Od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem w poprzek całego kontynentu zapadła żelazna kurtyna – tymi słynnymi słowami Winston Churchill opisał nową rzeczywistość geopolityczną po drugiej wojnie światowej. Ten kawałek świata nazywany bywa Międzymorzem, zaś dzisiaj coraz częściej można spotkać się z nazwą Trójmorza (Czarne – to trzecie morze). Dotychczas był on prezentowany bez Ukrainy, Białorusi i Mołdawii, co stanowi nienaturalny podział; jest to zdanie także autora tej książki. Obecnie mieszka na tym terenie blisko 200 milionów ludzi, których łączy wspólne doświadczenie historyczne, ale często dzieli nieznajomość sąsiednich kultur i tradycji. Cóż bowiem wiedzą np. Estończycy o Bułgarach, Polacy o Słoweńcach czy Węgrzy o Łotyszach? Jest rzeczą charakterystyczną, że najobszerniejsza literatura dotycząca tego regionu powstała w języku… niemieckim, stworzona zresztą z punktu widzenia interesów Rzeszy.

Postanowił temu nieco zaradzić wybitny historyk i pisarz prof. Wojciech Roszkowski. W swym najnowszym, dwutomowym dziele opisuje bogatą historię państw i narodów Międzymorza, które ostatnie wieki spędziły w potrzasku ścierających się potęg niemieckiej i rosyjskiej, a wcześniej jeszcze tureckiej. Najskuteczniejszym kontrprojektem do tych despotycznych imperiów była, rzecz jasna, Rzeczpospolita oparta na zasadach staropolskiej wolności. Jest ona ważnym elementem tej książki.

Napisane wartkim językiem i pięknie ilustrowane dzieło prof. Roszkowskiego wypełnia lukę informacyjną i badawczą oraz prezentuje nasz punkt widzenia na region Międzymorza. Autor zabiera nas w fascynującą podróż po dziejach tej być może najmniej znanej, a zarazem niezwykle bogatej historycznie i różnorodnej części kontynentu europejskiego.

Pierwszy tom tego dwuczęściowego dzieła obejmuje historię krajów Trójmorza od zarania do początku XX w. Drugi tom skupia się na ostatnich stu latach i czasach współczesnych. Wzajemne poznanie i wytworzenie świadomości wspólnego interesu jest pilnym zadaniem; książka prof. Roszkowskiego bardzo do tego się przyczynia.


Wstęp: Instrument awansu gospodarczego i społecznego
Przypisy

CZĘŚĆ I: FUNDAMENTY
Prahistoria ludów bałtyckich
Dawna Litwa
Misje chrześcijańskie wśród Słowian
Paradoksy Bułgarów
Państwa Słowian południowych
Królestwo Czech
Początki chrześcijańskiego państwa w Polsce
Chrystianizacja Węgier
O pochodzeniu Rumunów
Przypisy

CZĘŚĆ II: DZIEDZICTWO DAWNYCH CZASÓW
Najstarsze pisma w językach narodowych
Refeudalizacja Europy Środkowo-Wschodniej
Pod rządami tureckimi
Rylski Monastyr
Święte z rodu Arpadów
Agnieszka, księżniczka czeska
Karol IV i uniwersytet w Pradze
Husytyzm
Dziewczynka królem
Wiara pod przymusem nie zobowiązuje
Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię
Imperium jagiellońskie
„Polacy nie gęsi”
Tolerancja polska
Mohács i Biała Góra
Biblioteka króla Macieja Korwina
Węgierski poeta w Braniewie
Lider węgierskiej kontrreformacji
Potomek rodu Zrinskich
Dziedzictwo duchowe Dubrownika
Skarb chorwackiego renesansu
Po śladach o. Janeza Svetokriškiego
Legenda Włada Palownika
Rumuński kronikarz dziejów
Niedźwiedziobójca
Syn Kaleva
Ojciec literatury litewskiej
Przypisy

CZĘŚĆ III: POD OBCYM PANOWANIEM
Dziedzictwo Habsburgów
Powstanie Rakoczego
Upadek Rzeczypospolitej Obojga Narodów
Polskie powstania XIX wieku
Chopin: narodowy i uniwersalny
Polski romantyzm i pozytywizm
Norwid
Czesko-niemiecki polski patriota
Odrodzenie narodów bałtyckich
Łotewski Homer
Pionier literatury estońskiej
Geniusz z pogranicza kultur
Język czeski powraca
Muzyka „z czeskich łąk i gajów”
Kim są Słowacy?
Nad Tatrami się błyska
Z Węgra Słowak
Węgierskie przebudzenie
Węgierska rewolucja i ugoda
Wirtuoz transcendentalny
Czardasz
Panslawizm i austroslawizm
Iliryzm
Błogosławiony biskup słoweński
„Toast” dla Słowenii
Mistrz z Samoboru
„Zmarnowany geniusz”?
Bukowiński gołąb
Mnich z Chilandaru
Poeta bułgarskiej rewolucji
Wojny bałkańskie
Przypisy

CZĘŚĆ IV: ODRODZENIE
Trudny związek Słowian południowych
Król Rumunii stawia tamę
Mistrzowska gra Józefa Piłsudskiego
Powstanie państw bałtyckich
Wojna polsko-bolszewicka
Czechosłowacja powstała na emigracji
Wstrząsy w Bułgarii
Rewolucja na Węgrzech
Węgry w cieniu Trianon
Międzywojenne dyktatury
Reformy rolne
Piewca wsi estońskiej
Aspazija i Rainis
Ksiądz-poeta
Bałtyckie festiwale pieśni
Pokrzepianie polskich serc
Wirtuoz i polityk
Pierwsza noblistka
Alfons Mucha i „Epopeja słowiańska”
Twórca Szwejka
Tłumacz Hetytów
Poezja i polityka na Słowacji
Między folklorem i awangardą
Nie ma już Placu Broni
Budowniczy Ljubljany
Piewca Słowian południowych
Historyk i polityk
Rumuńska supergwiazda sal koncertowych
Twórca „Rapsodii bułgarskiej”
Pisarz bułgarskiego odrodzenia
Przypisy