Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Oto jak przyczynę powstania niniejszej publikacji wyjaśnia we wstępie sam Frankowski: ,,...autor zapragnął napisać stosunkową niewielką i przystępną książkę-książkę prostą, ale która ukazywałaby bogactwo Mezopotamii". Kolejnym argumentem jest fakt, że brakuje takich popularyzujących temat dzieł. Zobaczmy czy autorowi udało się jego zamierzenie. Naszą podróż przez całe dzieje Międzyrzecza rozpoczynamy od epoki neolitu (X - VIII tysiąclecie p.n.e.) i rewolucji rolniczo-hodowlanej. Docieramy wkrótce do istotnego etapu Wielkiej Cywilizacji Sumerów opartej na rozwoju pierwszych państw-miast. Poznajemy kolejne okresy: koegzystencję sumero-akadyjską, zjednoczone państwa Lugalzagesiego i Sargona, dominację Babilonii Hammurabiego, powstanie państw Hetytów, Mitanni. W końcu docieramy do hegemonii Asyrii i wielkich wojen tych czasów. Poprzez imperium Neo-Babilońskie po dominację perską a w końcu rzymską zmierzamy do końca dziejów starożytnej Mezopotamii. Autor rzeczywiście używa prostego języka i przedstawia kolejne tematy w sposób zwięzły i można powiedzieć podstawowy. Nie skupia się jednak tylko na historii politycznej. Mamy tutaj poruszone tematy istotne z punktu widzenia rozwoju cywilizacji takie jak: rozbudowa i rola miast, rozwój pisma i literatury, religia i szeroko pojęta sztuka - której autor poświecił całkiem sporo miejsca. Oczywiście nie mogło zabraknąć wyjaśnienia najważniejszych kwestii związanych z kodeksami prawnymi w tym Hammurabiego. Osobne rozdziały zostały poświęcone mitologii. Zostały tutaj opisane i pokrótce omówione dwa najistotniejsze eposy zachowane do naszych czasów: ,,epopeja o Gilgameszu", oraz ,,Enuma elisz". Oba wyjaśniają aspekty kosmogonii i dominującej roli boga Marduka w panteonie babilońskim. W moim odczuciu najsłabszym punktem tej popularno-naukowej pozycji są ostatnie rozdziały książki w których autor chce udowodnić wpływ dziejów Międzyrzecza na czasy obecne i stawia pytania odnośnie naszej przyszłości i ogólnej potrzeby wojen. Druga sprawa to nieco chaotyczny przegląd źródeł na końcu książki wciśnięty jakby na siłę ale kto autorowi zabroni. Tezy tutaj sformułowane nie pasują mi do ogólnej konwencji książki. I widać, że samego Frankowskiego pociągnęła jakaś bliżej niezidentyfikowana inwencja twórcza i chęć poszerzenia zwykłej narracji popularyzującej o pewnego rodzaju górnolotne sformułowania własnych refleksji o człowieku i wojnie, które moim zdaniem nadały by się na całkiem odrębną publikację. Czy cel Frankowskiego został osiągnięty? Myślę, że w sporej części tak. Ostatecznie książkę mogę z czystym sumieniem polecić jako przyjemną lekturę z której wyniesiemy wiele na temat starożytnego Wschodu w poszczególnych jego okresach. Z pewnością wiedza tutaj zawarta stoi na zupełnie innym poziomie przyswajalności niż ta w dziełach stricte naukowych pokroju ,,Mezopotami" Georgesa Roux.