Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Pech tej książki polega na tym, że mimo wszelkich pozorów (lepsze opracowanie literackie, głębsze postaci bohaterów, zauważanie ciemniejszych stron życia w socjalizmie) obie powieści są ordynarnymi sowieckimi produkcyjniakami. Sławią potęgę ludu radzieckiego, kult pracy i zalety systemu komunistycznego. Zdawałoby się, że epoka tego typu książek skończyła się w Polsce wraz z erą stalinizmu, ale widać to tylko pozory. "Brygantyna podnosi żagle" opowiada o Wowce Andrianowie, który nie może wysiedzieć w domu i jedzie gdzieś na Ałtaj budować miasto. Oczywiście z czasem dojrzewa psychicznie i przestaje być obrażonym na świat sobkiem, zniechęcającym wszystkich do siebie drwiną i obcesowym zachowaniem, a zostaje cennym członkiem społeczności komunistycznej. "Dym w oczy" natomiast opowiada historię Igora Sierowa, który dostaje od tajemniczego staruszka szansę na szybką karierę - dzięki hipnozie z miejsca staje się geniuszem piłki nożnej. Oczywiście szybki awans szczęścia mu dać nie może, a żeby podkreślić "tragedię" bohatera, równolegle poprowadzony jest wątek Markiełowa, szewca, który dzięki ciężkiej pracy i wyrzeczeniom stał się jednym z najlepszych radzieckich piłkarzy. Oczywiście Markiełow jest człowiekiem szczęśliwym, a Sierow przegranym. Denerwujące moralizatorstwo obu powiastek, drażniące czyny społeczne, wszechobecne braterstwo, mili członkowie partii, szlachetni komsomolcy - wszystko to powoduje, że książkę czyta się dość ciężko, mimo że jest napisana całkiem przyzwoitym językiem, dość dalekim od nachalnych propagandówek w rodzaju "Stali i szlaki" czy "Misji prof. Nikolskiego". Z tego też powodu raczej będę zalecał ostrożność z doborem lektury.