Rok 1683 kojarzymy głównie z odsieczą wiedeńską i zwycięstwem Jana III Sobieskiego nad Turkami. Czy jednak słusznie? I tak i nie. W książce J. Sachslehnera czytamy bowiem nie tylko o wrześniowym starciu pod Wiedniem, ale o przebiegu całego tego roku w habsburskiej stolicy. Jest to zatem bardzo udane połączenie różnych wątków: wielkiej polityki mocarstw, życia codziennego XVII-wiecznej metropolii, wojny Turcji z koalicją państw chrześcijańskich. Autor książki wykorzystał bardzo obszerną literaturę przedmiotu (także polską, co nie jest bynajmniej regułą w przypadku badaczy niemieckich!) i odmalował bardzo ciekawą panoramę wydarzeń w tym bardzo ważnym dla dziejów Europy roku.

"Wiedeń 1683" to swego rodzaju kalendarium, w którym tureckie oblężenie i odsiecz wojsk sprzymierzonych to tylko ważna, acz wcale nie najważniejsza część. Punktem wyjścia jest wiedeńska zima i walki z powstaniem węgierskim Thökölyego, potem pojawia się zagrożenie tureckie i dyplomatyczne działania cesarza Leopolda I, by zmontować przeciw najazdowi z południa sojusz obronny. Następnie wojska Kara Mustafy dochodzą pod Wiedeń, dokładnie i nie bez straszliwego realizmu opisane zostaje oblężenie miasta. Wreszcie docieramy do punktu kulminacyjnego w postaci zwycięskiej bitwy wojsk sprzymierzonych nad Turkami. To jednak nie koniec, ponieważ Sachslehner opisuje także dalszą część kampanii przeciw Turkom, docierając aż do zamordowania Kara Mustafy w Belgradzie.

Moim zdaniem "Wiedeń 1683" to jedna z lepszych w ostatnich latach publikacji popularnonaukowych o XVII wieku. Autor miał dobry pomysł, by oprzeć się na schemacie kalendarzowym i naszkicował dzieje jednego roku w dziejach stolicy Austrii. Połączenie różnych wątków sprawia, że książka ukazuje obraz bardzo szeroki, zniuansowany i uwzględniający różne perspektywy. Bardzo doceniony jest tutaj Karol Lotaryński, wódz wojsk niemieckich w wiedeńskim starciu. Spojrzenie polskie również jest w pracy Sachslehnera ujęte, dobrze komponuje się z niemieckim i - jeśli tak można rzecz - tureckim. Gdybym mógł krótko określić najistotniejszy punkt tej monografii, napisałbym, że to wyjęcie odsieczy wiedeńskiej z kontekstu wyłącznie polskiego i przydzielenie mu należytego miejsca w dziejach powszechnych nowożytnej Europy.

Tomasz Babnis

Rok 1683 kojarzymy głównie z odsieczą wiedeńską i zwycięstwem Jana III Sobieskiego nad Turkami. Czy jednak słusznie? I tak i nie. W książce J. Sachslehnera czytamy bowiem nie tylko o wrześniowym starciu pod Wiedniem, ale o przebiegu całego tego roku w habsburskiej stolicy. Jest to zatem bardzo udane połączenie różnych wątków: wielkiej polityki mocarstw, życia codziennego...