Świadomość aksjologiczna zalicza się do grona tych teoretycznych bytów, wobec których analizy terminologiczne nie są zabiegiem pro forma. Przekonamy się [...] że mnogość ujęć i perspektyw, w których jest rozważana, kwalifikuje ją do pojęć wieloznacznych i mających dużą wagę dla humanistyki. Mamy tu na myśli trudne do przecenienia znaczenie, które jest jej, jak się wydaje, immanentnym predykatem. Świadomość aksjologiczna wiąże się bowiem z kulturą, jeśli tę ostatnią wziąć sensu largo, a więc jako zbiór wartości, norm, ideałów i wzorców. Wielość spojrzeń na świadomość aksjologiczną oddaje pewną dyferencjację dyscyplinarnych optyk nauk humanistycznych. I tak, sygnalizowany problem inaczej widzi psychologia, inaczej socjologia, a jeszcze inaczej pedagogika i filozofia, od której, jak się zdaje, powinniśmy zacząć. Katalog definicji, a ściślej mówiąc, samych tylko kategorii rozmaitych definicji, nigdy nie zasłuży na miano wyczerpującego. Można by z powodzeniem dodać, że nie będzie to także katalog o cesze rozłączności – zaobserwujemy zachodzenie na siebie zakresów treściowych różnych pojęć aksjologicznej świadomości, jakkolwiek wskazywane różnice w spojrzeniach dyscyplinarnych nie stracą na wyrazistości.

Niniejsza książka to zbiór impresji na temat świadomości aksjologicznej i etycznej podmiotowości. Impresji, ponieważ to, co udało się w niej zgromadzić, nie wystarcza na zbudowanie programu socjologii moralności – wyraźnie zarysowanej, skodyfikowanej propozycji teoretycznej. Wydaje się jednak, że zbiór zaciekawi Czytelnika – z kilku co najmniej powodów. Dłuższy komentarz pojawia się w miejsce wstępu, by już na samym początku rozwiać ewentualne wątpliwości.[…]