Anna Świderkówna należy do moich ulubionych autorek i z dużą radością wróciłem do "Hellenik", które po raz pierwszy czytałem jeszcze w liceum. Książka ta zgodnie ze swoim tytułem przedstawia panoramę epoki hellenistycznej. Ktoś mógłby postawić zarzut, że mamy tu do czynienia jedynie z wyborem zagadnień, czy z zarysem jedynie pewnych ważnych wątków, ale moim zdaniem Autorka obrała właściwą drogę prezentacji cywilizacji hellenistycznej. Zamiast pisać pobieżnie o wszystkim zdecydowała się napisać nieco dokładniej o pewnych wybranych tematach. Dzięki temu czytelnik może się zapoznać z niezwykle interesującymi, a nieraz zapomnianymi elementami mozaiki, jaką stanowiła kultura epoki hellenistycznej.

O czym więc konkretnie pisze Świderkówna na kartach tej pracy? Zacząć należy od tego, że bardzo ciekawie łączy wątki historyczne, filologiczne i archeologiczne. Niektóre rozdziały dotyczą poszczególnych miast (np. Aleksandrii, Kos, czy Rodos), inne mają za temat ważnych autorów tego okresu (np. Menandra, Kallimacha, czy Teokryta), a jeszcze inne mechanizmy i instytucje funkcjonujące w tym okresie (np. Museion aleksandryjskie, czy system edukacyjny oparty o gimnazjony). Tym, co bardzo lubię w pisarstwie Świderkówny jest fakt, że czasem podstawą dla snutej opowieści jest jakaś mało znana inskrypcja, czy fragment papirusu, które ukazują nam zwykłych ludzi żyjących w tym świecie, a nie tylko wielkich władców i wybitnych uczonych.

Bardzo ważne jest w tej książce to, że Autorka pokazuje, jak bardzo epoka hellenistyczna przypomina naszą współczesną. Dotyczy to nie tylko procesu specjalizacji, czy racjonalizmu kultury, ale i wielu drobnych spraw życia codziennego. Znaczące jest też to, że niejednokrotnie wspomniane są problemy niewolników i hellenistycznej biedoty stanowiącej w istocie fundament, na którym opierała się cała ta wspaniała cywilizacja. Lektura "Hellenik" pozostawia z pewnością czytelnika z pytaniem o siłę i słabość cywilizacji greckiej. Z jednej strony tak wykwintnej i tak ekspandującej na wschód (Autorka poświęca sporo miejsca dziejom Greków baktryjskich), z drugiej zaś tak słabej wewnętrznie i nieodpornej na ciosy zadawane przez Rzymian. Myślę, że w dużej mierze są to też pytania o naszą własną kulturę, która z hellenizmu - trochę nieświadomie - czerpie pełnymi garściami. Choćby dla uświadomienia sobie tego faktu warto zapoznać się z tą książką.

Tomasz Babnis

Anna Świderkówna należy do moich ulubionych autorek i z dużą radością wróciłem do "Hellenik", które po raz pierwszy czytałem jeszcze w liceum. Książka ta zgodnie ze swoim tytułem przedstawia panoramę epoki hellenistycznej. Ktoś mógłby postawić zarzut, że mamy tu do czynienia jedynie z wyborem zagadnień, czy z zarysem jedynie pewnych ważnych wątków, ale moim zdaniem Autorka...