Historyk kultury polskiej, eseista i publicysta. W latach 1963–1968 doktorant na Wydziale Filologii Polskiej UW. Od 1976 roku pracownik naukowy Katedry Kultury Polskiej na Wydziale Polonistyki UW, kierował Katedrą w latach 1991–1998. Od 1998 do 2005 roku dyrektor Instytutu Kultury Polskiej, a następnie przewodniczący Rady Naukowej IKP (2005–2008). Profesor Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie (1998–2008 ). Członek senatu UW dwóch kadencji (2002–2005, 2005–2008). Członek Rady Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie (1995 – 2009),Rady Programowej Narodowej Galerii Sztuki „Zachęta” (2001–2016),Rady Narodowego Centrum Kultury (2002–2006),członek Zespół Nauk Humanistycznych w MEN (1995 – 2001),a następnie jego przewodniczący (2001–2011). Prezes Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego (2002 – 2007),od 2009 – jego prezes honorowy. Członek Rady Programowej Warszawskiego Festiwalu Nauki (od 1999),a następnie jej przewodniczący (2011 – 2016).
Odznaczenia: Medal Komisji Edukacji Narodowej (2001),Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2004),Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2011),Medal Uniwersytetu Warszawskiego (2006),Zasłużony Kulturze Gloria Artis (srebrny) 2005, Medal 200-lecia Uniwersytetu Warszawskiego (2016),Złoty Medal Akademii Polskiego Sukcesu (2017).
Najważniejsze publikacje: Etos Lewicy. Esej o narodzinach kulturalizmu polskiego, (1990, 2009, Warszawska Premiera Literacka),Przedwiośnie czy potop. Studium postaw polskich w XX wieku, (1996, Nagroda Ministra Edukacji Narodowej, PEN-Clubu Polskiego im. Jana Strzeleckiego); Wyobraźnia antropologiczna. Próby i studia, (2006, Nagroda im. Jana Baudoina de Courtenay, nominacja do Nagrody Literackiej Nike); Stanisław Brzozowski. Postawa Krytyczna. Wiek XX (2014, Książka Roku miesięcznika „Nowe Książki”, Nagroda miasta Krakowa im. Kazimierza Wyki; nominacja do Nagrody Historycznej im. Kazimierza Moczarskiego, Nominacja do Nagrody Gdynia (esej),Toast na progu (2019, Warszawska Premiera Literacka, Nominacja do Nike, Nominacja do Nagrody Miasta Stołecznego Warszawy; Przedwiośnie czy potop, 2. Nowe krytyki postaw polskich (2019, Nagroda Clio drugiego stopnia).
W latach 1988-2011 redaktor serii podręczników akademickich „Wiedza o kulturze”. Wieloletni redaktor naukowy serii „Communicare” Wydawnictw Uniwersytetu Warszawskiego.
Laureat subsydium profesorskiego programu „Mistrz” Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (1994–1997). Kierował grantem zamawianym KBN „Polska myśl kulturoznawcza XX wieku”, którego efektem jest dwutomowa publikacja Kulturologia polska XX wieku (2013),dostępna na stronie: www.kulturologia.uw.edu.pl.
Założyciel Komitetu Nauk o Kulturze PAN i kilkakrotnie jego członek, kilkakrotnie też członek Komitetu Nauk o Literaturze PAN oraz Rad Naukowych ILP, ISZiP, Ośrodka Studiów Amerykańskich, Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych.
Wypromował kilkudziesięciu magistrów w Warszawie i Białymstoku, 19 doktorów, był promotorem dwóch doktoratów honorowych w UW. Powołany przez Senat UW na promotora w doktorskim przewodzie honorowym dla Olgi Tokarczuk.
Honorowy mieszkaniec wsi Trynosy; honorowy obywatel Gminy Kadzidło.
Ten dwumiesięcznik jest dla mnie przede wszystkim źródłem informacji o nowościach książkowych, poza tym jak zwykle można tam znaleźć parę interesujących artykułów.
