Na krańcu świata

Określenie odkrywca współcześnie wydaje się wymarłe, jeśli spojrzymy na zasób wiedzy dotyczącej naszego świata. Era wielkich odkryć geograficznych minęła, pozostały jedynie małe niedostępne fragmenty, które ze względu na swe trudne warunki są nadal niezdobyte przez człowieka. Jednak współcześnie nadal istnieją odkrywcy, lecz większą grupę stanowią podróżnicy, którzy na nowo odkrywają to co już znane. Chęć poznania nieznanego tkwi w każdym z nas. Te połączenie ciekawości, przygody, ale również obawy przyczynia i przyczyniało się do tego, że ludzie chcieli spojrzeć zza horyzont. Nam współczesnym trudno wyobrazić co czuli nasi odlegli przodkowie, gdy konfrontowali się z nieznanym. Owszem fragmentarycznie znamy ich zwyczaje, wierzenia oraz wiedzę o ówczesnym świecie, lecz nie znamy emocji, które im towarzyszyły, choć prawdopodobnie nie odbiegałyby od naszych. My czytelnicy mamy niezwykłą możliwość wglądu w dawne czasy, gdzie siła ludzkich mięśni i rozumu musiała stawić czoło sile natury, gdzie odległe krainy były jedynie legendami. Wszystkie powieści można porównać do podróży a każda przecież zaczyna się od postawienia pierwszego kroku.

Norweski pisarz Bjørn Andreas Bull-Hansen świetnie wkomponował się we współczesną ożywioną fascynację wikingami. Jego pierwszy tom „Jomswiking. Czas ognia i żelaza” przybliżył losy Torsteina Szkutnika na tle burzliwych czasów, gdzie wojownicy z Północy siali postrach w całej Europie. Korzystając z dziedzictwa swych przodków, autor tworzy własną sagę, gdzie honor i ludzkie wybory powiązane są z troską o bliskich, gdzie piękno miesza się z bestialstwem, gdzie świat rządzony jest wedle twardych reguł. Choć Bjørn Andreas Bull-Hansen umieszcza swych bohaterów w określonym kontekście i czasie historycznym to w jego sadze ważniejsze są przygody młodocianego bohatera niż znane wydarzenia. Zakończenie pierwszego tomu pozostawiło czytelników z wielką niewiadomą co do dalszych losów Torsteina i jego przyjaciół. W drugim tomie autor skupia się na podstawowym fakcie dotyczącym wikingów – nie tylko byli groźnymi wojownikami, ale też świetnymi żeglarzami, którzy zwiedzili i odkryli najwięcej połaci ówczesnego świata. W „Jomswiking. Winlandia” wspólnie z Torsteinem wsiadamy na statek i płyniemy ku nieznanemu.

Po bitwie pod Svolder Torstein wraz ze swoimi wojownikami musi umykać przed gniewem ludzi Olafa Tryggvasona. Zdeterminowani, by zachować wolność i niezależność, jomswikingowie decydują się na przeprawę przez ocean. W niemal mitycznej Winlandii rosnąć mają lasy modrzewiowe. Zbudowane z ich drewna statki pozwoliłyby Torsteinowi zapewnić przyszłość swojej rodzinie i ludziom, którzy mu zaufali. Żaden z zaprawionych w bojach jomswikingów nie spodziewa się jednak, z kim przyjdzie im się zmierzyć w odległych krainach na zachód od Islandii.

Podobnie jak w przypadku pierwszego tomu Bjørn Andreas Bull-Hansem znaczną część powieści poświęca opisom, które w jak największym stopniu mają przybliżyć świat Torsteina. Owszem dialogi się pojawiają, lecz nie mają tak dominującej roli. Na pierwszy rzut oka takie nagromadzenie opisów może być odstręczające, lecz wbrew pozorom dzieje się w nich dużo i tylko nieliczne fragmenty mogą przynieść chwilę znużenia. Kolejną cechą stylu autora oprócz plastycznych opisów jest ich szczegółowość. Bull-Hansen z skrupulatnością przedstawia każde nawet najmniejsze wydarzenie, poświęcając czas zarówno postaciom, akcji, otaczającej przyrodzie, oprzyrządowaniu, czy konkretnym czynnościom.

