

Historia upadku Konstantynopola, powolnego oczekiwania na nieuniknione, spisana została w formie pamiętnika Jeana. To był wspaniały pomysł, dzięki temu można było lepiej poczuć atmosferę strachu i nerwowego napięcia. Jean niczego nie ubarwiał, nie koloryzował. Opisywał najważniejsze wydarzenia rozgrywające się w mieście, kolejne ataki i nastroje wśród obrońców. Było coś potwornego w odczytywaniu kolejnych dat wpisów i w odliczaniu sobie ile dni do upadku jeszcze pozostało - niecierpliwa ja sprawdziłam sobie na Wikipedii, kiedy dokładnie Konstantynopol upadł. Opisy walk nie były męczące, ale dosadne. Pokazały prawdziwe oblicze tamtej wojny i koszmar życia w oblężonym mieście.

Dla jeszcze większej dawki emocji, w książce pojawił się wątek romantyczny. Jean już na początku książki poznaje Annę, w które z miejsca się zakochuje. Dziewczyna też zaczyna darzyć go uczuciem. Ich związek wydaje się jednak bez przyszłości. Nie to miejsce, nie te czasy. Dochodzą do tego jeszcze zobowiązania zakochanych i ojciec Anny. Zakazana miłość trwa aż do końca książki. Wątek ten wywoła u was uśmiech, poirytowanie oraz smutek.

"Czarnego Anioła" gorąco polecam. Książka ta wywołała we mnie naprawdę silne odczucia, pozwoliła mi się w sobie prawdziwie zatracić, a nie tylko przemknąć wzrokiem nad tekstem. To piękna historia miłosna z wojną w tle, niosąca sporą dawkę emocji ale też wiedzy i faktów historycznych. Cieszę się, że ją przeczytałam.

Niedawno czytałam i recenzowałam inną książkę tego autora, która nie do końca przypadła mi do gustu, postanowiłam jednak dać mu jeszcze jedną szansę i tym razem sięgnęłam po "Czarnego Anioła". To również miała być powieść historyczna, tu jednak pojawić się dodatkowo miał romans. Czy i tym razem byłam rozczarowana czy może wręcz przeciwnie? Zapraszam na recenzję.

Głównym...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Może kiedyś rozpiszę się dłużej - dla mnie książka wybitna, odcisnęła na mnie trwały ślad... Dramatyzm ludzi broniących przegranej sprawy - szaleńcza nadzieja - moralność specjalistów z fachów pogardzanych - ludzka słabość w trybach polityki, która niszczy i odbudowuje - znaczenie cywilizacji, jako szczególnego sposobu organizowania myślenia - godność w obliczu klęski... Aleo he polis!

Może kiedyś rozpiszę się dłużej - dla mnie książka wybitna, odcisnęła na mnie trwały ślad... Dramatyzm ludzi broniących przegranej sprawy - szaleńcza nadzieja - moralność specjalistów z fachów pogardzanych - ludzka słabość w trybach polityki, która niszczy i odbudowuje - znaczenie cywilizacji, jako szczególnego sposobu organizowania myślenia - godność w obliczu klęski......

więcej

mniej

Pokaż mimo to

W roku 1454, 23 maja, Turcy zdobyli Konstantynopol. Książka jest właśnie o oblężeniu miasta, ostatnie jego pół roku zanim padło. W tym czasie do miasta przybywa człowiek imieniem Johannes, który zakochuje się w pewnej kobiecie. 😉

W roku 1454, 23 maja, Turcy zdobyli Konstantynopol. Książka jest właśnie o oblężeniu miasta, ostatnie jego pół roku zanim padło. W tym czasie do miasta przybywa człowiek imieniem Johannes, który zakochuje się w pewnej kobiecie. 😉

Pokaż mimo to

Długo trwała moja przygoda z "Czarnym aniołem" i pierwsze spotkanie z fińskim pisarzem Miką Waltari. Zaciekawiona opisem fabuły, sięgnęłam po niepozornie prezentującą się książkę, która jak się okazuje zawiera w sobie kawał historii chrześcijańskiego świata, opisaną z perspektywy rycerza Jeana Ange, biorącego udział w obronie Konstantynopola w roku jego upadku. Za każdym razem, zatapiając się w lekturę, dzięki wspaniałemu warsztatowi pisarskiemu autora, przenosiłam się do wykreowanego przez niego świata z przeszłości, a wszystko współczesne, co dookoła przestawało istnieć.

Jean Ange przyszedł na świat w Awinionie, ale wie, że jego ojciec był Grekiem. Kiedy zaczynają się walki o Konstantynopol, mieniący się ostatnim bastionem prawdziwego chrześcijaństwa, mężczyzna dołącza do najżarliwszych obrońców miasta. Sułtan Mehmed, z którym Ange spotkał się już w przeszłości pod Warną, chce zostać panem świata i zdobyć stolicę Bizancjum. W Konstantynopolu ścierają się jednak różne opcje polityczne, część oficjeli chciałoby zachować władzę, sprzymierzając się z sułtanem, część jest przeciwna zjednoczeniu z łacińskim kościołem, mającym zagwarantować wsparcie papieskiej floty. W tym zamieszaniu Jean Ange spotyka miłość swojego życia, córkę wysokiego rodu, Annę Notaras.
Ich uczucie z góry skazane jest na klęskę, a jednak staje się treścią ich życia w ostatnich dniach chwały oblężonego miasta.

