Dla czytelników, którzy znają poprzednie książki Khaleda Hosseiniego – bestsellerowe powieści „Chłopiec z latawcem”, „Tysiąc wspaniałych słońc”, „I góry odpowiedziały echem” – tematyka „Modlitwy do morza” nie będzie z pewnością zaskoczeniem. Książka wprost odwołuje się do prawdziwych wydarzeń: śmierci trzyletniego Aylana Kurdiego, syryjskiego chłopca, którego zwłoki morze wyrzuciło na brzeg po tym, jak zatonął, bezskutecznie próbując przedostać się wraz z rodziną do Europy.

Hosseini, amerykański pisarz afgańskiego pochodzenia, niejednokrotnie poruszał w swojej twórczości tematykę współczesnych uchodźców, ofiar konfliktów zbrojnych na Bliskim Wschodzie, a także sam angażował się w pomoc społeczną. Tym, co może zaskoczyć – a w wielu przypadkach nawet rozczarować – czytelników, jest forma książki. W przeciwieństwie do poprzednich powieści autora „Modlitwa do morza” nie wyróżnia się rozbudowaną, misterną fabułą czy barwnymi opisami lokalnych realiów, nie daje też pogłębionych portretów psychologicznych bohaterów i nie zapewnia emocjonalnego katharsis, które było cechą rozpoznawczą książek Hosseiniego.

Mamy tu do czynienia raczej z krótkim opowiadaniem, prostą historyjką. Na każdej stronie znajdziemy zaledwie kilka linijek tekstu, dla których tło stanowią niezwykłe ilustracje londyńskiego malarza, Dana Williamsa. „Modlitwa do morza” to wzruszający monolog mężczyzny, który przemawia do swojego synka, Marwana, czekając wraz z innymi uchodźcami na plaży na łódź płynącą do Europy. Słowa ojca są pełne czułości i troski. Przytulając śpiącego chłopca, przywołuje on obrazy swojego dzieciństwa w tętniącym życiem Hims, gdzie przedstawiciele różnych wyznań żyli ze sobą w zgodzie; wspomina wybuch wojny i traumę, której musiał doświadczyć jego syn. Mężczyzna drży z obawy o swój „najcenniejszy ładunek”, niepewny tego, co się wydarzy. Doskonale zdaje sobie sprawę z faktu, że nawet jeśli uda im się przetrwać podróż przez Morze Śródziemne, mogą nie być mile widziani w Europie.

„Modlitwa do morza” nie będzie z pewnością odpowiednią pozycją dla tych, którzy poszukują ambitnego dzieła literackiego, na przykład rozbudowanej, wielowątkowej powieści. Wydanie tej książki można jednak odczytywać jako gest solidarności z ofiarami konfliktów zbrojnych na Bliskim Wschodzie – co jest szczególnie ważne w momencie, gdy w wielu społeczeństwach Europy Zachodniej uchodźcy postrzegani są raczej jako potencjalne zagrożenie niż bliźni potrzebujący pomocy.

Książka ze względu na swoją prostotę będzie idealną lekturą dla dzieci czy osób, które nie sięgnęłyby po „ciężką” powieść, i może stanowić ciekawy punkt wyjścia do dyskusji na tematy społeczne. Warto ją również nabyć, gdyż jest pięknie wydana, a całkowity zysk z jej sprzedaży zostanie przekazany na wsparcie edukacji dzieci przebywających w ośrodkach dla osób ubiegających się o status uchodźcy.

Anna Michalska