Obszerna, szczegółowa historia dziejów kultury rosyjskiej od czasów panowania wielkiego imperatora Piotra I i jego przybliżenia Rosji do Europy zachodniej aż do roku 1917, do roku upadku caratu i początku całkiem nowej rzeczywistości dla tego kraju. Jak na historyka przystało, Ludwik Bazylow opisuje dzieje kultury w kontekście zmian politycznych, społecznych zachodzących w Rosji jak i w całej Europie. Jest to przekrój ponad dwustu lat z zakresu architektury, malarstwa, literatury, teatru i wielu innych dziedzin artystycznych i naukowych.
Lektura zawiera w sobie trzy duże rozdziały. Pierwszy z nich mówi o wieku osiemnastym: opisuje klasycyzm i sentymentalizm, założenie Petersburga, reformy Piotra, powstanie Akademii Nauk i pierwszych uniwersytetów, powstanie i rozwój wydawnictw, wpływy zachodnie, wpływ takich pisarzy jak Łomonosow, Sumarokov, Kantiemir, Trediakowski na literaturę. W kolejnym rozdziale Bazylow opowiada o kulturze od początku wieku dziewiętnastego aż do roku 1861- do roku zniesienia pańszczyzny, a więc i kolosalnych zmian w życiu społeczeństwa rosyjskiego. W tym rozdziale porusza zagadnienia takie jak wpływ filozofii najpierw romantyzmu, później realizmu na sztukę, opisuje najznamienitszych pisarzy rosyjskich znanych na całym świecie: Puszkina, Lermontowa, Gogola, Dostojewskiego, Tołstoja i wielu innych. Opisuje jak powstawały kolejne uniwersytety, miały miejsce coraz to nowe wyprawy naukowe. Wreszcie, autor opowiada o dużym rozwoju malarstwa, muzyki oraz teatru, które dokonało się w tym czasie. Ostatni rozdział przedstawia dzieje, w których dają o sobie znać nowe, rosnące problemy społeczne. Powstanie ruchu narodników, zamach na cara Aleksandra II, represje kolejnego cara, niezadowolenie z sytuacji społecznej prowadzące do rewolucji w 1917 roku. Wszystkie te zmiany i przewroty miały swoje konsekwencje również w kulturze. Bazylow przedstawia schyłek wieku dziewiętnastego: kryzys Tołstoja, rozwój naturalizmu i nauk przyrodniczych, realizm krytyczny wywołany niezadowoleniem społeczeństwa ze swojej ówczesnej sytuacji. Przedstawia początek wieku dwudziestego, czyli rosyjski modernizm.
Każdy z rozdziałów składa się z kilku działów takich jak: literatura, muzyka, malarstwo, teatr, oświata. W każdym ze swoich podrozdziałów Bazylow wprowadza czytelnika do konkretnych zagadnień, przedstawiając tło opisywanych wydarzeń, tendencje jakie wówczas panowały, filozofie wpływające na sztukę. Później przechodzi do wyszczególniania konkretnych twórców, uczonych, działaczy. Opisuje ich dzieła i dokonania oraz często krótkie biografie i wpływy, jakie na nich działały, opisuje ich usposobienie i odbiór przez krytyków. Bardzo często przywołuje ciekawe anegdoty na temat twórców i ich dzieł. Na końcu każdego rozdziału przedstawia powiązania Polaków z dziedziną, którą opisuje. Również robi to w formie przekroju. Bazylow napisał swoje dzieło w 1986 roku. Można powiedzieć, że „słychać” to w czasie odczytu. Występują tam formy słów dziś niespotykane, na przykład: dyskusyj zamiast dyskusji. Pomimo tego, język jest bardzo przystępny dla „zwykłego zjadacza chleba”.
W dziele znajduje się wiele, bo około 200 przepięknych fotografii. Są to, przede wszystkim zdjęcia budowli, obrazów i twórców. Niektóre nawet umieszczone są w kolorze, większość natomiast jest czarno- białych. Pomagają one w zrozumieniu o czym pisze autor i w takim samym jak i on zachwycie nad dziełami.
Co może nie spodobać się odbiorcy to fakt, że autor często wtrąca swoje bardzo osobiste odczucia i przemyślenia co do niektórych spraw. Często stoi po stronie „uciśnionych”. Za przykład mogę tutaj podać, kiedy Bazylow staje po stronie Tona- najpopularniejszego budowniczego epoki, który zbudował moskiewski sobór Zbawiciela. Mówi się, że wynalazł nowy „prawosławny” styl według którego budowano cerkwie. W jednym z opracowań polskich napisano, że budowle te odzwierciedlają wyłącznie carskie samodzierżawie i jego reakcyjność pozbawioną związku z ludem i jego dążeniami. Bazylow nazwał ten wpis wyłącznie kalkomanią i uznał to za niezrozumiałą ludzką rozbieżność sądów, nawet kiedy wygłaszają je specjaliści. Tak samo bronił on Akademii Sztuk Pięknych, której zarzucano sztywność i trzymanie się wzorców klasycznych. Kolejnym mankamentem, w moim odczuciu, jest wymienianie zbyt wielu mało znaczących nazwisk i dzieł po prostu jeden po drugim po przecinku, niepodawanie żadnych o nich informacji.
Dzieło jest bardzo dobrym rozwiązaniem dla nowicjusza, chcącego poznać ogólny zarys kultury rosyjskiej tej epoki. Mi pomógł poukładać sobie w głowie kolejne wydarzenia i zjawiska. Zaciekawiło mnie w nim wiele anegdot i również piękne fotografie. Porównując do Historii Rosji, tego samego autora, myślę że jest to dzieło jeszcze znakomitsze. Przeczytawszy obie pozycje ma się już całkiem konkretny ogląd na historię i kulturę Rosji.

