Ojciec Goriot

9/10
Choć wcześniej Francja miała już pierwszą powieść Stendhala, to dopiero od Balzaca i jego monumentalnej "Komedii Ludzkiej" na dobrą sprawę zaczyna się realizm w europejskiej literaturze. "Ojciec Goriot" jest nie tylko najsłynniejszym dziełem Balzaca i opowieścią o bezgranicznej ojcowskiej miłości, ale jest centralnym dziełem cyklu, w którym pisarz po raz pierwszy zaczął umieszczać powtarzające się postacie, od czego rozpoczyna się wielki balzakowski fresk.

Powieść zaskoczyła mnie wielokrotnie, chociażby tym, że historia tytułowego starca i jego niewdzięcznych córek jest zaledwie jej jednym z wątków. Choć przejmujący dramat Goriot stanowi istotnie kręgosłup opowieści niosący dla czytelnika konkretne przesłanie, główną postacią jest młody i zubożały szlachcic Eugeniusz de Rastignac (pojawiający się także w innych). Jego rola w powieści przypomina rolę Nicka Carrawaya w znacznie późniejszym "Wielkim Gatsby" - bardziej niż uczestnikiem wydarzeń, Rastignac jest raczej ich obserwatorem, poprzez którego czytelnik zaznajamia się z fabułą powieści. Ważną rolę w "Ojcu Goriot" odgrywa też postać Vautrina i zdawkowy wątek kryminalny osnuty wokół tej tajemniczej figury, a także publiczne upokorzenie Madame de Beauséant, które uświadamia czytelnikowi, że tak pożądane i uwielbiane salonowe życie w Paryżu było życiem publicznym. Przy prowadzeniu takiego życia sprawy prywatne zawsze wychodzą na wierzch, stając się pożywką dla plotkarzy.

Jednakże tematem "Ojca Goriot" jest przede wszystkim pieniądz, ustawiczna pogoń za nim i pieniężne uzależnienie, od którego nie można się w żaden sposób uwolnić. Życie w Paryżu, nawet najnędzniejsze, jest kosztowne i wymaga zaradności. Większość dialogów dotyczy pieniędzy, ciągłych mniej lub bardziej potrzebnych wydatków, kłopotów finansowych, zapłat za najmniejsze usługi i przysługi. W świecie Balzaca rządzą chciwość, spekulacje, hazard i zdzierstwo. Jest to tak ponury obraz, że współcześni autorowi krytycy "Ojca Goriot" zarzucali mu bezpodstawny pesymizm. Dziś jednakże jesteśmy przekonani, że tak właśnie wygląda ludzka egzystencja.

Zaskakujące dla mnie okazało się, że postacie córek Goriot, Anastazji i Delfiny, nie są jednoznacznie negatywne. Nie są to kobiety kierujące się wyłącznie egoizmem, ani szaleńczo opętane żądzą bogactwa i zaszczytów. Anastazja i Delfina są raczej największymi więźniarkami systemu pieniężnego, w którym mimo wysokiej pozycji nie mają jak się utrzymać, musząc liczyć albo na zimnych i nieżyczliwych im mężów (to oni właśnie najbardziej wstydzą się niechlubnej profesji własnego teścia, handlarza mąki) albo na bezgranicznie zakochanego w nich ojca. Nic więc dziwnego, że skłaniają się ku Goriot, który byłby gotów sprzedać siebie, by zobaczyć uśmiech na ich pięknych twarzyczkach.

"Ojciec Goriot" to zajmujący portret nie tylko francuskiego społeczeństwa okresu Burbońskiej Restauracji, ale przede wszystkim pieniężnego więzienia i wszechpotężnego ludzkiego egoizmu. Powieść czyta się szybko i bardzo płynnie (nie została nawet podzielona na rozdziały, co tylko obrazuje wartkość jej akcji). Język Balzaka tam gdzie trzeba jest ascetyczny i oschły, w innych miejscach zaś malarski i przejmujący. To wszystko sprawiło, że zdecydowanie zostałem zachęcony do przeczytania innych dzieł należących do "Komedii Ludzkiej".

9/10
Choć wcześniej Francja miała już pierwszą powieść Stendhala, to dopiero od Balzaca i jego monumentalnej "Komedii Ludzkiej" na dobrą sprawę zaczyna się realizm w europejskiej literaturze. "Ojciec Goriot" jest nie tylko najsłynniejszym dziełem Balzaca i opowieścią o bezgranicznej ojcowskiej miłości, ale jest centralnym dziełem cyklu, w którym pisarz po raz pierwszy...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Kolejna mocna 7. Od klasyków nie oczekuje odkrywczości - szczególnie z perspektywy prozy 21 wieku oraz współczesnych zmian społecznych. Balzac zagości u mnie na dłużej zaraz obok Dostojewskiego.

