Osią dzieła Reinharta Kosellecka jest historia pojęć; jej paradygmat ów „myślący historyk” – jak go kiedyś nazwał Hans Georg Gdamer – wzorcowo rozwinął i uczynił podstawą wielkie-go leksykonu Podstawowe pojęcia w historii, którego był współwydawcą. Dzieje pojęć w ujęciu Kosellecka stanowią specyficzną opozycje wobec abstrakcyjnej historii idei. Zorientowane są na rzeczywisty zwyczaj językowy w sferze życia społecznego, politycznego i w dziedzinie prawa. Ten zbiór 25 błyskotliwie napisanych rozpraw stanowi niejako testament Autora. Historię naszego nowoczesnego świata opowiada on tu poprzez dzieje pojęć takich jak „państwo”, „rewolucja”, „oświecenie”, „emancypacja”, „kryzys”, „patriotyzm”, „wy-kształcenie”„utopia” – wraz z przemianami znaczeń tych pojęć w nowoczesnym dyskursie i ze zmianami języka politycznego.
Kluczem do zrozumienia metody, którą posługuje się Autor, jest tłumaczenie semantycznej zmienności podstawowych kategorii języka społeczno-politycznego w kontekście ich historycznego rozwoju. Ukazuje on, dlaczego jakieś pojęcie znalazło się w słowniku nauk społecznych, jak było i jak nadal jest używane. Analizy czysto językowe pozwalają też często ukazać bezsens wielu używanych w języku naukowym i politycznym zdań, a także całych koncepcji. Przedmiotem refleksji jest tu język żywy, współczesny. Czytana przez polityków, historyków idei, filozofów społecznych, kulturoznawców, socjologów i szersze grono czytelników może przynieść wielki pożytek polskiemu życiu publicznemu.