Książka ważna i zarazem ciekawa. Wydana po raz pierwszy w latach trzydziestych ubiegłego wieku nie wywołała wielkiego echa, właściwie przeszła przez rynek czytelniczy niezauważona, a szkoda. W Polsce pierwsze wydanie ukazało się w 1938 roku, we Lwowie pod tytułem "Rosja w obozie koncentracyjnym". Jest to książka, która w ciekawy, a czasem nawet humorystyczny sposób ukazuje mechanizm działania ustroju sowieckiego, systemu łagrów i konkretnego łagru, w którym przebywał autor wraz z synem i bratem, czyli Białomorsko-Bałtyckiego Kombinatu. Był to gigantyczny łagier na terenach Karelii. Obóz ten miał jednak wielką zaletę z punktu widzenia autora i jego planów, a mianowicie graniczył z Finlandią. To właśnie do Finlandii Sołoniewicz wraz z synem i bratem zamierzał uciec. Czytelnicy oczekujący drastycznych opisów rzeczywistości łagrowej, czy biadolenia nad losem skazańca srodze się zawiodą. Owszem są opisy życia łagrowego i warunków tam panujących, ale autorowi niejednokrotnie udaje się system tam panujący przechytrzyć i zapewnić sobie, synowi i bratu w miarę znośne warunki. Wspomina on o masowych egzekucjach, o straszliwych warunkach panujących nie tylko w łagrach, ale też podczas transportu do nich. Niezliczone ilości skazańców umierają w drodze. Mnóstwo ludzi pada z wycieńczenia podczas morderczej pracy przy wyrębie lasów, czy tworzenia wielkich dzieł budownictwa socjalistycznego. Zalicza się do tego budownictwa tamy, elektrownie jak i kanały. Wszystko to jest okupione ofiarą setek tysięcy bezimiennych istnień ludzkich. Przy łagrach są też kolonie karne dla bezdomnych dzieci. W socjalistycznym raju nie ma dla nich miejsca. Są więc zamykane w koloniach gdzieś na bagnach w polarnym klimacie, gdzie powoli umierają na szkorbut, czy z wycieńczenia, lub toną w bagnach podczas prób ucieczki.
Autor wnikliwie przedstawia też klasę aparatczyków, znienawidzonych aktywistów i wszelkiej maści bezwzględnych karierowiczów. Jest to kasta pozbawiona jakichkolwiek hamulców moralnych, sumienia, niejednokrotnie są to zbrodniarze mający na rękach krew setek, a nawet tysięcy istnień ludzkich. Granice między łagrem, a życiem na wolności się zacierają. Wszędzie panuje głód, strach, upodlenie i różnego rodzaju prześladowania. Nie ma szans na normalność. Właśnie te codzienne upodlenia, stan permanentnej niepewności jutra i ciągłe zagrożenie skutkuje podjęciem decyzji o ucieczce z ZSRR. Warto tu nadmienić, że zanim Iwan Sołoniewicz trafił do łagru, to jak na warunki radzieckie wcale nie żył najgorzej. Wręcz przeciwnie, jako człowiek wykształcony miał całkiem niezły standard życia. Jednak pozostanie w "socjalistycznym raju" uznał po prostu za niemoralne. W łagrze autor znalazł się z powodu nieudanej próby ucieczki za granicę. Kolejną próbę podjął wraz z synem już z łagru. Jego brat również podjął taką próbę tego samego dnia z innego punktu łagrowego. Iwan Sołoniewicz nie poucza i nie ostrzega, co nie zmienia faktu, że relację tę można, a nawet trzeba odebrać jako ostrzeżenie. N przykładzie "Rosji w łagrze" widać do czego może doprowadzić dyktatura, totalitaryzm, brak osobistych praw i wolności. Życie w ZSRR jest jak koszmar wariata na sterydach. Wszystko postawione jest na głowie, nie ma logiki w podejmowanych przez władze działaniach, a ludzie umierają z głodu, są mordowani w egzekucjach lub giną z powodu sztucznie stworzonych, nieludzkich warunków zupełnie bez sensu. Ten bezsens, jak i ogrom i potęga świata sowieckiego przeraża. Nie ma jak mu się przeciwstawić. Walczyć z nieludzkim ustrojem można jedynie z wolnego świata, z zagranicy. "Rosja w łagrze", to nie jest lektura lekka, rozrywkowa i przyjemna. Ona zmusza do refleksji, przeraża i ostrzega. Jest to swojego rodzaju "memento". Historia niestety lubi się powtarzać, ale zazwyczaj w tragiczniejszej i straszniejszej wersji. Polecam.

Książka ważna i zarazem ciekawa. Wydana po raz pierwszy w latach trzydziestych ubiegłego wieku nie wywołała wielkiego echa, właściwie przeszła przez rynek czytelniczy niezauważona, a szkoda. W Polsce pierwsze wydanie ukazało się w 1938 roku, we Lwowie pod tytułem "Rosja w obozie koncentracyjnym". Jest to książka, która w ciekawy, a czasem nawet humorystyczny sposób ukazuje...