rozwiń zwiń

Paszporty „Polityki”: po raz pierwszy w historii komiks książką roku

Konrad Wrzesiński Konrad Wrzesiński
17.01.2024

Poznaliśmy laureatów Paszportów „Polityki” 2023. W kategorii Książka nagrodzono Jacka Świdzińskiego, autora powieści graficznej „Festiwal”. – Myślałem, że jak komiks, to skończy się na nominacji – żartował zwycięzca.

Paszporty „Polityki”: po raz pierwszy w historii komiks książką roku Teodor Klepczyński/POLITYKA

Paszporty „Polityki” przyznano już po raz 31. Od 1993 roku wręczane są młodym twórcom, którzy „czynią najszybsze postępy, zaskakują nowymi osiągnięciami, swoją aktywnością dobrze rokują w przyszłości”.

Nagroda przyznawana jest na podstawie wskazań niezależnych krytyków z różnych mediów, którzy nominują najciekawsze ich zdaniem osobowości twórcze minionego roku. Kapituła tygodnika wyłania laureatów w siedmiu kategoriach: film, książka, teatr, sztuki wizualne, muzyka poważna, muzyka popularna i kultura cyfrowa.

Paszporty „Polityki” 2023 – komiks po raz pierwszy

„Inaczej podeszliśmy w tym roku do zbierania nominacji. Poprosiliśmy 52 osoby reprezentujące polską krytykę i śledzące kulturalną rzeczywistość, aby wybrały propozycje także spoza sfery, którą się zajmują na co dzień. Chodziło nam o »rozszczelnienie« twardych podziałów” – informowała Kapituła na początku grudnia, ogłosiwszy nominacje do tegorocznej edycji.

Dowodem na szersze pole widzenia w tym obszarze miała być choćby pierwsza w historii nominacja dla komiksu, którą otrzymał Jacek Świdziński. Wtorkowa gala potwierdziła utrzymanie kursu. „Festiwal” (Kultura Gniewu) nagrodzono Paszportem „Polityki”.

Komiks z pierwszym Paszportem w historii

Młodego twórcę wyróżniono za powieść graficzną, która – jak podkreśliła kapituła – „znakomicie opowiada epicką, wielowymiarową historię Festiwalu Młodzieży, a także oddaje polskie traumy i lęki tamtej epoki”.

– Myślałem, że jak komiks, to skończy się na nominacji – żartował odbierający statuetkę Jacek Świdziński. – Zdziwiłem się.

To pierwszy przypadek wyróżnienia Paszportem komiksu. W kategorii Książka nominowani zostali też: Agnieszka Pajączkowska (za książkę „Nieprzezroczyste. Historie chłopskiej fotografii”) oraz Grzegorz Bogdał (za zbiór opowiadań „Idzie tu wielki chłopak”).

„Festiwal” książką roku

 „Festiwal” opowiada o słynnym Festiwalu Młodzieży w 1955 roku i oparty jest na wielu źródłach dokumentalnych. Otrzymał już nagrodę dla najlepszego polskiego albumu komiksowego na tegorocznym Festiwalu Komiksu i Gier w Łodzi. Świdziński stworzył wielowymiarową powieść graficzną z wieloma bohaterami i punktami widzenia. Jedną z wiodących postaci jest Wojciech Fangor, jeden z twórców dekoracji festiwalu.

– To nie jest komiks o perspektywie uczestników festiwalu, bo do niej nie mam dostępu – mówił „Polityce”. – On jest raczej o tych opowieściach. Trzeba mieć w sobie pokorę, gdy czyta się prasę z tamtych lat, wiedzieć, że nie dotrzemy do tego, co mogłoby zostać napisane, gdyby nie cenzura i autocenzura. Więc postanowiłem, że mój komiks będzie ekranizacją tych dyskursów o festiwalu i latach 50. Analizowałem, jak robotnicy ze sobą rozmawiają według autorów literatury socrealistycznej, od tych podrzędnych po Hłaskę czy Konwickiego”.

Świdziński pokazuje, jak projekt propagandowy wymyka się spod kontroli i staje się momentem otwarcia nowej epoki. Pokazuje relacje międzyludzkie, a także polskie traumy i lęki tamtej epoki.

Kim jest Jacek Świdziński?

Jacek Świdziński to rysownik i scenarzysta, kulturoznawca, członek niezależnej grupy komiksowej Maszin. Urodził się w 1988 r. Debiutował w 2008 r. komiksem „Paproszki, czyli małe piszczące ludziki”. Pięć lat później ukazał się kolejny, „A niech cię, Tesla!”, od którego rozpoczęła się współpraca Świdzińskiego z wydawnictwem Kultura Gniewu.

