Jedenastoletnia Calpurnia Tate dorasta w Teksasie końca XIX wieku, jako jedyna dziewczynka spośród siedmiorga rodzeństwa. Matka planuje dla niej stateczne życie dobrej żony i gospodyni domowej, podczas gdy dziewczynka bardziej interesuje się różnicami w wyglądzie koników polnych, wieczornym wypatrywaniem świetlików i tresowaniem dżdżownic. Jedyną osobą podzielającą jej zainteresowania światem przyrody i sprzymierzeńcem w zdobywaniu wiedzy mógłby być nieprzystępny dziadzio, jednak wydaje się nawet nie znać imienia wnuczki.

„Ewolucja według Calpurnii Tate” opowiada o sześciu miesiącach z życia dziewczynki i jej licznej rodziny, ostatnich miesiącach 1899 roku. Mówi o zbiorach bawełny, pojawieniu się coca-coli, telefonu i innych wynalazków. Porusza też kwestię relacji rodzinnych i społecznych tamtych czasów. Calpurnia zdecydowanie nie pasuje do koleżanek pochłoniętych ręcznymi robótkami i wypiekiem ciast. Jej badania i eksperymenty mogą być piękną motywacją dla młodego czytelnika: obserwacja roślin i zwierząt, pytania i samodzielne konkluzje zachęcają do odkrywania praw rządzących światem. W tle pierwszych naukowych badań pojawiają się blaski i cienie życia wśród sześciu braci, codzienne radości i dziecięce smutki.

Powieść Jacqueline Kelly przyciąga wzrok piękną, stonowaną. Łatwo zauważyć, że autorka i redakcja poważnie traktują młodego czytelnika, bo każdy rozdział zaczyna się ambitnie od cytatu z Karola Darwina, a tekst opatrzony jest przypisami, wyjaśniającymi angielski system miar i odniesienia do postaci historycznych. Jest to zatem książka dla dzieci, ale nie dziecinna. Calpurnia bada prawa ewolucji roślin i zwierząt, ale sama również ewoluuje, podobnie jak jej relacje z rodziną i cały otaczający ją świat. Książka stanowi co prawda zamkniętą opowieść, jednak pozostaje czekać na postęp tej ewolucji w kolejnych częściach serii.

Agnieszka Kruk