Włoski mistrz słowa nie zawodzi. Ten zbiorek trzech całostek czytałem z takim samym zachwytem, jak i inne opowiadania Tabucchiego. To literatura najwyższych lotów, choć na pierwszy rzut oka nie musi na taką wyglądać.

Pierwsza, hinduska część książki wykazuje zbieżności z tekstami Italo Calvino. Narracja myli tropy czytelnika, który przy nieuważnej lekturze może wpaść w autorską pułapkę. „Tak długo mnie szukał, że teraz, kiedy mnie odnalazł, stracił już ochotę na odnalezienie mnie, jeśli można się tak wyrazić. Ja też zresztą nie mam ochoty być odnaleziony”. Za to ja odnalazłem świetną lekturę, Drogi Panie Autorze!

Największe wrażenie wywierają tytułowe sny słynnych twórców. Pełne intertekstualnych odniesień do ich dzieł, precyzyjnie ilustrują to, co zajmowało, prześladowało, rzadziej radowało, Owidiusza, Villona, Goyę, Rabelais’a, Rimbauda, Czechowa, Debussy'ego, Pessoę, Majakowskiego – i kogo tu jeszcze nie ma! Niektórzy z nich śnią po prostu swój przyszły, czy jak Lorca czy Freud – ten interpretator cudzych snów - natychmiastowy los…

W jednym z opowiadań genialny tekst, gdy śniący Dedal pomaga Minotaurowi wydostać się z Labiryntu:

„Są dwa wyjścia, rzekł, i każdego pilnują dwaj strażnicy. Jedne drzwi prowadzą ku wolności, drugie ku śmierci, jeden z strażników mówi tylko prawdę, drugi zawsze kłamie. Nie wiem jednak, który strażnik mówi prawdę, a który kłamie, ani które drzwi prowadzą ku wolności, a które ku śmierci.
Chodź ze mną, powiedział Dedal, chodź ze mną. Podszedł do jednego ze strażników. Które drzwi prowadzą zdaniem twojego kolegi ku wolności? spytał. A usłyszawszy odpowiedź, wybrał drugie drzwi. Gdyby bowiem spytał strażnika- kłamcę, ten, przeinaczając prawdziwą informację kolegi, wskazałby drzwi prowadzące ku śmierci; gdyby zaś spytał strażnika mówiącego prawdę, ten, przekazując nie zmienioną, fałszywą informację kolegi, wskazałby również drzwi prowadzące ku śmierci”.

Równie wspaniała jest trzecia nowelka o ostatnich dniach Fernanda Pessoi. Największego portugalskiego pisarza i poetę odwiedzają w szpitalu jego heteronimy. „- Żegnam się z panem i zachęcam do pisania wierszy, nawet wtedy, kiedy mnie już nie będzie. Ależ to będą apokryficzne wiersze, zaprotestował Ricardo Reis”.

„Życie jest niepojęte, odpowiedział Pessoa, nigdy nie należy wierzyć i nigdy nie należy pytać, wszystko jest tajemne”.

Bardzo mocno przemawia do mnie lakonicznie powściągliwy, czasem wręcz tajemniczy, styl Autora. Tutaj nie ma ani jednego niepotrzebnego słowa - a wszystkie mistrzowskie. Na tym polega artyzm krótkich form, a gdy dodatkowo wiele pozostaje do domyślności osoby czytającej, to już zupełne siódme niebo.

A ponadto dowiedziałem się tu, że portugalska korrida nie kończy się zabiciem byka.

I tylko wieczne zadziwienie, że tak znakomite książki mogą liczyć tylko na kilka opinii, podczas gdy………

PS Uwagi do wydania „Czytelnika” z 1997 r. Pessoa odmienia się normalnie – w dopełniaczu nie ma żadnego „Pessoy”. „Hindus: już dawno nie oznacza mieszkańca Indii, tylko wyznawcę hinduizmu, pisanego zresztą małą literą. A gdy mowa o porto, to po polsku nie mówi się „wyszliśmy go wypić” (takie błędne użycie zaimka do rzeczownika słyszę wszędzie dookoła, nawet w swej pracy…..).

Kilka najpiękniejszych cytatów

Zdjęcia mają to do siebie, że zamykają rzeczywistość w ramach prostokąta. Rzeczywistość bez ram jest zawsze czymś innym.

W takim miejscu świetna pamięć jest prawdziwym nieszczęściem.

W samym akcie patrzenia zawsze jest odrobina sadyzmu.

To pomysł architektów: malują na cemencie krajobrazy, doliny, lasy, w ten sposób zapominasz, że żyjesz w tym zasranym mieście.

- Myślałem, że ktoś taki jak pani uważa, iż w życiu trzeba zobaczyć jak najwięcej.
- Nie – odpowiedziała z przekonaniem. – Trzeba zobaczyć jak najmniej.

Potem ogarnęła mnie chęć rozszyfrowania rzeczywistości, jak gdyby rzeczywistość była w ogóle do rozszyfrowania.

Doktor Freud uniósł pięść. Tego było już za wiele. On, doktor Freud, miał fantazje erotyczne. To inni mieli fantazje erotyczne, ci którzy przychodzili do niego się zwierzać. On był jak najbardziej normalny, ten typ fantazji nękał przecież jedynie dzieci i osobników zaburzonych.

Jeśli przydarzyła ci się choćby jedna miłość, toś rozgrzeszony, bo jesteś istotą ludzką i twoje człowieczeństwo cię rozgrzesza.

Włoski mistrz słowa nie zawodzi. Ten zbiorek trzech całostek czytałem z takim samym zachwytem, jak i inne opowiadania Tabucchiego. To literatura najwyższych lotów, choć na pierwszy rzut oka nie musi na taką wyglądać.

Pierwsza, hinduska część książki wykazuje zbieżności z tekstami Italo Calvino. Narracja myli tropy czytelnika, który przy nieuważnej lekturze może wpaść w...