Minimalistyczna kreska jest jego znakiem rozpoznawczym. Siłą jego komiksów jest sposób prowadzenia narracji. W swojej twórczości Świdziński opowiada o Polsce i Polakach – taka jest „Wielka ucieczka z ogródków działkowych” (2015 r.) i „Powstanie – film narodowy” (2017 r., nagroda Polskiego Stowarzyszenia Komiksowego), zainspirowane klasyką naszej groteski: Mrożkiem, Bareją czy Piwowskim. Nagrodzony „Festiwal” jest jego najnowszym komiksem,

Tytuł Kreatora Kultury dla Józefa Hena

Tytuł Kreatora Kultury otrzymał Józef Hen. Artystę, którą w ubiegłym roku obchodził setną rocznicę urodzin, wyróżniono za „wybitną twórczość literacką, w której odbija się nasza historia, za świadectwo epoki i wnikliwe obserwacje współczesności, za wszechstronność. Za opowieść o swoim życiu, w której jak w soczewce odbija się nasza historia XX wieku”.

O życiu i dokonaniach twórczych Józefa Hena pisaliśmy w Lubimyczytać w listopadzie 2023 r. w artykule „Urodziny Józefa Hena. 100 lat twórcy z Nowolipia”.

Oprócz Świdzińskiego Paszporty otrzymali: Paweł Maślona (film), Katarzyna Szyngiera (teatr), Hania Rani (muzyka popularna), duet Karolina Mikołajczyk & Iwo Jedynecki (muzyka poważna), Marta Nadolle (sztuki wizualne) oraz Starward Industries (kultura cyfrowa).

Po raz pierwszy przyznano Paszport Czytelników „Polityki”. Otrzymał go Łona (Adam Zieliński).


komentarze [28]

Sortuj:
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Aschawi 22.01.2024 07:06
Czytelniczka

Dla mnie komiks nigdy nie będzie ksiazką. Nic na to nie poradę 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Lis 21.01.2024 16:45
Bibliotekarz

Dlaczego? Komiks to nie tylko treść ale i forma. Rysunek jest mega istotny, to on w większości opowiada historię. Bez urazy, ale też potrafię rysować jak Świdziński. Nie ma w tych rysunkach niczego głębokiego, po prostu minimalizm. Butenko też rysował minimalistycznie, ale był w tym wyjątkowy, miał styl i niesamowite koncepcje. Tutaj... jest po prostu słabo. Nie czytałem...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
 Bellmer. Niebiografia
Aneczka 20.01.2024 20:13
Czytelniczka

Czytałam kiedyś Politykę ,teraz nie. Pismo niegdyś opiniotwórcze stało się bardzo radykalne. Do tego ten rewolucyjny język idący często w skrajność. Świat dziennikarzy Polityki jest bardzo jednostronny, jednoznacznie skrajnie lewicowy, by nie powiedzieć lewacki.  

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
asymon 20.01.2024 13:06
Bibliotekarz

O! Jacek Świdziński XD

Gratulacje! Chyba jestem fanem, acz niezbyt fanatycznym, nie śledzę na bieżąco, nie wiem kiedy ma urodziny, ani jakim drzewem byłby, gdyby był drzewem. Ale dodaję "Festiwal" do listy.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Wisienka 20.01.2024 08:12
Czytelniczka

Czytałam Politykę, do czasu. Dość stronnicze pismo.  Być może dlatego ich nagrody nie robią na mnie żadnego wrażenia. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
arantxa 18.01.2024 21:53
Czytelniczka

Nagrody nie mają sensu, bo wszyscy przyznają je "swoim". Nie ma szansy dostać nagrody jak się nie ma odpowiednich poglądów. Nawet w listach przebojów, gdzie głosują ludzie, wygrywają te piosenki co trzeba. Jak raz się zdarzyło, że wygrała nie ta piosenka, co se mainstream życzył (Koko euro spoko), to ze 2 lata czołgali i upokarzali wykonawców, którzy notabene nie zrobili...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Fawaris 19.01.2024 18:16
Czytelniczka

Koko euro spoko wygrało tylko i wyłącznie dlatego, że ludzie na to głosowali dla beki i nikt się nie spodziewał że to wygra xD 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
arantxa 19.01.2024 18:49
Czytelniczka

