Powieść „Dla honoru organizacji” stanowi drugą część cyklu „Wieża Babel”. W przeciwieństwie do części poprzedniej, której sedno stanowiło zobrazowanie życia w okupowanym Wilnie i sposobów w jaki mieszkańcy wiązali przysłowiowy koniec z końcem, punkt ciężkości przesuwa się obecnie na działalność „publiczną” bohatera Józefa Kowalskiego vel Makarewicza w latach 1942 - 1943.

„Dla honoru organizacji” przynosi dość krytyczną ocenę polskiego podziemia na Wileńszczyźnie w okresie drugiej wojny. Co prawda Józef nie wstępuje do AK, choć jest do tego zachęcany m.in. przez Grzmota, ale współpracuje z nią jako wolny strzelec nie przerywając współpracy z Tomaszem i jego organizacją, w której historycy widzą Ligę Wojennej Walki Zbrojnej.

W tekście poświęconemu „Człowiekowi…” zwróciłem uwagę na niezadowalającą kreację postaci, niezauważalny niemal zarys ich psychologii… Nie tyczy się to w dużej mierze niniejszej powieści. Główny konflikt z jakim Józef boryka się w tej części zasadza się na sprzeciwie wobec przemocy i pewnego rodzaju zobowiązaniem do jej stosowania w trakcie jego współpracy z sekcją wykonawczą Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej. Jak głosi sam tytuł dzieje się tak „dla honoru organizacji”, co nie pozostaje bez wpływu na psychikę Józefa. Do głównych zarzutów pod adresem organizacji konspiracji należałoby zaliczyć nadmierne jest zbiurokratyzowanie, niedyskrecja członków, niechęć do wprowadzania zmian personalnych… Wszystkie powyższe czynniki utwierdzają Józefa w przekonaniu, że wstąpienie w szeregi AK z czym wiąże się, rzecz jasna, złożenie przysięgi byłoby mu nie na rękę – czy raczej wiązałoby mu ręce i wymuszało ślepą wiarę w nieomylność przełożonych, nawet gdy rozum i poszlaki mówią co innego.

Podobnie jak w poprzedniej części tak i teraz siłą napędową akcji są wydarzenia zaczerpnięte z życia samego autora. Piasecki nawiązuje współpracę z Kedywem (specjalna komórka dywersyjno-sabotażowa), gdy ta znajduje się w stanie inercji spowodowanej brakami w zaopatrzeniu i niechęci do działania wśród jej członków. Dzięki poczynionym obserwacjom, odpowiedniej determinacji i roszadom kadrowym wkrótce dochodzi do uruchomienia machiny egzekucyjnej w wyniku czego ginie m.in. Kancerewicz (w rzeczywistości Ancerewicz), redaktor wileńskiej gadzinówki „Goniec”. Słynnym i niezwykle trudnym zadaniem okazała się kradzież tajnych dokumentów AK oraz pierwszej dokumentacji zbrodni katyńskiej autorstwa Józefa Mackiewicza, które Andrzej (Zygmunt Andruszkiewicz) ukrył w swoim biurku w jednym z litewskich urzędów zanim został aresztowany. Sam fakt, iż tak ważne dla polskiego podziemia dokumenty znalazły się w litewskim urzędzie wskazuje z jednej strony na niefrasobliwość samego Andrzeja, ale także na jego wiarę we własną pozycję, co zresztą wielokrotnie podkreślał… Warta podkreślenia jest poznawcza wartość fragmentów opisujących powyższe wydarzenia ze względu na zapis przygotowań do poszczególnych zamachów. Pamiętajmy jednak o prawdopodobnym „nimbie fikcji”, który może się wokół z nich unosić – wszak mamy do czynienia z beletrystyką a nie reportażem!

Wartka akcja to obok ciekawych informacji źródłowych największa zaleta książki, której kolorytu dodają zapadające w pamięć postacie jak Aktorka (Hanna Skarżanka), Klara czy Buba… Bez zająknięcia polecam tę książkę zainteresowanym Polskim Państwem Podziemnym „od kuchni”!

Powieść „Dla honoru organizacji” stanowi drugą część cyklu „Wieża Babel”. W przeciwieństwie do części poprzedniej, której sedno stanowiło zobrazowanie życia w okupowanym Wilnie i sposobów w jaki mieszkańcy wiązali przysłowiowy koniec z końcem, punkt ciężkości przesuwa się obecnie na działalność „publiczną” bohatera Józefa Kowalskiego vel Makarewicza w latach 1942 - 1943....