Rzymski arystokrata Kajus Septimus Cinna trawił życie na hulankach, a ustatkował się dlatego tylko, iż „majątek rozdrapali wierzyciele”. Następnie poznał sławnego z mądrości i szlachetności Tymona Ateńczyka (miano jakby z Szekspira) szukającego „nowej prawdy, której jeszcze nie zna”. Poślubił jego córkę, tyleż piękną co mądrą Anteę. Jednak wkróce Antea zapada na ciężką chorobę. Widuje zmorę, którą nazywa Hekate.

Piratka taka jak ja nie była by sobą, gdyby nie wtrąciła trzech groszy. Tymon (Τίμων) znaczy „Szacowny”, Antea (Ἄνθεια) „Kwitnąca”, Hekate (Ἑκάτη skrót od Ἑκαέργω) „Dalekosiężna”. Bogini utożsamiana z Artemidą, z niejasnych powodów kojarzona z Ciemną Stroną, chociaż początkowo była uosobieniem tego, co najlepsze:
... Hekate
Którą syn Krona [Zeus] w dary opatrzył bogate,
Dał udział w doli lądów i bystrego morza.
Na niebios go gwiaździste rozciągnął przestworza,
Tak, iż ona śród bogów najwyższą cześć budzi.
To też gdy kto z obiatę składających ludzi,
Według zwyczaju, pragnie oczyścić się z winy.
A Hekate z czcią wszelką wezwie do przyczyny,
Ona, ku prośbom jego chętnie się nakłania,
Bo w niej błogosławieństwo i moc wyjednania.
(Hezjod „Teogonia” 410 – 420 tłum. Kazimierz Kaszewski)
W podobnych słowach o niej mówi Homerycki Hymn do Demeter.

Cinna wyrusza z żoną do Jerozolimy. Tu są świadkami męczeńskiej śmierci Jezusa z Nazaretu. Antea zostaje dzięki temu uleczona, podobnie jak matka i siostra Ben Hura (w filmie 1959, gdyż w powieści nastąpiło to w innych okoliczościach). Poznawszy dzięki Piłatowi nauki Galilejczyka, małżonkowie postanawiają „pójść za Nim”. Prefekt Judei, jak w „Świadkach Jezusa”, wypadł korzystniej niż zasługiwał. Opowiadanie kończą słowa Piłata:
– Wyobraźcie sobie, co ci znów rozpowiadają: że zmartwychwstał!

Sienkiewicz dość dobrze znał świat grecko – rzymski, izraelski zaś tak sobie, stąd ocena nie wygórowana. Zapodany link do „książkę można zakupić na stronie” nie działa, poza tym opowiadanie jest dostępne za darmo na przykład w Wolnych Lekturach.

Czemu ma służyć fantazjowanie, jakoby „przez cały okres PRL była to nowela przemilczana, a dokładniej mówiąc, nie była wznawiana” ?
Znane są przynajmniej trzy wydania w pierwszym obiegu
https://books.google.pl/books?id=cqUtAAAAIAAJ „Dzieła: Nowele – obrazki – przypowieści” z 1949 s. 89 – 124
https://books.google.pl/books?id=A8pJAQAAIAAJ „Nowele i opowiadania” z 1983 s. 65 – 87
https://books.google.pl/books?id=CYNhAAAAMAAJ „Baśnie i legendy” z 1986 s. 70 – 93
Przy każdym można sprawdzić wpisując do wyszukiwarki pierwsze słowa „Kajus Septimus Cinna był patrycjuszem”

Tekst w Wolnych Lekturach ma adnotację „Tekst opracowany na podstawie: Henryk Sienkiewicz, Baśnie i Legendy, wybór i wstęp – Tomasz Jodełka–Burzecki, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1986”

Rzymski arystokrata Kajus Septimus Cinna trawił życie na hulankach, a ustatkował się dlatego tylko, iż „majątek rozdrapali wierzyciele”. Następnie poznał sławnego z mądrości i szlachetności Tymona Ateńczyka (miano jakby z Szekspira) szukającego „nowej prawdy, której jeszcze nie zna”. Poślubił jego córkę, tyleż piękną co mądrą Anteę. Jednak wkróce Antea zapada na ciężką...