Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Autobiograficzna powieść, napisana przez jej psychiatrę o Marie Balter - kobiecie, która, dzięki sile woli i ciężkiej pracy, wsparciu przyjaciół i oparciu w wierze w Boga, pokonała chorobę psychiczną i z "beznadziejnego przypadku" szpitala psychiatrycznego przeobraziła się pracownika na rzecz walki o godność osób chorych psychicznie. Marie spędziła 20 lat w szpitalu. Urodziła się w Ameryce w 1930 roku. Porzucona przez matkę, alkoholiczkę, została adoptowana przez włoską rodzinę o bardzo surowym modelu wychowania. Dziś powiedzielibyśmy, że patologicznej, bo stosującej przemoc i "zimny chów", wówczas jednak uznawanej z wzorową. Marie nie potrafiła odnaleźć się w rodzinie, w której brakowało ciepła i już jako nastolatka cierpiała na ciężką depresję. Podejmowała na zmianę leczenie w szpitalu i próby życia w "świecie na zewnątrz", ale jej krucha psychika uniemożliwiała samodzielne funkcjonowanie. Choroba się rozwijała. Obok depresji pojawiły się lęki paniczne a później również psychozy i ostatecznie pacjentka z diagnozą schizofrenii pozostała stałym mieszkańcem szpitala stanowego w Sutton. Na przykładzie historii Marie możemy się przyjrzeć funkcjonowaniu lecznictwa psychiatrycznego w Stanach Zjednoczonych od lat 40 do prawie 70-tych. Początki to takie "kuracje" jak elektrowstrząsy, gorące kąpiele, czy zawijanie w zimne, mokre prześcieradła a także pogarda i przemoc wobec pacjentów chorych psychicznie: bicie, wrzaski, zamykanie w izolatce i inne kary, potem wielki boom farmaceutyczny i najrozmaitsze kuracje eksperymentalne gigantycznymi dawkami leków psychotropowych (od których Marie prawie zmarła),aż po pierwsze próby przywracania godności pacjentom i budowania programów społecznych dla osób opuszczających szpital. Marie udało się krok po kroku odzyskać sprawność i pokonać dręczące ją demony. Opuściła szpital, podjęła pracę, wyszła za mąż za mężczyznę, którego pokochała z wzajemnością i wreszcie ukończyła wszystkie etapy edukacji: college a potem studia na Harvardzie. Swoje doświadczenia przekuła w misję życiową, by pomagać osobom dorosłym, chorym, ale na tyle silnym, by funkcjonować w społeczeństwie. Stworzyła program mieszkaniowy dla takich osób, organizując domy przejściowe, w których ludzie opuszczający szpital mieszkali wspólnie i powoli uczyli się funkcjonować w społeczeństwie. Jej działalność została uhonorowana nagrodami, stała się osobą o której pisały media i nakręcono film. Zmarła w 1999 roku. Książka literacko nie jest wybitna, ale służy jako ważny dokument rozwoju psychiatrii w USA a przede wszystkim pokazuje że siłą determinacji i ciężką pracą można pokonać nawet najtrudniejszą chorobę. Dla mnie była to lektura ciekawa i bardzo wzruszająca, choć momentami irytująca. Napisana w latach 80-tych a w Polsce wydana prawie 20 lat temu, jest ewidentnie niedzisiejsza. To znaczy mam wrażenie, że gdyby wziąć tę historię na tapetę dziś, to można by napisać naprawdę fascynującą powieść biograficzno-dokumentalną, a tak napisana książka raczej nie znajdzie dziś odbiorców poza gronem specjalistów zainteresowanych tematem.