Kolejna mocna 7. Od klasyków nie oczekuje odkrywczości - szczególnie z perspektywy prozy 21 wieku oraz współczesnych zmian społecznych. Balzac zagości u mnie na dłużej zaraz obok Dostojewskiego.

Pokaż mimo to

dobrze napisana ale sama historia mnie nei porwała nie moj styl klimat...

dobrze napisana ale sama historia mnie nei porwała nie moj styl klimat...

Pokaż mimo to

Trzeba przeczytać

Trzeba przeczytać

Pokaż mimo to

Tragiczna, żałosna, ludzka historia opowiada o człowieku, w którym miłość ojcowska zniszczyła wszystkie inne cechy. Być może pasja Goriota jest bliska szaleństwa, ale nie można nie współczuć temu człowiekowi, który zaakceptował biedę i udrękę, aby jego córki były szczęśliwe.

Balzac ukazuje życie w Paryżu, panoramę społeczeństwa francuskiego z końca XVIII i początku XIX wieku. Oszustwa, kłamstwa i zdrady były podstawowym fundamentem, który pozwalał przetrwać. Był to czas, kiedy niesprawiedliwość społeczna była największym złem, z którym nie mogły walczyć klasy niższe. Głód i bieda rządziły większością kraju, podczas gdy szanowane warstwy społeczne lubiły bale, spotkania towarzyskie i wszystkie inne korzyści arystokratycznego stylu życia. Balzac połączył wszystkie te motywy w powieści, opisując pensjonat Pani Vaquer. Posiadłość ma również strukturę społeczną, a ludzie dostali pokój, na który mogli sobie pozwolić.

"Ojciec Goriot" jest powieścią o pieniądzu i o tym, że jest on celem i motorem wszelkich działań ludzkich. Wszystkie postaci określane są przez stosunek do pieniędzy, wokół nich oscylują uczucia, namiętności czy ambicje. Miłość ojca Goriot mimo, że prawdziwa i szczera opierała się tylko na finansach. Wychował córki obsypując je prezentami, inwestował w nie bez ograniczeń spełniając ich zachcianki. Kiedy stracił majątek, stracił w ich oczach jakąkolwiek wartość, odwróciły się od niego, tracąc zainteresowanie. "Ojciec Goriot" ostrzega przed poglądem, że miłość można sobie kupić.

Tragiczna, żałosna, ludzka historia opowiada o człowieku, w którym miłość ojcowska zniszczyła wszystkie inne cechy. Być może pasja Goriota jest bliska szaleństwa, ale nie można nie współczuć temu człowiekowi, który zaakceptował biedę i udrękę, aby jego córki były szczęśliwe.

Balzac ukazuje życie w Paryżu, panoramę społeczeństwa francuskiego z końca XVIII i początku XIX...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Mężowie zdradzający i gardzący żonami, niekochane żony szukające miłości w objęciach kochanków, cyniczni kochankowie łaszący się do fortun zamężnych kobiet, wreszcie matki i ojcowie bezrefleksyjnie kochający wyżej wymienionych. Obłuda, wyrachowanie, pogoń za pieniądzem i statusem społecznym, makiaweliczne knowania i równanie przyjemności ze szczęściem. Wciągające bagno Paryża sprzed dwustu lat.

Mężowie zdradzający i gardzący żonami, niekochane żony szukające miłości w objęciach kochanków, cyniczni kochankowie łaszący się do fortun zamężnych kobiet, wreszcie matki i ojcowie bezrefleksyjnie kochający wyżej wymienionych. Obłuda, wyrachowanie, pogoń za pieniądzem i statusem społecznym, makiaweliczne knowania i równanie przyjemności ze szczęściem. Wciągające bagno...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Pewien poeta nazwiskiem Cave napisał kiedyś „People just ain't no good” i myślę, że tym zdaniem najlepiej podsumować „Ojciec Goriota”; tytuł po okładki wypełniony tym co najbardziej ludzkie: obłudą, krętactwem, egoizmem czy pierwotnym złem.

Honoré de Balzac w swojej książce opisał relacje międzyludzkie, tak jak te wyglądały w jego czasach, jednak od tego momentu niewiele się zmieniło. Wciąż jeden stara się uzyskać jak najwięcej kosztem drugiego, a dobro opłaca się tylko w amerykańskich filmach ku pokrzepieniu serc. Bo czyż najbardziej prawdopodobnym losem istot szlachetnych nie jest cierpienie? Cierpienie wynikające z otaczającego świata, ale też z uświadomienia sobie, że dobre intencje to za mało. Że bycie egoistą, że stawianie na siebie jest niezbędne w cywilizacji poszukiwania zysku. Nie da się wygrać uczciwymi metodami, gdy wszyscy wkoło mają znaczone karty. A uświadomienie sobie tego prowadzi do rozwidlenia dróg. Albo zostaniemy pokonani, albo staniemy się tymi, którymi z początku pogardzaliśmy. Albo będziemy męczennikami, albo katami. Dobrego finału szukać na próżno.

