W celu udzielenia odpowiedzi na tak sformułowany problem monografię podzielono na cztery rozdziały. Przedmiotem rozważań zawartych w pierwszym z nich - Przywództwo w zarządzaniu - istota, treść i paradygmaty badawcze - są definicje przywództwa występujące w literaturze przedmiotu, wskazano w nim również na podobieństwa i różnice pomiędzy tą rolą a rolą kierownika. Analizie poddano także problematykę władzy oraz jej źródeł w odniesieniu do przywódców. W dalszej części omówiono trzy perspektywy podejścia do tej problematyki - w kontekście paradygmatów pragmatyzmu społecznego, funkcjonalizmu oraz postmodernizmu. Dokonana została ich synteza oraz krytyka. W rozważaniach na temat przywództwa ważne jest wskazanie paradygmatu obowiązującego w wykorzystywanym podejściu, ponieważ w ten sposób wyznacza się granice refleksji naukowej oraz określa metodologię badań. Przy pisaniu niniejszej monografii została wykorzystana analiza funkcjonalna. Odwołuje się ona do tradycyjnej koncepcji zarządzania, w której przedmiot zainteresowania stanowi: planowanie, organizowanie, motywowanie i kontrola, a przywództwo rozpatruje się w kontekście wywieranego wpływu na innych w ramach wyróżnionych funkcji. W rozdziale drugim - Krytyczna analiza wybranych ujęć przywództwa w literaturze przedmiotu - skupiono się na behawioralnych teoriach przywództwa. Główna teza monografii zakłada związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy substytutami przywództwa a postawami oraz stylem kierowania, które są analizowane przez, pryzmat zachowań. Dokonano także krytyki koncepcji przywództwa obowiązujących w naukach o zarządzaniu. Najwięcej uwagi poświęcono teoriom przywództwa transformacyjnego, sytuacyjnego oraz elastycznego. Występujące w analizowanych koncepcjach związki pomiędzy przywództwem a innymi elementami funkcjonowania przedsiębiorstwa zostały zilustrowane wybranymi wynikami badań empirycznych opisanymi w literaturze przedmiotu.
Trzeci rozdział - Substytuty przywództwa a funkcjonowanie przedsiębiorstwa - koncentruje się na kwestii przedstawienia dorobku dotyczącego koncepcji substytutów przywództwa oraz związanych z nią badań empirycznych. Dokonano w nim analizy trzech rodzajów substytutów odnoszących się do: sfery emocjonalnej relacji międzyludzkich (kultury organizacyjnej),cech organizacji (charakteru zadań i obowiązujących procedur) oraz działań operacyjnych (zarządzania wiedzą). Zaprezentowano teoretyczne podstawy wybranych obszarów funkcjonowania przedsiębiorstwa, na które wpływają substytuty przywództwa.
W czwartym rozdziale - Analiza wpływu substytutów przywództwa na wybrane aspekty funkcjonowania przedsiębiorstwa w świetle badań empirycznych - przedstawiono model badawczy oraz zaprezentowano wyniki dwóch badań empirycznych. Pierwsze z nich, zrealizowane na próbie celowej, dotyczyło odpowiedzi na pytanie badawcze: jaki jest związek pomiędzy substytutami przywództwa w przedsiębiorstwie a zachowaniami ludzi stojącymi na czele zespołów oraz typami przystosowań pracowników do przedsiębiorstwa? Drugie badanie wykonano w ramach grantu badawczego NCN (2011/03/13/H34/04922),realizowanego pod kierownictwem prof. dr hab. Marii Romanowskiej. Zostało ono przeprowadzone na statystycznie reprezentatywnej próbie badawczej przedsiębiorstw z "Listy 2000" - listy największych polskich przedsiębiorstw publikowanej przez dziennik "Rzeczpospolita". W tym przypadku problem badawczy brzmiał: czy istnieje związek pomiędzy substytutami przywództwa a odpornością przedsiębiorstwa na kryzys gospodarczy? W związanej z nim hipotezie głównej stwierdzono, że takie substytuty przywództwa jak kultura organizacyjna oraz cechy organizacji wpływają na odporność przedsiębiorstwa na kryzys.
W zakończeniu pracy przedstawiono substytuty przywództwa wpływające na wybrane obszary funkcjonowania przedsiębiorstwa, sformułowano wnioski aplikacyjne oraz zaproponowano kierunki dalszych badań.