Trudna pozycja. Ze znojem przebrnąłem do końca, a przeczytanie ostatnich stron zajęło mi kilka dni. Książka nie porywa, nie trzyma czytelnika w ciągłym zainteresowaniu. Być może ta mało porywająca narracja wynika z braku doświadczenia młodego historyka, być może jest to rezultat próby ukucia sukcesu na wydaniu w formie książki pracy doktorskiej (czy habilitacyjnej). Dość powiedzieć, że autor zasypuje czytelnika kubłami faktów, nie dbając zbytnio o to czy udało mu się je wszystkie przyswoić. Plątanina faktów, sojuszy politycznych, ruchów narodowych czy aktorów na scenie politycznej jest bezkresna jak sama Rosja. Nawet zlokalizowanie geograficzne sceny wydarzeń może doprowadzić do bólu głowy.
To co pozostaje po przebrnięciu przez tę trudną lekturę to obraz chaosu w Rosji w latach 1917-1920. Sprytu i szczęścia komunistów, krótkowzroczności i naiwności przywódców ruchów narodowych i zaślepienia ich lokalnymi korzyściami.
Autor przytacza szereg zdarzeń, dla niego oczywistych, w sposób tak chaotyczny że pozostawia czytelnika kompletnie zagubionym. Główne zagrożenie komunistów ze strony armii białych Denikina i Wrangla, pojawia się w postaci zdawkowych informacji w wielu miejscach w książce. Jednak informacje nie pozwalają wyobrazić sobie ani układu sił, ani dynamiki zdarzeń, ani szans i ryzyk każdej ze stron. Z drugiej strony analiza sytuacji politycznej jest drobiazgowa, jakie partyjki, gdzie powstawały, kiedy na jakich zjazdach zostały podjęte decyzje. Wydaje się, że bardziej istotne jest pojawienie się lokalnego dwumiesięcznego ruchu narodowościowego w Kirgistanie niż ofensywa białych na Ukrainie.
Mnie osobiście lektura przypominała próbę szczegółowego opisania zamieszania na polskiej scenie politycznej w latach 1992-1995. O ile kogoś to może zaciekawić. Oczywiście w przypadku Rosji Sowieckiej wydarzenia były bardziej krwawe, chociaż chaos podobny i przyniosły światu nieporównywalnie poważniejsze konsekwencje.

Trudna pozycja. Ze znojem przebrnąłem do końca, a przeczytanie ostatnich stron zajęło mi kilka dni. Książka nie porywa, nie trzyma czytelnika w ciągłym zainteresowaniu. Być może ta mało porywająca narracja wynika z braku doświadczenia młodego historyka, być może jest to rezultat próby ukucia sukcesu na wydaniu w formie książki pracy doktorskiej (czy habilitacyjnej). Dość...