Wszyscy jesteśmy niewolnikami naszego wychowania. Tego nie wolno, tamto zrób tak i owak, a to nie przystoi. W efekcie każdy z nas jest skrzywiony w ten czy inny sposób. Niestety nie ma jednej sprawdzonej metody kształcenia dzieci, aby wyrosły na nieznerwicowanych i szanujących innych dorosłych. Tak naprawdę to można się zastanawiać, czy w ogóle istnieje nieskrępowana niczym socjalizacja. Zapewne nie.

Ogromna odpowiedzialność spoczywa więc na rodzicach. A przecież każdy z nas jest inny i wymaga odmiennego traktowania. W końcu żadnej instrukcji przy porodzie nie załączają. Niby jest o czym potem rozmawiać na terapii, ale to chyba nie o to chodzi. Celem jest różnie rozumiane szczęście i polubienie samego siebie. Odrobina empatii również nie zaszkodzi.

„Biedne istoty” to pozycja chcąca już od pierwszych stron namieszać nam w głowie. Książka rozpoczyna się przedmową Alasdaira Graya (czyli alter ego autora), który relacjonuje, jak w jego ręce trafiły „Sceny z wczesnych lat życia inspektora szkockiej służby zdrowia” Archibalda McCandlessa. Jednocześnie zastanawia się, czy opisana historia Belli Baxter jest prawdziwa, czy też stanowi fikcję literacką, a także przybliża kilka ustalonych faktów i znalezionych dowodów. Autor dołączył również na końcu książki list Victorii McCandless, aby rzuciła trochę więcej światła na odnalezioną historię, gdyż może to wpłynąć na jej interpretację. Prawdziwa zabawa w tropy i znaczenia.

A o czym są „Biedne istoty”? To pewna wariacja na temat potwora Frankensteina. Schorowany naukowiec Godwin Baxter jest wielce utalentowanym lekarzem i postanawia podjąć się arcytrudnego zadania – chce przeszczepić mózg noworodka do ciała młodej samobójczyni. Zabieg kończy się sukcesem, a jakby tego było mało, jedyny znajomy Godwina – wspomniany wcześniej Archibald McCandless – zakochuje się w pięknej Belli. I chociaż dziewczyna przyjmuje jego zaręczyny, to wcale jej się do ślubu nie spieszy. Wpierw chce zobaczyć świat z innym mężczyzną i skorzystać ze wszystkich jego dobrodziejstw.

Bella Baxter z pewną mieszaniną dziecięcej otwartości i naiwności rzuca się w wir poznawania otaczającego ją świata. Bardzo szybko odkrywa, jak przyjemny jest seks, a także rozmowy z ludźmi. Podczas podróży po świecie ciągle dojrzewa, uczy się nowych rzeczy i nikomu nie skąpi swej miłości. Wydaje mi się, że łatka „erotomanki” jest dla niej krzywdząca, gdyż po raz kolejny patrzymy na kogoś poprzez własne chrześcijańsko-pruderyjne wychowanie. Bella początkowo jest hedonistką, ale z czasem odkrywa, że to nie jej przyjemność jest najważniejsza. Świat jest tak urządzony, że najlepiej w nim mają najbogatsi i najbardziej wpływowi. Postanawia więc zrezygnować ze swych przyjemności na rzecz pozytywistycznej pracy u podstaw.

Rozwój Belli, jej metamorfoza polegająca na przejściu od „ja” do „wy”, jest niczym innym jak metaforą rozwoju człowieka. I jej ostateczny wybór nie powinien w żaden sposób być zaskakujący. Zdecydowała się zadbać o te biedne istoty, które przez większą część historii człowieka były zaniedbywane i ignorowane, czyli o inne kobiety.

Książka Alasdaira Graya to naprawdę interesująca pozycja. Świetna historia o poszukiwaniu własnej ścieżki w życiu, ignorowaniu tych, którzy wiedzą, co jest właściwe, a co nie, a także podążaniu za marzeniami. Można oczywiście pisać, że książka jest feministyczna, czy próbować przykleić jej inną łatkę, ale będzie to nieudolne i skazane na porażkę. Autor stworzył piękną i uniwersalną opowieść o ważnych sprawach i nic dziwnego, że zachwyciła tyle osób. Po prostu na to zasługuje.

Michał Wnuk