„Jomswiking. Winlandia” daje czytelnikom wyjątkowy wgląd w życie pierwszych osadników Ameryki Północnej i konfliktów, które powstały z potężnymi rdzennymi mieszkańcami tego obszaru. Jednak zanim postawimy stopy na amerykańskiej ziemi czeka nas długa podróż, gdzie autor skrupulatnie przybliża wszelkie trudności związane z żeglugą. Owszem początkowo jest to fascynujące, lecz gdy docieramy prawie do dwusetnej strony a bohaterowie wciąż płyną i płyną to perspektywa dalszej lektury nie wydaje się już tak satysfakcjonująca. Całe szczęście na horyzoncie pojawia się ląd, lecz autor nie rezygnuje ze szczegółowych opisów przyszłych przepraw morskich. Po tak rozwlekłej podróży przepełnionej wieloma zwrotami związanymi z żeglugą, co dla większości czytelników będzie mało czytelne, autor mógł darować drobiazgowe opisy, nawet tych drobnych przepraw od jednego skrawka lądu do drugiego, wpłynęłoby to na poprawę dynamiki całej powieści.

Saga tworzona przez Bjørna Andreasa Bull-Hansena skupia się na fikcyjnych bohaterach oraz wydarzeniach. Owszem autor aby nadać realności opowiadanych wydarzeń umieszcza w toku fabuły historyczne postaci oraz wydarzenia. W pewien sposób nadają one kierunek całej opowieści, lecz nie stanowią wiodącej roli. O ile pod koniec pierwszego tomu nasza uwaga była skupiona na bitwie pod Svolder, które rzeczywiście miała miejsce to w przypadku drugiego tomu nie ma istotnych historycznie wydarzeń a wszystkie rozgrywające się w Winlandii są wymysłem autora. Jednak mimo braku potwierdzonych źródeł zderzenie dwóch kultur robi piorunujące wrażenie. Fragmenty rozgrywające się na obcej ziemi przyciągają uwagę poprzez zachowanie głównych bohaterów wobec nieznanego, próby poradzenia sobie na dzikich terenach, pewien rodzaj survivalu oraz oczywiście konfrontacja z Indianami, którzy w powieści nazywani są Skraelingami.

Bjørn Andreas Bull-Hansen nie pozostawia Skraelingów na z góry przegranej pozycji. Wiemy z historii czym zakończyła się ekspansja ludzi z tzw. Starego Świata. Zaawansowana technologicznie cywilizacja wypiera tą słabszą. W przypadku Bull-Hansena sprawa nie jest tak oczywista a opór jaki spotykają wikingowie każe sugerować, że zmagania na przestrzeni całej powieści będą odbywały się na zasadzie jak równy z równym. Autor nie stroni od brutalnych scen z pieczołowitością odmalowując obraz odnoszonych przez wojowników ran. Być może niektórzy czytelnicy będą zniesmaczeni tymi opisami, ale wojna rządzi się swoimi prawami i nie ma w niej nic pięknego.

Nawiązując do nordyckich sag bohater przechodzi wiele przygód wystawiających jego charakter na próbę. Torstein, którego poznaliśmy w pierwszym tomie już nie jest tym samym chłopcem, lecz wodzem, mężem i ojcem, który musi dbać o swych bliskich. Bynajmniej autor nie ułatwia życia naszemu bohaterowi, ponieważ ilość trudów i nieszczęść, z którymi musi się zmierzyć jest zatrważająca. Warto wspomnieć o wymiarze fantastycznym tkwiącym w powieści. Oprócz wierzeń i rytuałów oraz przywidzeń głównego bohatera co do obecności nordyckich bogów do sfery fantastycznej musimy zaliczyć, niektóre sytuacje a przede wszystkim obrażenia odnoszone przez Torsteina, które w realnym świecie już dawno zakończyłyby się jego zgonem. Cóż, takie są prawidła sagi, wedle których główny bohater nie może umrzeć w jej połowie, co może ucieszyć czytelników, gdyż historia Torsteina wymaga dalszego dopowiedzenia.

Podsumowując, kiedy myślimy, że mamy już dość wikingów w popkulturze, pojawia się kolejna pozycja , której nie da się odmówić. Spójny, plastyczny oraz z pieczołowitością odmalowany świat wikingów sprawia, że do sagi tworzonej przez Bjørna Andreasa Bull-Hansena długo nie trzeba namawiać.

Na krańcu świata

Określenie odkrywca współcześnie wydaje się wymarłe, jeśli spojrzymy na zasób wiedzy dotyczącej naszego świata. Era wielkich odkryć geograficznych minęła, pozostały jedynie małe niedostępne fragmenty, które ze względu na swe trudne warunki są nadal niezdobyte przez człowieka. Jednak współcześnie nadal istnieją odkrywcy, lecz większą grupę stanowią...