Teksty drukowane czy cyfrowe: czytanie których rozwija bardziej? Naukowcy mają odpowiedź

Anna Sierant Anna Sierant
18.12.2023

Czytanie na papierze czy czytanie cyfrowe – które bardziej rozwija w osobie oddającej się lekturze zdolność rozumienia tekstu? Z metaanalizy przeprowadzonej przez naukowców z Uniwersytetu w Walencji wynika, że rodzaj nośnika, z którego korzystamy, ma wpływ na zdolność rozumienia przez nas czytanego tekstu. Jeden z nich sprawia bowiem, że rozumiemy ten tekst od sześciu do ośmiu razy lepiej niż wtedy, gdy sięgamy po drugi. Czy ma jednak znaczenie, jakiego rodzaju tekst czytamy?

Teksty drukowane czy cyfrowe: czytanie których rozwija bardziej? Naukowcy mają odpowiedź Khunkorn (https://www.canva.com/p/donutaoos-images/), Canva

Badacze z Walencji przeanalizowali wyniki ponad 20 badań przeprowadzonych z udziałem około 470 tysięcy osób. Badania były poświęcone kwestii czytania ze zrozumieniem – pod uwagę wzięto te z lat 2000–2022. Jak wynika z analizy opublikowanej w „Review of Educational Research”, czytanie książki drukowanej i np. artykułu w internecie nie są równoważne, przynajmniej jeśli weźmiemy pod uwagę, w jakim stopniu czytelnik rozumie to, co czyta. Okazuje się bowiem, że – domyślaliście się? – czytanie tekstu na papierze poprawia zdolność rozumienia tekstu od sześciu do ośmiu razy bardziej względem czytania tekstu w wersji cyfrowej.

Czy ma znaczenie, jakiego rodzaju tekst czytamy?

W metaanalizie nie wspomniano, czy np. ta sama książka, przeczytana w wersji papierowej lub cyfrowej, będzie zrozumiana przez czytelnika w tym samym stopniu. Porównano jednak stopień zrozumienia różnych rodzajów tekstów – z badania wynika, że kilkukrotnie większe rozumienie tekstu czytanego na papierze niż w wersji cyfrowej dotyczy tekstów informacyjnych i tych, w których znajdują się elementy informacyjne i narracyjne, jednak nie tekstów wyłącznie narracyjnych.

„Czytelnik nie jest w pełni zanurzony w tekście i nie wychwytuje wszystkich zawartych w nim informacji”

 Ladislao Salmerón, współautor artykułu przedstawiającego wyniki metaanalizy, stwierdził nawet: „Związek pomiędzy częstotliwością czytania cyfrowego a wzrostem umiejętności rozumienia tekstu jest bliski zeru”. Dlaczego?

Tu znów można zacytować naukowca: „Jakość językowa tekstów cyfrowych jest zwykle niższa niż tradycyjnie spotykana w tekstach drukowanych”. Jako przykład podaje teksty informacyjne dodawane w mediach społecznościowych – są zazwyczaj konwersacyjne, czasem pozbawione właściwej interpunkcji, składni. Salmerón dodał również, że sam sposób czytania tekstów cyfrowych jest inny niż tych drukowanych – czytając tekst np. w telefonie, tablecie, bardziej skanujemy tekst, przebiegamy po nim wzrokiem, a mając w ręku książkę papierową, czytamy wszystko od lewej do prawej, dokładnie. Naukowiec dodał również, że podczas lektury tekstu cyfrowego „czytelnik nie jest w pełni zanurzony w tekście i nie wychwytuje wszystkich zawartych w nim informacji”.

Co ciekawe, choć czytanie tekstów cyfrowych nastręcza problemów z ich zrozumieniem wśród uczniów szkół podstawowych, to taka zależność nie występuje wśród uczniów szkół średnich i studentów – oni rozumieją tekst cyfrowy lepiej. Dlaczego? Salmerón sugeruje, że może to wynikać z faktu, że małe dzieci gorzej radzą sobie z czynnikami rozpraszającymi, takimi jak np. dźwięki powiadomienia o przychodzących wiadomościach. Jak dodaje naukowiec: „Ludzka zdolność do samoregulacji wykształca się w czasie dojrzewania. Dzieci mogą więc nie być przygotowane do samoregulacji swojej aktywności podczas czytania cyfrowego w czasie wolnym”.

Nie jesteśmy przeciwni czytaniu cyfrowemu

Jak jednak zaznacza doktorantka Lidia Altamrua, która również jest współautorką badania, naukowcy w żaden sposób nie chcą zniechęcać do czytania cyfrowego, nie są mu przeciwni.

Po prostu z naszej analizy wynika, że czytanie tekstów cyfrowych nie jest tak opłacalne dla naszego rozwoju, jak czytanie tekstów drukowanych. Biorąc pod uwagę to, że z badania wynika również, iż czytanie cyfrowe szczególnie negatywnie wpływa na dzieci, zalecamy dyrektorom szkół, nauczycielom, by właśnie w przypadku młodszych czytelników szczególny nacisk kładli na teksty drukowane.