Wśród ciekawych nowości znalazłem 'Lucy i morze' mojej ulubionej Elizabeth Strout, na pewno przeczytam! Wśród książek nierekomendowanych mamy 'Dintojrę' Sylwii Chutnik – i tak nie miałem zamiaru po nią sięgnąć.
Dwa artykuły się w tym numerze zdecydowanie wyróżniają. W pierwszym niezawodny Wojciech Orliński omawia książkę Michaela Lewisa: 'Going Infinite: The Rise and Fall of a New Tycoon' (mam nadzieję, że zostanie przetłumaczona na polski). Opisuje Lewis wzlot i upadek Sama Bankmana-Frieda niegdyś króla kryptowalut, który obecnie czeka na proces w areszcie. Ale nie kariera Bankmana-Frieda jest w książce najważniejsza, daleko bardziej istotny jest opis wyznawanej przez niego ideologii, która jest również bardzo popularna w Dolinie Krzemowej. Owa ideologia nosi nazwę 'efektywny altruizm' i można ją w wielkim skrócie opisać następująco: robienie wielkich pieniędzy jest moralne, bo bogacz potem i tak zapisze majątek głodującym dzieciom w Afryce. Zatem wszyscy ci, którzy uczciwie lub nieuczciwie dochodzą do fortun, postępują pięknie, bo potem będzie więcej kasy dla dzieci w Afryce. Nietrudno zauważyć, że mamy do czynienia z kolejną ideologią, która usprawiedliwia robienie kasy za wszelką cenę. Wszystko to opisałem w wielkim skrócie, w artykule mamy więcej smaczków, z pewnością wart jest przeczytania.
W drugim artykule Maciej Jarkowiec omawia karierę Ruperta Murdocha, który w ostatnich dekadach nieodwracalnie zmienił na gorsze dziennikarstwo; najpierw stawiał na sensację i tabloidyzację mediów, potem stworzył w latach 90. Fox News, kanał telewizyjny, który nie liczył się z faktami – otwarcie służył pewnej opcji politycznej. A teraz jest dużo gorzej, mamy 'alternatywne fakty', 'postprawdę' i wielką polaryzację mediów, którą można zaobserwować i w naszym kraju. Gdzie czasy obiektywnego, niezależnego, opartego na solidnych źródłach dziennikarstwa? Z pewnością do jego upadku przyczynił się Murdoch, ale też Internet. Bardzo ciekawy artykuł.
Mamy też artykuły, których nawet nie przeczytałem; ominąłem omówienie biografii Anny Wintour, długoletniej naczelnej magazynu 'Vogue', ani mnie nie interesuje ta pani, ani jej biografia. Podobnie mam z Bogusławem Kaczyńskim – dostajemy pokaźne omówienie jego najnowszej biografii. To samo z Jamesem Baldwinem, któremu poświęcona jest znaczna część numeru. Niemniej interesujące teksty przeważają, na przykład wywiady z Anne Ernaux czy Wojciechem Chmielarzem albo opowiadanie George Saundersa, zainteresowanych odsyłam do lektury.
W sumie to bardzo interesujące wydanie dwumiesięcznika.
Mencwel kapitalnie opowiada o wgłębianiu się w chłopskie rzemiosło, szczególnie że stale meandruje i odpływa w dygresje, posiłkując się wiedzą fachową (w końcu to badacz kultury). Mnie to odpowiada, kiedy w swojej gawędzie płynnie przechodzi od ciesiołki do żwirowni w Treblice, gdzie indziej od rozdrabniania gruntów do poniatówek, albo od ziemniaczanego kugla do Kmicica i Sienkiewicza. Swoją drogą sporo tu odniesień literackich i cytatów; Toast… podsuwa zresztą niejeden trop do dalszego badania i niejedną kwestię do rozstrzygnięcia. Ale to warto już sprawdzić osobiście, bo mój pobieżny zapis wrażeń z lektury nie jest w stanie oddać bogactwa tej książki.
Całość recenzji tu:
https://czytankianki.blogspot.com/2018/04/toast-na-progu.html