Mika Waltari tworzy wspaniały obraz walk na murach obronnych, postaw ludzkich w obliczu wojny. To sceny batalistyczne są dla mnie największym atutem tej powieści. Niestety, wątek romantyczny jest zbyt patetyczny, by uznać go za dobry. Sama wiara Jeana Ange w fatum i przekonanie o klęsce miasta, przy jednoczesnym świadomym wystawianiu się na śmierć w z góry przegranej sprawie jest dość szalona. Intryguje przez całą lekturę, kim jest tak naprawdę urodzony w Awinionie łacinnik o twarzy Greka. W sumie dla rozwikłania tej zagadki, udało mi się doczytać tę lekturę do końca. Mimo bowiem wspaniałego warsztatu pisarskiego i nośnej tematyki historycznej, książka Waltariego jest pozycją zaledwie średnią.

Długo trwała moja przygoda z "Czarnym aniołem" i pierwsze spotkanie z fińskim pisarzem Miką Waltari. Zaciekawiona opisem fabuły, sięgnęłam po niepozornie prezentującą się książkę, która jak się okazuje zawiera w sobie kawał historii chrześcijańskiego świata, opisaną z perspektywy rycerza Jeana Ange, biorącego udział w obronie Konstantynopola w roku jego upadku. Za każdym...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

całkiem fajny sposób opowiedzenia historii o upadku jednego z najbardziej znaczących imperiów w historii. Lecz wątek romantyczny zdecydowanie nie jest zaletą tej książki.

całkiem fajny sposób opowiedzenia historii o upadku jednego z najbardziej znaczących imperiów w historii. Lecz wątek romantyczny zdecydowanie nie jest zaletą tej książki.

Pokaż mimo to

Beletrystykę historyczną czyta się w młodości jednym tchem. Wojenny romans w historycznej scenerii nasyconej pesymizmem i nieuchronną śmiercią w imię wyższych celów. Wtedy niezłe. Niedawno ponownie czytając sporo niekonsekwencji odkryłam i nie zafrapowała mnie tak jak to pamiętałam.

Beletrystykę historyczną czyta się w młodości jednym tchem. Wojenny romans w historycznej scenerii nasyconej pesymizmem i nieuchronną śmiercią w imię wyższych celów. Wtedy niezłe. Niedawno ponownie czytając sporo niekonsekwencji odkryłam i nie zafrapowała mnie tak jak to pamiętałam.

Pokaż mimo to

Po rewelacyjnej książce Waltariego „Egipcjanin Sinuhe” czytałem kolejne pozycje z jego dorobku pisarskiego, z których każda była już o wiele gorsza od wielkiej poprzedniczki. Jakiś czas temu byłem na wyjeździe w Stambule i postanowiłem przeczytać jakąś książkę, która traktowałaby o zdobyciu Konstantynopola przez Turków. Nie chciałem wchodzić w kolejną historyczną monografie na ten temat, tak więc w ten sposób trafiłem na Czarnego Anioła.
Niestety mocno się rozczarowałem. Beletrystyczna fabuła książki i jej główny bohater Johanes Angelos są bardzo naiwne i miejscami wręcz absurdalne. Bohater jest dla mnie jakimś nawiedzonym straceńcem, który jest przekonany o nieodwołalnej zagładzie Konstantynopola i chce wraz tym greckim miastem umrzeć w beznadziejnej walce. Jego motywacje i działania są tak dziwaczne, że nie chcę roztrząsać tego tematu. Przez cała książkę wyziewa pesymistyczne przesłanie niechybnej zagłady miasta, tak jakby to było dla wszystkich oczywiste i nieodwołalne. A przecież Konstantynopol przez tysiąc lat opierał się licznym falom najazdów ze wszystkich stron świata, od barbarzyńskich Gotów i niezwyciężonych Arabów poczynając.
Autor ewidentnie próbuje wykorzystać swój dobrze sprawdzony we wcześniejszych książkach schemat powieści, lecz w tym wypadku czegoś zabrakło i całość wypada słabo, a szkoda bo temat jest wdzięcznym surowcem dla wspaniałej powieści.

Po rewelacyjnej książce Waltariego „Egipcjanin Sinuhe” czytałem kolejne pozycje z jego dorobku pisarskiego, z których każda była już o wiele gorsza od wielkiej poprzedniczki. Jakiś czas temu byłem na wyjeździe w Stambule i postanowiłem przeczytać jakąś książkę, która traktowałaby o zdobyciu Konstantynopola przez Turków. Nie chciałem wchodzić w kolejną historyczną monografie...

więcej

mniej

Pokaż mimo to