Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Czytelnicy LC nie szczędzą książce Marii Stiepanowej wielkich słów. Arcydzieło! Najlepsza książka, jaką przeczytacie w tym roku! Książka totalna! Duża sprawa. Jak wiadomo arcydzieło tworzą krytycy (kiedyś),czytelnicy (teraz) oraz wydawcy (zazwyczaj). „Pamięci pamięci” to rozbudowany (bardzo) esej o pamięci, czym jest, jakimi rządzi się prawami, o postpamięci, czym jest, jakimi rządzi się prawami, autorka wchodzi w dyskurs z innym twórcami i ich dziełami, cytuje, odnosi się, analizuje, materiałem poglądowym czyni zaś historię swojej rodziny (rosyjskich Żydów),w tle Rosja. Kiedy się zapominałam łapałam się na przekonaniu, że czytam Dubravke Ugresic, tylko ktoś podmienił byłą Jugosławię na Rosję. Nie zliczę ile czytałam książek o podobnym temacie i ciekawszym ujęciu. Na przykład przytaczany przez autorkę Sebald, „Zając o bursztynowych oczach” Edmunda de Waal, „Proszę bardzo” Andy Rottenberg czy trylogia Ewy Kuryluk. Różnica jest taka, że w wymienionych książkach głównym bohaterem i narzędziem służącym do rozważań na temat pamięci są historie poszczególnych członków rodziny lub rodziny sensu stricte. To historie rodzinne tworzą w nich dramaturgię i są nośnikiem refleksji na temat historii, przemijania i pamięci. W „Pamięci pamięci”, Maria Stpiepanowa, nie zwodzi nas, że pisze sagę rodzinną, czy powieść. Autorka zabrała się do tematu jak wytrawny badacz, pod mikroskopem, czy też na stole operacyjnym położyła przedmiot badań - pamięć. Narzędziami badań zaś są dzieje rodziny, dzieła kultury, refleksja własna Stiepanowej. Intelekt bierze tu górę, głowa wyrusza w tę podróż ochoczo, lecz serce zostaje niewzruszone. To książka erudycyjna, wielowątkowa, zachęcająca do intelektualnego dyskursu, podczas gdy pamięć rządzi się emocjami, a w znacznie mniejszym stopniu logiką. Doceniam trud i kunszt autorki, lecz ta formuła do mnie kompletnie nie trafia. Pozostawiła mnie z boku, a książka zmęczyła. No cóż, zdarza się.