Co zaskakujące, także dla samych autorów badania, okazuje się, że gdy dana osoba czyta tekst cyfrowy w celach rekreacyjnych, post na Facebooku lub notka w Wikipedii zostaną przez nią zrozumiane w tym samym stopniu. Jak dodał Ladislao Salmerón: „Spodziewaliśmy się, że teksty takie jak np. w Wikipedii będą rozumiane przez czytelnika cyfrowego w znacznie lepiej niż posty w mediach społecznościowych. Tak jednak nie jest”.

Czy wasze czytelnicze doświadczenie potwierdza wnioski płynące z badania? Gdy czytacie w wolnym czasie, tekst w telefonie „skanujecie” wzrokiem i w konsekwencji mniej go rozumiecie niż ten, który poznajecie, czytając np. papierową gazetę?

Pamiętajcie, że zarówno i na książki drukowane, i cyfrowe możecie założyć alert cenowy LC!

Źródło: „The Guardian”


komentarze [59]

Sortuj:
więcej
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Monika  - awatar
Monika 10.01.2024 23:20
Czytelniczka

Ja nie potrafię poradników czytać na czytniku, czy telefonie, musi to być wersja papierowa. Nie wiem czemu, nic mi nie zostaje w głowie. Poradniki tylko papierowe :D

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
123tomek  - awatar
123tomek 03.01.2024 11:16
Czytelnik

Jest to bzdurą do kwadratu. Kolejne już badanie porównujące różne treści do tego jeszcze zrównywać czytniki z innymi urządzeniami typu komórka, tablet, monitor komputera. To tak jakby porównywać czytanie książek na czytnikach do czytania ogłoszeń w drukowanymi brukowcu i wywnioskować, że e-papier lepszy, bo treść książki została w głowie a treść ogłoszeń nie bardzo. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
jatymyoni  - awatar
jatymyoni 26.12.2023 20:16
Bibliotekarz

Czytać na telefonie nie znoszę, ostatecznie szukam krótkich informacji. Czytanie na czytniku lubię, chociaż żadko czytam, za dużo mam książek papierowych.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
WL1960  - awatar
WL1960 27.12.2023 05:56
Czytelnik

Chyba jednak zbyt ŻADKO czytasz tak w ogóle. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
jatymyoni  - awatar
jatymyoni 03.01.2024 20:34
Bibliotekarz

Nie wiem czy rzadko to kwestia oceny. Jednak 120 książek przeczytanych w 2023 roku raczej o tym nie świadczy.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
WL1960  - awatar
WL1960 04.01.2024 07:38
Czytelnik

W rozumieniu ironii i aluzji czytanie niezbyt ci pomaga. Dużymi literami napisałem ŻADKO. To jest błąd ortograficzny na poziomie góra IV klasy podstawówki. Gdybyś napisał to przez Z można by przyjąć, że to literówka, ale Ż to świadomy wybór. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Jola  - awatar
Jola 25.12.2023 10:34
Czytelniczka

Czytanie w telefonie, na tablecie, czy laptopie rzeczywiście jest trudne. Rozpraszacze, reklamy itd... Natomiast czytnik, to książka, tylko z jedną stroną. Dla mnie idealne rozwiązanie. Mogę mieć tysiące książek z odpowiadającą mi czcionką, odpowiednio podświetloną. Tylko książki naukowe, potrzebne mi do pracy kupuję w wersji papierowej. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Emma  - awatar
Emma 24.12.2023 21:36
Czytelniczka

Przez długi czas nie wyobrażałam sobie, jak można korzystać z czytnika. Książka papierowa to była dla mnie świętość. Parę lat temu pakowałam się na długi wyjazd i zastanawiałam się jakie książki wziąć ze sobą. Nic mi się już nie mieściło w walizce. Syn rozwiązał ten problem pożyczając mi swój czytnik. Od tamtego momentu mam dwie równorzędne biblioteki : papierową i...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
reversed  - awatar
reversed 23.12.2023 18:02
Bibliotekarz

Odkrywcze, to te badania raczej nie były. O procesie wykształcania zdolności do selekcjonowania bodźców, czyli rozwoju zdolności skupiania uwagi w okresie dojrzewania (10-16 lat) uczą już od lat na kierunkach pedagogicznych. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
awatar
konto usunięte
23.12.2023 17:57
Czytelnik

Użytkownik wypowiedzi usunął konto

Coldy  - awatar
Coldy 24.12.2023 22:14
Czytelnik

Smartfona? Gratuluję wytrwałości. Mówiąc o nośniku cyfrowym chodziło raczej o czytniki ebooków (lub w moim przypadku tablet). Na smartfonie można stracić oczy.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
awatar
konto usunięte
25.12.2023 15:49
Czytelnik

