"Ponad wszystko" jest książką napisaną przez początkująca kanadyjską pisarkę Tanis Rideout. Pod tym, przynajmniej dla mnie, bardzo mało wyróżniającym się tytułem, kryje się beletryzowana historia człowieka nietuzinkowego - George'a Mallory'ego, brytyjskiego historyka, którego pasją była wspinaczka wysokogórska. Powziął on ambitny cel zdobycia najwyższej góry na Ziemi - Czomolungmy. Na naszym rynku istnieje "konkurencyjna" pozycja napisana przez poczytnego brytyjskiego autora - Jeffrey'a Archera'a. Tanis Rideout spojrzała na osobę George'a Mallory'ego oczami jego żony i wg mnie jest to odświeżające ujęcie tematu.
Możecie się zastanawiać, cóż jest tak interesującego w kolejnej osobie, która chciałaby zdobyć Mount Everest. Otóż Mallory podejmował swe próby w latach 1921-1924, a więc na blisko 30 lat przed pierwszym potwierdzonym wejściem na ten szczyt.
No więc zapowiada się interesująco. A jak jest na prawdę? Chciałbym sobie trochę ponarzekać na "Ponad wszystko", ale jest tylko jeden problem - Tanis Rideout daje bardzo mało powodów do przyczepienia się. Autorka choć sama nigdy się nie wspinała się, pracowała w sklepie ze sprzętem turystycznym i wspinaczkowym – zatem miała jakieś doświadczenie w tych sprawach, choć sama twierdzi że na początku znała jedynie historię mitycznej wyprawy na M. E., w której uczestniczyli Mallory i Irvine. Historia ta ją tak zaciekawiła, że zaczęła co raz bardziej zagłębiać się w temat wspinaczki w góry wysokie i przybliżać sobie postać George’a Mallory’ego i jemu współczesnych pasjonatów wspinaczki wysokogórskiej. Rideout podeszła do problemu wielopoziomowo, skupiła się nie tylko na samej postaci G. M. ale również na jego najbliższych członkach rodziny i znajomych. Zastanawiała się jaka była ich rola w życiu wspinacza i jak wpływały na nich decyzje o jego kolejnych ekspedycjach. Jej zainteresowanie tematem brytyjskich wspinaczy początków XX w. pozwoliło na zdobycie stypendium od Canada Council, dzięki któremu odbyła podróż do Wielkiej Brytanii, gdzie odwiedziła siedzibę Królewskiego Towarzystwa Geograficznego, Klub Alpejski i Bibliotekę Samuela Pepsyna przy Magdalene College w Cambridge. Na miejscu okazało się, że Biblioteka Pepsyna jest oficjalnym depozytariuszem zachowanych pism osobistych George’a Mallory’ego w tym listów które małżonkowie Mallory pisali do siebie w trakcie rozłąki. Jak zatem widzicie, wydaje się że Tanis Rideout gruntownie przygotowała się do napisania tej książki. Dzięki możliwości zapoznania się z listami małżeństwa M. udało jej się dogłębnie poznać charakter obydwojga małżonków i na pewno doskonale wczuć się w rolę Ruth Mallory, która przecież stała się główną bohaterką tej powieści. To w zasadzie wokół jej osoby powoli rozwija się akcja, która nieuchronnie prowadzi do dramatycznego końca. Kreacja bohaterów jest wg mnie po prostu świetna. Zarówno Ruth jak i George są bardzo plastycznymi postaciami. W charakterze wspinacza widać dokładnie zmiany zachodzące pod wpływem świadomości o tym że czas płynie nieubłaganie i każda z organizowanych ekspedycji może być dla niego tą ostatnią możliwością zdobycia najwyższego szczytu na Ziemi. Z czasem pasja przeradza się w pewne przeświadczenie o obowiązku, o obowiązku który staje się obsesją. Obsesją tak silną, że zmusza George’a do wyjazdu na kolejną trzecią ekspedycję. To magnetyczne oddziaływanie góry jest tak silne, że mężczyzna przestaje zastanawiać się nad tym jak kolejną rozłąkę zniosą jego żona i dzieci. Żyje w przeświadczeniu, że tylko on jest w stanie wspiąć się na szczyt Czomolungmy. W tym czasie jego żona, pozostawiona sama sobie, próbuje poukładać ich życie. Widać tragizm tej postaci, która niejednokrotnie krąży po domu bez celu, próbując znaleźć sobie jakiekolwiek zajęcie. Punktem przełomowym każdego dnia jest dla niej wizyta listonosza. Z jednej strony to czas piekielnego przerażenia i strachu przed tym co znajdzie się w poczcie, a z drugiej strony wielka nadzieja że może, już jest po wszystkim i cała grupa zwycięsko wraca do Wielkiej Brytanii. Według mnie co najmniej dobrze zostały odtworzone sceny wspinaczki wysokogórskiej z wszystkimi jej aspektami (zarówno pozytywnymi jak i negatywnymi), a etapy zdobywania najwyższych partii masywu Everestu są napisane wręcz po mistrzowsku. Przy skrajnym wyczerpaniu organizmu bohaterowie zaczynają mieć przywidzenia i niejednokrotnie prowadzą rozmowy z wyimaginowanymi postaciami z ich najbliższego otoczenia. Nie jest to wymysł autorki, bo o podobnych sytuacjach wspomina w swojej książce Ewa Matuszewska, jak również opowiada o nich bezpośrednio Wanda Rutkiewicz w wywiadzie udzielonym Barbarze Rusowicz. Rideout bardzo zręcznie wplata te przywidzenia w główny wątek wspinaczki, nie jest ich ani za dużo ani za mało. Widać wyraźnie, że Autorka doskonale przygotowała się do pisania tej powieści, a układ treści zawartych w książce jest niezwykle przemyślany. I przez długi czas myślałem, że będe mógł się do pewnych niekonsekwencji historycznych „przyczepić”, ale w „posłowiu” Autorka, chyba spodziewając się że mogą pojawić się pewne zarzuty z tym związane, wyjaśnia celowość zastosowanych zabiegów tego typu. Widać wyraźnie, że ma wszystko pod kontrolą, a coś co wydaje nam się jakimś niedociągnięciem jest jej celowym zabiegiem.

Podsumowując.
Jeśli szukacie dobrej literatury, osadzonej w realiach pierwszych brytyjskich ekspedycji mających na celu zdobycie Czomolungmy, a dodatkowo chcecie obcować z bohaterami z krwi i kości, faktycznie przeżywającymi rozstanie i mającymi co raz więcej rozterek, to mogę jedynie zachęcić i polecić książkę Tanis Rigeout „Ponad wszystko”. Z pewnością nie będziecie zawiedzeni.

"Ponad wszystko" jest książką napisaną przez początkująca kanadyjską pisarkę Tanis Rideout. Pod tym, przynajmniej dla mnie, bardzo mało wyróżniającym się tytułem, kryje się beletryzowana historia człowieka nietuzinkowego - George'a Mallory'ego, brytyjskiego historyka, którego pasją była wspinaczka wysokogórska. Powziął on ambitny cel zdobycia najwyższej góry na Ziemi -...