Paweł Jasienica (ur. jako Leon Lech Beynar) - polski pisarz historyczny i publicysta. Przyszedł na świat w głębi Rosji, ale później jego rodzina przeniosła się do polskiego wówczas Wilna. Absolwent wileńskiego Uniwersytetu Stefana Batorego (historia). W czasie II wojny światowej działał w AK. Po wojnie przez krótki czas przebywał w więzieniu. Potem działał w Stowarzyszeniu Pax, Związku Literatów Polskich oraz w Klubie Krzywego Koła. Autor kilkudziesięciu publikacji książkowych dotyczących przeważnie historii Polski, ale również archeologii i innych dziedzin. Odznaczony Krzyżem Walecznych, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i pośmiertnie Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Wybrane dzieła: "Zygmunt August na ziemiach dawnego Wielkiego Księstwa" (1935),"Kraj Nad Jangtse" (pierwsze wydanie: Czytelnik, 1957),"Polska Piastów" (pierwsze wydanie: PIW, 1960),"Słowiański rodowód" (pierwsze wydanie: PIW, 1961),"Polska Jagiellonów" (pierwsze wydanie: PIW, 1963),cykl "Rzeczpospolita Obojga Narodów" (t. I-III, pierwsze wydanie: PIW, 1967-1972).
Dwukrotnie żonaty: 1. Władysława Adamowicz (01.11.1934-1965, jej śmierć),córka Ewa (ur. 1938); 2. Nena Zofia Darowska O’Bretenny (10.12.1969-19.08.1970, jego śmierć).
Jedno tylko nie ulega żadnej wątpliwości. To mianowicie, że państwo polskie jest znacznie starsze, niż mniemają ci, co historię jego chcą ra...
Jedno tylko nie ulega żadnej wątpliwości. To mianowicie, że państwo polskie jest znacznie starsze, niż mniemają ci, co historię jego chcą rachować dopiero od chwili chrztu.
Jak to jest zawarte w tytule, Paweł Jasienica dzieli się z czytelnikami myślami na temat państwa polskiego - analizuje przyczyny i skutki kluczowych decyzji politycznych władców Polski w okresie od formowania się naszej państwowości do początków procesu jej upadku.
Autor wysoko ocenia politykę Piastów, szczególnie zewnętrzną Bolesława Chrobrego i wewnętrzną Kazimierza Wielkiego, ich dalekowzroczność, dążenie do umacniania kraju i postawę równą innym władcom europejskim. Swoją opinię opiera na licznych argumentach, analizach i źródłach historycznych. Przyznaję, że te wywody są bardzo interesujące.
Zupelnie inaczej ocenia kondycję państwa w okresie panowania dynastii Jagiellonów. Nie kryje rozczarowania dalekosiężnymi skutkami unii w Krewie, na której niewątpliwie skorzystała zacofana pogańska Litwa, a zbyt wiele impetu, energii i zasobów utraciło Królestwo Polskie. Niezbyt przychylnym okiem patrzy na króla Władysława Jagiełłę, a także na pozbawione twardej ręki rządy jego następców.
Ciekawie wypadła analiza zależności i formowania się księstw ruskich, a także obecności i zagrożeń ze strony Tatarów na naszej wschodniej granicy.
"Myśli o dawnej Polsce" nie należy traktować jako podręcznika do nauki historii. To pozycja dla tych, którzy chcą pogłębić posiadaną już wiedzę i niejako skonfrontować swoje zapatrywanie na procesy historyczne z poglądami niekwestionowanego znawcy naszych dawnych dziejów.
Audiobooka czytanego przez Marcina Popczyńskiego wysłuchałam z przyjemnością.
Wersja audio
Nie trzeba chyba rekomendować nikomu książek Pana Jasienicy. Chyba nie ma autora książek historycznych będącego dziś bardziej częścią pewnej świadomości kulturowej i społecznej niż Jasienica właśnie.
Samej mi towarzyszy od dzieciństwa i wracam do jego książek lub tylko ich rozdziałów na różnych etapach życia i z różnych przyczyn.
"Polska anarchia" została wydana 18(!!!)lat po śmierci autora który w sierpniu 70 roku zmarł na raka płuc. Jest to pozycja będąca jego głosem w dyskusji o przyczynach agoni i upadku kraju będącego 200 lat wcześniej niemal mocarstwem ( niemal, bo historycy do dziś zastanawiają się czy faktycznie takim mocarstwem była, a ja historykiem nie jestem więc dyskusji się tylko przyglądam).
Jasienica stoi w opozycji do powszechnie (chyba nawet dziś) znanych tez o tym, że upadek był spowodowany warcholstwem, przekupstwem i kłótliwością narodu Polskiego, który to w powszechnej opinii sam zaprzepaścił szansę na własną wolność oraz samostanowienie, o narodzie który swoją wolność przepił i przehandlował. Jasienica pokazuje, że poza oczywistymi wadami, naród Polski miał też i zalety, a poza brakiem zdolności do reformy wewnętrznej", której to brak wynikał wprost z rzeczywistego ustroju jaki panował wtedy w Polsce i który nie był tylko kłopotem wyłącznie Polskim, a trawił też inne organizmy państwowe- za upadek naszej ojczyzny odpowiadał także zwykły wiatr historii, który przyniosł kontrreformację, rosnącą potęgę sąsiadów oraz gorszą koniunkturę gospodarczą.
Bardzk wartościowa książka.