Jeden z najbardziej dantejskich utworów w naszej literaturze, buzujący romantycznym zamiłowaniem do kurhanów, zmarłych, upiorów, frenetycznych śmierci i pełnych boleści egzystencji skazanych z góry na zagładę. Ten Sybir - kraina grobów i zgryzot - przez który Szaman prowadzi Anhellego niczym Wergiliusz autora „Boskiej komedii”, zachwyca nie tylko okrutną, tanatyczno-zimową estetyką, ale też mieni się od znaczeń i aluzji. Słowackiemu doskonale wyszła synteza biblijnego stylu z mityczną, sybirską zawartością i wkładką ze wspomnianego już Dantego. Jest tu także, co nie może dziwić, nieco pychy typowej dla Słowackiego, który identyfikował się z tytułowym bohaterem, człowiekiem-aniołem, ale cóż, taka chyba rola wieszcza, żeby tworzyć własną wersję „nazywam się Milijon – bo za miliony kocham i cierpię katusze”.

Katusze mają przy tym sens dwojaki – Sybiracy są już odhaczeni na liście straconych za sprawą „w dekrecie, który ich potępił, wypisane było: na wieki!”, ale nadzieja na jutrzenkę zmartwychwstania wciąż się pali. Śmierć w poemacie nie obleka się w jednoznacznie czarną kolorystykę, ma raczej wymiar wieczystego odpoczynku; fabuła dowodzi, że wskrzeszanie niekoniecznie jest lepszą opcją, a potrafi wręcz powtórnie wpędzić do grobu od zgryzoty. „Anhelli” jest ogólnie znacznie bardziej skomplikowany jako utwór, niż wynikałoby z pospiesznej lektury – już sam finał domagałby się niekrótkiego komentarza, aniołowie zwiastujący śmierć i odrodzenie (jak Piastowi narodzenie Polski) kolejnego, końcowy rycerz następnego, a jeszcze dłuższego chyba zestawienie z wierszem „I wstał Anhelli… z grobu… za nim wszystkie duchy…”, ale poprzestańmy na tym, że jest to utwór fenomenalny i przeczytać go zdecydowanie warto.


Przeczytane w ramach wyzwania LC. Marzec 2024.

Jeden z najbardziej dantejskich utworów w naszej literaturze, buzujący romantycznym zamiłowaniem do kurhanów, zmarłych, upiorów, frenetycznych śmierci i pełnych boleści egzystencji skazanych z góry na zagładę. Ten Sybir - kraina grobów i zgryzot - przez który Szaman prowadzi Anhellego niczym Wergiliusz autora „Boskiej komedii”, zachwyca nie tylko okrutną, tanatyczno-zimową...