Oczywiście, „Ojciec Goriot” to wiele więcej, to zapis rzeczywistości XIX wiecznej Francji. Ten jednak nie robi dziś takiego wrażenia na czytelniku, bo wszystkie „zabawy” klasowe są nieaktualne w świecie proponowania, identycznie sztucznej, równości.

Jedyne co mnie zahamowało w pełnej radości to język. Sam nie wiem, czy Balzac jest erudytą czy nudziarzem, ale próg wejścia jest naprawdę wysoki. Początkowe, drobiazgowe opisy otoczenia i bohaterów kazały mi zmienić zdanie na temat wpatrywania się w schnięcie farby na ścianie. Wydaje się ona teraz na wskroś zajmującą czynnością, przelewającą czas monstrualnymi wiadrami. No ale, to, jak zawsze, kwestia gustu i znajdą się tacy, którzy tym precyzyjnym haftem będą się zachwycać niczym dzieci perspektywą wakacji.

Zatem, pomimo, iż nie wydaje mi się to pozycja absolutnie obowiązkowa (spokojnie można ją wyrzucić z kanonu lektur szkolnych), zawsze warto przypomnieć sobie, że ludzie to nic innego jak zło w najczystszej, cywilizacyjnej postaci.

Pewien poeta nazwiskiem Cave napisał kiedyś „People just ain't no good” i myślę, że tym zdaniem najlepiej podsumować „Ojciec Goriota”; tytuł po okładki wypełniony tym co najbardziej ludzkie: obłudą, krętactwem, egoizmem czy pierwotnym złem.

Honoré de Balzac w swojej książce opisał relacje międzyludzkie, tak jak te wyglądały w jego czasach, jednak od tego momentu niewiele...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

szybka i krótka opinia: Balzac świetnie obrazuje XIX wieczne społeczeństwo, pokazuje konflikt wartości-w szczególności młodego studenta Eugeniusza. Świetna pozycja dla osób poszukujących dobrych, mocno realistycznych powieści. Ciężko mi się osobiście czytało tę powieść ze względu na stosunek narratora do czytelnika- podczas lektury czuć wyższość prezentowaną przez narratora w stosunku do nas, a w rzeczywistości wypowiada się on w wielu miejscach w sposób infantylny i za bardzo wpływający na opinię czytelnika.

szybka i krótka opinia: Balzac świetnie obrazuje XIX wieczne społeczeństwo, pokazuje konflikt wartości-w szczególności młodego studenta Eugeniusza. Świetna pozycja dla osób poszukujących dobrych, mocno realistycznych powieści. Ciężko mi się osobiście czytało tę powieść ze względu na stosunek narratora do czytelnika- podczas lektury czuć wyższość prezentowaną przez narratora...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Było to moje drugie podejście do dzieł Balzaca, po przeczytaniu kilka lat temu Eugenii Grandet. Bałem się, że efekt będzie taki sam - czytałem wówczas w ogromnym skupieniu książkę napisaną pięknym stylem, która - koniec końców - okazała się nie mieć żadnej fabuły i akcji. Dałem więc drugą szansę mistrzowi słowa, sięgając po tak słynną pozycję, jak "Ojciec Goriot". "Wykorzystał" ją połowicznie.

Fabuła tej powieści jest bardzo naiwna. Mimo że autor czaruje językowym kunsztem, trudno nie odeprzeć wrażenia, że zbyt przerysował postaci, uczynił z tytułowego ojca Goriot człowieka infantylnie szalonego, podobnie jak głupotę córek i kamienne serce zięciów. Widzimy tu świat zero-jedynkowy, pozbawiony emocjonalnej szarpaniny. Prowadzi do dość oczywistego końca.

Rozumiem przekaz książki, jej przesłanie, niemniej współczuję uczniom, którzy - chcąc nie chcąc - muszą ją przeczytać.

Było to moje drugie podejście do dzieł Balzaca, po przeczytaniu kilka lat temu Eugenii Grandet. Bałem się, że efekt będzie taki sam - czytałem wówczas w ogromnym skupieniu książkę napisaną pięknym stylem, która - koniec końców - okazała się nie mieć żadnej fabuły i akcji. Dałem więc drugą szansę mistrzowi słowa, sięgając po tak słynną pozycję, jak "Ojciec Goriot"....

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Balzakowska fabuła pełnokrwista i tętniący życiem Paryż. Wątki splatają się uzupełniają i wznoszą codzienność na poziom niekiedy heroiczny. Całość znakomicie okraszona posłowiem Boya.

Balzakowska fabuła pełnokrwista i tętniący życiem Paryż. Wątki splatają się uzupełniają i wznoszą codzienność na poziom niekiedy heroiczny. Całość znakomicie okraszona posłowiem Boya.

Pokaż mimo to