Curzio Malaparte

II wojna światowa oczami i w ujęciu prozaika, intelektualisty, w którym ekstrawertyczny systemowy oportunista miesza się z introwertycznym (we własnym mniemaniu bardziej kategorycznym i zdecydowanym niż w obiektywnym odczuciu) krytykiem systemu; w każdym razie koniec pewnej epoki w dziejach Europy, której cezurę stanowi rok 1939. Bardziej zbiór esejów, bo formuła reportażu jest tu tylko fasadą. Cóż, pod kątem całościowym z pewnością bardzo trudna emocjonalnie w odbiorze, przy tym niewątpliwie błyskotliwie zaprezentowana. Jednakże mam problem z jednoznaczną, kategoryczną oceną tej pozycji: z jednej strony dużo (zbędnej?) egzaltacji w przekazie, afektowanych, detalicznych opisów rzeczy jak najbardziej ulotnych (jak choćby stan aury w danej chwili),a z drugiej - w całej tej nawale przytłaczającej detaliczności, potoku słów można jednak wyłowić kilka ciekawych, oryginalnych treści, obserwacji i przemyśleń (natury psycholigicznej i nie tylko) autora co do wybranych aspektów II wojny światowej; tak czy inaczej, choć ledwie zarysowane, to treści te (mimo, że jest ich raczej mniej niż można by sądzić z objętości) są uchwytne. Pozycja warta polecenia osobom zainteresowanym przedmiotową tematyką, choćby poprzez niecodzienne ujęcie, odcinające się pod względem formy od powszechnej i popularnej w tej mierze literatury faktu, czy też lapidarnej memuarystyki tych czasów. Lektura przynosi też pewien zgrzyt, mało przyjemne odczucie w kontakcie z przebijającym z książki oportunizmem autora, który sam próbuje przełamywać (maskować) swój oportunizm (raczej) wewnętrzną niż zewnętrzną, i (raczej) bierną niż czynną pozą krytyczną z odcieniem fatalistycznego, melancholijnego, intelektualnego przygnębienia.