Obszerna, szczegółowa historia dziejów kultury rosyjskiej od czasów panowania wielkiego imperatora Piotra I i jego przybliżenia Rosji do Europy zachodniej aż do roku 1917, do roku upadku caratu i początku całkiem nowej rzeczywistości dla tego kraju. Jak na historyka przystało, Ludwik Bazylow opisuje dzieje kultury w kontekście zmian politycznych, społecznych zachodzących w...

Dzieło to jest bez wątpienia jednym z obszerniejszych źródeł dotyczących kultury rosyjskiej omawianego okresu. L. Bazylow musiał spędzić naprawdę wiele czasu nad tą książką, czego wynikiem jest duże i zróżnicowane bogactwo treściowe wraz z ogromną ilością ilustracji (Jest ich ponad 200!) przedstawiających autorów czy najważniejsze dzieła malarskie lub architektoniczne. Każdy z trzech wielkich rozdziałów - Kultura Rosyjska lat 1700-1800, 1800-1862 oraz 1863-1917 zawiera szereg podrozdziałów dotyczących danego zagadnienia kultury, m.in. Malarstwo, folklor, literatura, myśl filozoficzna, nauka. W każdym z nich autor opisuje najważniejszych twórców kształtujących epokę oraz przedstawia wpływ ich pracy na rzeczywistość, osadzając jednocześnie całość w historii i przedstawiając czynniki zewnętrzne wpływające na poruszane zagadnienie.
Nie traktuje on przy tym procesów osobno, lecz wskazuje na powiązanie wszystkich aspektów kultury, które się przenikają i wzajemnie na siebie wpływają. Dzięki temu praca bardziej jest osadzona w rzeczywistości, którą opisuje, co z kolei wpływa na jej przyswajalność.
Jedyne mankamenty, które można by wskazać, to nieco zbyt osobiste podejście autora do poruszanych tematów (Nie jest on jednak ani zbyt stronniczy, ani nachalny. Dzięki temu zabiegowi mamy wrażenie, że autor w tekście jest ciągle obecny - dość miłe, jednakże może dla niektórych być to minusem.) oraz momentami skupianie się na za dużej ilości niewiele znaczących postaci jednocześnie, jedynie je wspominając, co sprawia, że mieszają się one w głowie. (Mowa o sytuacjach, w których połowa strony zawiera tak naprawdę same nazwiska i pojedyncze dzieła zaznaczone kursywą.)
Mimo tego jednak nadal do czynienia mamy z sumiennie wykonaną, według mnie naprawdę przydatną i rzetelną pracą, która nie tylko przedstawia podstawowe aspekty kształtujące rzeczywistość Rosyjską tamtych lat, ale też zachęca do dalszych poszukiwań. W niedługim czasie na pewno sięgnę po pozostałe pozycje autorstwa L. Bazylowa, który bardzo dobrze porusza się w kręgu kultury prawosławnej.

Dzieło to jest bez wątpienia jednym z obszerniejszych źródeł dotyczących kultury rosyjskiej omawianego okresu. L. Bazylow musiał spędzić naprawdę wiele czasu nad tą książką, czego wynikiem jest duże i zróżnicowane bogactwo treściowe wraz z ogromną ilością ilustracji (Jest ich ponad 200!) przedstawiających autorów czy najważniejsze dzieła malarskie lub architektoniczne....