Czym jest przyjaźń? Według Arystotelesa jest jedną z cnót, a moim skromnym zdaniem jest obok miłości czymś najbardziej wyjątkowym, co może spotkać człowieka. To wielkie szczęście, gdy w naszym życiu pojawi się prawdziwy przyjaciel – ktoś na kogo zawsze możemy liczyć, z kim możemy dzielić radości i smutki. Dobrze mieć obok siebie kogoś, kto w razie trudnego doświadczenia przez los poda nam pomocną dłoń, pocieszy, wesprze i doda otuchy. Z przyjaźnią bywa jak z miłością. Często niszczy ją upływający czas lub niewłaściwe zachowanie, ale bywają i przyjaźnie do grobowej deski.

Debiutancka powieść Andrzeja Gumulaka wydana nakładem Wydawnictwa Prószyński i Spółka „Drugie piętro” to książka o przyjaźni dwóch kobiet, które pochodzą z tego samego miasta. Bohaterki powieści to dwie starsze panie, kobiety mające już ósmy krzyżyk na karku. Są one mieszkankami domu przy ulicy Śniadeckich, w stolicy i zajmują identyczne metrażowo mieszkania na kolejnych piętrach. Obie były w czasach młodości znanymi artystkami. Helena, młodsza z pań, była słynną śpiewaczką operową. Występowała na najsłynniejszych scenach europejskich. Jej głosem zachwycali się krytycy w Wiedniu, Paryżu i Zurychu. Lidia zaś była utalentowaną primabaleriną. Wybrała robienie kariery za żelazną kurtyną, w krajach bloku socjalistycznego ze względu na fakt, iż była narzeczoną wiceministra i tylko występy w tej części świata nie zrujnowałyby mu kariery, która przypadła na czasy PRL-u. Obie kobiety połączył koszmar wojny, a rozdzielił mężczyzna. Czy stojąc u progu kresu życia można naprawić błędy popełnione wiele lat wcześniej? Czy można dopiąć celu, którego nie udało się osiągnąć przez całe życie?

Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w książce, która mnie ogromnie zafascynowała i zauroczyła. Niezwykle oryginalna i świetnie dopracowana fabuła sprawiła, że czytałam o losach Heleny i Lidii bardzo wzruszona i zachwycona. Obie bohaterki są kobietami o odmiennej naturze i temperamencie, a jednak były czasy, kiedy potrafiły się doskonale rozumieć. Tragiczne doświadczenia z czasów okupacji, utrata domu i najbliższej rodziny sprawia, że przyjaciółki stają się sobie bliskie jak siostry. Znają swoje najskrytsze marzenia i tajemnice. Niestety z czasem oddalają się od siebie i zanika między nimi siostrzana więź. Pojawia się zazdrość i złe emocje. Jak to często w życiu bywa ich losy ponownie krzyżuje przypadek. Chichot los, można by rzec. I tu autor pięknie pokazuje jak wielką rzeczą bywa przebaczenie, zapomnienie o dawnych krzywdach i urazach.

Poznając losy bohaterek cofamy się do czasów II wojny światowej na Kresy, gdzie Polaków spotkało szczególnie wiele zła ze strony nie tylko Niemców, ale też Rosjan i Ukraińców. Losy małej Helenki są tragiczne i czytając o nich uroniłam niejedną łzę. Gdy poznaje się historię dwóch małych tarnopolskich uciekinierek, wydaje się, że ich głębokiej wzajemnej relacji nic nie będzie w stanie zburzyć. A jednak dzieje się inaczej. Długo zastanawiałam się co sprawiło, że Helena posunęła się do tak, co tu dużo mówić, ohydnego czynu. A może usprawiedliwia ją tragedia, jaka miała miejsce w szopie na peryferiach wsi pewnego wiosennego ranka ? A może to trauma po tym, co miało miejsce w lubelskim szpitalu?

Autorowi udało się przepięknie wykreować portrety psychologiczne diwy i baleriny. Jestem pod sporym wrażeniem, jak perfekcyjnie mężczyzna zrozumiał skomplikowaną kobiecą naturę, emocje towarzyszące różnym zdarzeniom i faktom. „Drugie piętro” to bardzo wyrafinowana i ciekawie napisana powieść obyczajowo - psychologiczna z odrobiną sensacji, sporą dawką tajemnicy i sekretów sprzed lat. Refleksyjna i piękna książka o najbardziej delikatnych ludzkich uczuciach i namiętnościach, emocjach i dylematach niezwykle przypadła mi do gustu. Bardzo się cieszę, że w sporej ilości wydawanych ostatnio książek polskich autorów można znaleźć powieści tak wspaniałe i piękne jak „Drugie piętro”. Polecam Wam z całego serca przeczytanie tej książki, a przy lekturze życzę tak sporej dawki wzruszeń i emocji, jakie mnie dopadły. Książka naprawdę wyjątkowa i godna uwagi. Idealna dla każdego bez względu na płeć i wiek.

Bernardeta Łagodzic-Mielnik