Stanisław Rembek

Dawno nie czytałem tam mocnej książki, oceniam ją naprawdę wysoko bo jest niepospolitą pozycją, ciężko jest uświadczyć czegoś równie dobrego we współczesnej literaturze. Stanisław Rembek napisał krótką, acz pełną wyrazu powieść o tym jak w człowieku rodzi się zło. U Rembeka, magnetyzuje, wojenny realizm, który obdziera z wszelkich fałszywych złudzeń prawdę o ludzkiej naturze, zmaganie się dobra ze złem. Książka stała się wyklętym tytułem, bowiem jest to nic innego jak wnikliwy wgląd do psychiki zdrajcy, porusza niewygodny temat kolaboracji z wrogiem. To co może stać się dla czytelnika odrażające, jest jednym z najlepszych aspektów tej książki. Rembek opisuje motywy działania, i wewnętrzne rozterki, z pozoru zwykłego człowieka, który nacechowany kompleksami, wadami, niespełnionymi ambicjami, z upływem kolejnych przeczytanych stron, urasta do rangi obmierzłej kreatury, aby w końcowym rozrachunku, stać się bezwzględnym katem własnych rodaków. Nie sposób zanegować po lekturze opinię, iż okrutne czasy w których moralność, zostaje zdeptana i pogwałcona stwarzają podatny grunt do wypełzania na wierzch, wszelakiego plugawego łajdactwa. Cześć upadłej natury ludzkiej dostała idealną pożywkę żeby w kolejnych etapie zatruć duszę i zadusić w nie wszelkie przejawy dobra. Proces ten jest tutaj donośnie opisany, dusza ludzka, która mota się niczym w ptak w żelaznej klatce, w końcu upada i umiera mimo prób jej wskrzeszenia, jaką jest choćby spowiedź Kłosa. Po dokonaniu pierwszej zbrodni pojawiają się nawet wyrzuty sumienia, ze zbrodniczej drogi nie ma już jednak odwrotu, granica została przekroczona, Kłos kroczy ku swojemu zatraceniu pociągając za sobą kolejne niewinne ofiary. W szpetnej i upiornej naturze głównego bohatera, momentami migota chęć pokuty, pokajania się przed, Bogiem, za swoje zbrodnie. Nie wiadomo do końca czy były to szczere intencje, czy może pokierowane czystym wyrachowaniem, trzeba jednak przyznać, że wgląd do tej ohydnej dusznej pieczary jaką jest psychika antybohatera, jest zarówno odrażającym doświadczeniem jak i budząca ciekawość ze względu na oględziny zwyrodniałej psychiki opętanego obłędem mordercy. Nalezy zwrócić uwagę na duży talent autora do snucia opowieści, i opisywania wydarzeń w naturalistycznym sposób. Czuć że książka ta opisuje realia, w których pisarz żył, warto przeczytać i poczuć grozę okupowanej Polski. Warto również napomknąć. że S. Rembek to bardzo zdolny pisarz choćby od strony warsztatu literackiego. Dobrze, że jedno z wydawnictw wskrzesiło pamięć tego pisarza nowym wydanie jego dzieł. Świetnie byłoby odświeżyć pozostałych polskich pisarzy, którzy zostali skazani na niebyt przez PRL-owską cenzurę.