Możliwe, ale tak czy inaczej piosenka wygrała, a wykonawczynie i piosenka zostały przeczołgane na wszystkie możliwe sposoby tak jakby panie zrobiły coś złego. Miały pomysł, zrealizowały i wygrały. Artyści pewnie z zazdrości mówili brzydkie rzeczy. :-)

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Fawaris 19.01.2024 19:07
Czytelniczka

Ludzie ich zjedli bo byli źli że wygrał mem, dodatkowo ludzie się wstydzili tego utworu bo większości wydawał się wieśniacki i po prostu bali się opinii reszty świata. Prawdą jest że młodzi widzowie widzieli ten konkurs jako swego rodzaju cyrk i wydmuszkę medialną, nie traktowali tego poważnie, więc dla beki głosowali na Koko Euro spoko. Mi się osobiście ta piosenka w ogóle...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Artur 19.01.2024 19:31
Czytelnik

Nie siedzę jakoś specjalnie w polskim książkowym półświatku, ale wydaje mi się, że wielu poczytnych autorów się w politykę specjalnie nie bawi i nie bawiło, więc nie wiązałbym poglądów pisarza z nakładami jego książek. Jeśli chodzi o nagrody, zapewne masz dużo racji i to się już musi dziać na poziomie wyboru idei, którą jury chce nagrodzić. Załóżmy, że w puli jest pięć...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
arantxa 19.01.2024 19:33
Czytelniczka

Możliwe, że powinien wygrać kto inny. Nie wnikam w to. Ale wygrały te panie i trzeba to uszanować, skoro było głosowanie. To przecież nie była jakaś super ważna sprawa, od której zależało życie i zdrowie. Zwykła rozrywka i nic więcej. Muzyka ludowa w innych krajach europejskich wygląda podobnie, więc czego tu się wstydzić. Tworzyli ją prości ludzie, na instrumentach, które...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
arantxa 19.01.2024 22:18
Czytelniczka

@Artur Ja też się za bardzo nie znam, ale ci co ich znam wypowiadają się o polityce i poglądach i są to poglądy głównie w jedną stronę. Mają z tego wywiady na portalach, gazetach, telewizjach śniadaniowych i programach kulturalnych. Większość mediów w Polsce ma lewica, więc to się opłaca.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Rysava 18.01.2024 09:58
Czytelniczka

Dodaję do listy do przeczytania! 😊

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Diabeł_Z_Caroc 18.01.2024 08:14
Czytelnik

Rzadko czytam komiksy, ale jak już, to lubię estetyczną ucztę, a w tym Świdzińskiego raczej świętuje minimalizm... No nic, szansę trzeba dać

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Bartosz 17.01.2024 20:25
Czytelnik

Wybór komiksu to jakaś odmiana, może mają w tym jakiś cel? Aby zachęcić do czytania tego rodzaju książek? Chociaż Ja uważam, że jednak normalna książka lepsza. Oj jakże Ja się rozczarowałem, kiedy ,,Biały Ptak" R.J.Palacio okazał się być komiksem :( 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Magda 18.01.2024 10:30
Czytelniczka

O ile na lc nie jest zaznaczone, że 'Biały ptak' to powieść graficzna, to na stronie wydawnictwa to widać. Z tego co wiem historia jest także wydana jako 'zwykła' powieść (nowe, filmowe, wydanie). Sama z tą historią zaznajomiłam się poprzez 'Cudowny chłopak i ja. Trzy cudowne historie', była zamieszczona w pierwszym opowiadaniu o Julianie (choć zapewne w 'Białym ptaku' jest...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Bartosz 18.01.2024 10:59
Czytelnik

Ja kupiłem na olx. Taniej. Dobrze, bo książka, a właściwie komiks nie jest wart swojej ceny. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Magda 18.01.2024 11:18
Czytelniczka

Rozumiem, po 'Cudownym chłopaku' powstało tak dużo dodatków, że można było tego nie ogarnąć. Komiks ten widziałam tylko we fragmentach (w internecie) i w tym przypadku nie przekonuje mnie ta forma, dlatego zaznaczyłam, że historię można poznać również w 'zwykłej' postaci.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Bartosz 18.01.2024 11:40
Czytelnik

Jednak zakup nie zmarnowany, dałem dzieciom na świąteczną zbiórkę, oczywiście słodycze też. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
domekzkart 17.01.2024 18:11
Czytelniczka

Gratulacje dla laureata! Nigdy nie byłam wielką fanką komiksów, ale trochę jestem zaintrygowana, być może się skuszę

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post