Użytkownik wypowiedzi usunął konto

Coldy  - awatar
Coldy 25.12.2023 19:03
Czytelnik

Wera2002 Ja też nie. Zastanawiałem się nad tym i wydaje mi się, że różnica pomiędzy formami wskazująca na wyższość nośnika papierowego może być spowodowana większym nakładem pracy wymaganym do stworzenia wersji papierowej oraz jej "namacalnością" i wartością reprezentatywną.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Allmighty Eternally - awatar
Allmighty Eternally 23.12.2023 16:13
Czytelnik

jak sami "naukowcy" stwierdzili - to nie kwestia nośnika tylko sposobu odbioru: czytanie vs. pobieżne przeglądanie; to drugie z kolei jest skutkiem współczesnego podejścia, polegajacego na maksymalnym kondensowaniu przekazu w wersji elektronicznej (wiadomości, informacje, majle), mającej zaoszczędzic czas - wielu odbiorców, jeśli ma do przeczytania więcej niż 3-4 zdania,...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Nazgul  - awatar
Nazgul 26.12.2023 09:21
Czytelniczka

@Allmighty Eternally
Ach, plusy dodatnie i plusy ujemne, aż mi się łezka w oku zakręciła, bo tak mówiła moja fizyczka z podstawówki ;)

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Nazgul  - awatar
Nazgul 23.12.2023 08:53
Czytelniczka

Jeszcze jedna rzecz mi przyszła do głowy: w czytnikach można ustawić sobie wielkość i krój czcionki, co wbrew pozorom jest szalenie ważne na przykład dla osób z wadą wzroku czy dyslektyków (wiem, ze jest jakaś specjalna czcionka przyjazna właśnie im, która jest łatwiejsza do przetworzenia) - w książce tego nie zrobię.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Aka  - awatar
Aka 23.12.2023 09:25
Czytelniczka

@Nazgul 
A wiesz jak się nazywa ta czcionka?
To z powiększaniem czcionki to ogromna zaleta, i robienie większych odstępów między linijkami (to dla mnie nawet ważniejsze).

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Yahol  - awatar
Yahol 23.12.2023 10:02
Czytelnik

https://swiatczytnikow.pl/opendyslexic-font-ulatwiajacy-czytanie-przy-dysleksji/ to pewnie cos takiego.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Nazgul  - awatar
Nazgul 26.12.2023 09:18
Czytelniczka

@Aka
Nie ma dla mnie nic gorszego od naciućkanego druku i maciupkiej czcionki - a to teraz chyba jakaś moda; jeszcze gdy kupowałam papierowe książki mocno zwracałam na to uwagę i jeśli któraś taka była, to cóż - nie przechodziła selekcji. Mam wadę wzroku i nie uśmiecha mi się czytać książek z lupą.

@Yahol
tak, to właśnie ta czcionka. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Nazgul  - awatar
Nazgul 23.12.2023 08:51
Czytelniczka

Kiedyś wydawało mi się, że czytanie na czytnikach (pomijam zupełnie czytanie na komórce, jeszcze rozumiem jakieś krótkie teksty, ale takiego Władcę Pierścieni czy Lód Dukaja to już absolutnie nie) to abominacja, lubiłam zapach książki i fakturę papieru - to się nie zmieniło. Zmieniło się jednak moje podejście do czytników, bo w małym urządzonku mam wszystko, czego tylko...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Aka  - awatar
Aka 23.12.2023 09:50
Czytelniczka

@Nazgul 
"moim zdaniem nie ma i nie będzie wygranych, bo wszystko zależy od naszych preferencji." Jest jeden punkt na rzecz książki -technologia.
Mam nooka i dostałam informację od firmy, że  mój czytnik jest już przestarzały i "no longer be able to download content not previously downloaded, nor buy new content on the device."i łaskawie dodali że stare epuby nie znikną...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Nazgul  - awatar
Nazgul 26.12.2023 09:09
Czytelniczka

@Aka
to prawda, ale nic nie poradzisz na to, ze świat cyfrowy się rozwija. Przymusu zmiany na lepsze też niestety nie. Nie znam niestety Twojego czytnika, ale z tego, co piszesz, to nie będziesz miała możliwości ściągania nowych książek, ale może wgrywanie po kabelku będzie wciąż działało?

Jest jeszcze inna sprawa prócz wymuszania przez producentów na odbiorcach kupowania...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Aka  - awatar
Aka 26.12.2023 11:21
Czytelniczka

Czytnik jako czytnik będzie działał nadal. Ale wcześniej czy późnej coś mogą porobić z epubami. To tak jak stare gry z pierwszych Windowsów nie będą już działać na najnowszym. Ktoś kto chwali się, ze pozbył się wszystkich papierowych książek może się rozczarować że na nowym czytniku czy tablecie czy z najnowszym oprogramowaniem  nie zadziałają. A książka nawet sprzed...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Nazgul  - awatar
Nazgul 28.12.2023 09:40
Czytelniczka

Cóż, z tego, co się orientuję, to są emulatory, dzięki którym stare gry wciąż będą grywalne, zresztą takie porównanie jest trochę nietrafione - bo to jak porównywanie glinianej tabliczki do ebooka.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się