Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Trudna książka. "Dywersja" to zapiski z dziennika dwóch rezydujących w Watykanie diablic - czeladniczki i jej uczennicy - z okresu II wojny światowej. Panie nie stoją szczególnie wysoko w hierarchii piekielnej, są tylko jednymi spośród wielu działających w Stolicy Piotrowej agentów. Ich prywatny dziennik w żadnym wypadku nie stanowi opisu ich działalności i sposobów, w jaki kontrolują Watykan. Są to raczej próby rozgryzienia rozgrywki dyplomatycznej, która przez cały czas się tam odbywa. W efekcie ich notatki są bardzo fragmentaryczne i przewijają się przez nie całe tabuny różnych postaci. W dodatku nie zawsze są ułożone chronologicznie. Jakby tego było mało, "Dywersja" przedstawia historię alternatywną. Pius XII zostaje w niej zastrzelony w 1943 roku. Na nowego papieża zostaje wybrany generał zakonu jezuitów Włodzimierz Ledóchowski. Jego bardziej aktywna polityka wpływa na przebieg wojny. W efekcie np. Hitler zostaje pojmany żywcem i postawiony przed sądem. Chociaż brzmi ciekawie, jest to kolejne utrudnienie w odbiorze książki. Czytelnik nie tylko musi pracować z chaotycznymi, wyrywkowymi informacjami, ale również próbować odróżniać fakty historyczne od spekulacji autora. W efekcie ciężko jest ocenić - i docenić - cały utwór, zarówno na płaszczyźnie spekulatywnej ("co by było, gdyby..."),jak i jako książkę historyczną. Przyznaję bez bicia, że mnie "Dywersja" przerosła. Liznąłem nieco historii Kościoła, uważam że moja wiedza w tej dziedzinie jest wyższa niż przeciętna, a jednak nie była wystarczająca, by w pełni świadomie powieść tę smakować. Być może dla zapalonych watykanistów "Dywersja" okaże się pozycją znakomitą, jednakże z punktu widzenia przeciętnego czytelnika jest lekturą średnią. Nie zmienia to w niczym faktu, że jest to bardzo oryginalna i interesująca książka.