"Święta nić hinduizmu" to przystępne, podręcznikowe opracowanie różnych nurtów tworzących tradycyjną religię Indii. Myślę, że Autorowi udało się tą ładną metaforą nici podkreślić wyjątkową ciągłość hinduizmu. W ujęciu chronologicznym przedstawia on kolejne etapy rozwoju począwszy od religii wedyckiej aż po czasy współczesne. Gdyby porównać tę pracę z "Hinduizmem" K. Knott albo z noszącą ten sam tytuł książką M. Kudelskiej, to można by powiedzieć, że Brockington przedstawia ujęcie bardziej tradycyjnie, spokojne i ukazujące stopniowe przemiany. Najpierw opisuje pierwotną religię Ariów i najstarsze jej święte teksty, potem wskazuje na powstanie różnych "herezji" (buddyzm, dżinizm, ruch adźiwików) i na "ortodoksyjną" reakcję na nie. Wiele miejsca poświęca też późniejszym ruchom, zwłaszcza bhakti. Wszystko to tworzy dość sensowną syntezę dziejów hinduizmu. Dla czytelników zainteresowanych tym tematem na pewno następnym krokiem powinna być książka Gavina Flooda, którą bardzo polecam.

Tomasz Babnis

"Święta nić hinduizmu" to przystępne, podręcznikowe opracowanie różnych nurtów tworzących tradycyjną religię Indii. Myślę, że Autorowi udało się tą ładną metaforą nici podkreślić wyjątkową ciągłość hinduizmu. W ujęciu chronologicznym przedstawia on kolejne etapy rozwoju począwszy od religii wedyckiej aż po czasy współczesne. Gdyby porównać tę pracę z "Hinduizmem"...

Na moich indyjskich półkach mam niemało książek na temat hinduizmu, jednak dotychczas poddawałam się bezradna wobec jego złożoności i różnorodności. "Swiętą nić hinduizmu" przeczytałam prawie jednym tchem, choć tu też zdarzały się miejsca, których nie rozumiałam np. przy wyjaśnieniu systemu waiśesziki w rozdziale "Synteza ortodoksyjna", w którym autor, brytyjski wykładowca sanskrytu w Edynburgu przedstawia też pięć innych szkol ortodoksyjnej filozofii indyjskiej: systemy njaji, sankhji, jogi, mimansy i wedanty
"Ogólność, czyli własność rodzajowa, występuje w jednostkach poprzez nieodłączne tkwienie, jednolitą relację o wielorakich urzeczywistnieniach, która służy także powiązaniu jakości i ruchu z substancjami oraz ciał z ich składnikami. Nieodłączne tkwienie wyjaśnia również, jak powszechnik i indywiduum, w którym się on urzeczywistnia, albo też jakość i substancja, mogą zajmować tę samą przestrzeń, skoro łączą się one dla utworzenia ustrukturalizowanej całości"
No tak, tu nie rozumiałam, ale resztę zasadniczo czyta się z ciekawością, tworząc w sobie obraz hinduizmu z jego zmianami i niezmiennością na przestrzeni tysięcy lat. John L. Brockington przedstawia tytułowy "hinduizm w jego ciągłości i różnorodności" w dziesięciu rozdziałach zaopatrzonych w bibliografię. W rozdziałach tych:
- prehistoria hinduizmu (cztery Wedy, cywilizacja Indusu i Dekanu, jakszowie i nagowie)
- tendencje bezosobowe w hinduizmie (w hymnach "Rygwedy" i "Atharwawedy", brahmanach, sutrach, aranjakach i upaniszadach; o pojęciu brahmana i atmana)
- tendencje teistyczne w hinduizmie (w teistycznych upaniszadach, o Krysznie z "Mahabharaty", ideale moralnym Ramie z "Ramajany", o awatarach Wisznu i Siwie)
- ruchy nieortodoksyjne (o wratjach, wędrownych ascetach, adziwikach, buddystach, dźinistach, , adziwikach, kulcie słońca)
- synteza ortodoksyjna (sześć szkół ortodoksyjnej filozofii indyjskiej: system waiśesziki, systemy njaji, sankhji, jogi, mimansy i wedanty)
- rozwój sekt (wisznuickich - sekty pańćaratrów i waikhanasów, śiwaickie - pasupatów, kapalików i kalamukhów; o kulcie bogini i tantryzmie)
- bhakti na południu (tamilskiej bhakti, poetach bhakti, ruchu sriwisznuita i śiwa-sidhanta, o lingajatach i Madhwie)
- bhakti na północy (o poezji bhakti w Maharasztrze - warkari panth, kulcie nathów i santów, wielkości Kabira, Nanaka, Ćaitanji, Walabhy, Tulsidasa i jego Ramlili)
- odrodzenie i ruch reformatorski (Ram Mohan Roy i Brahma Samadż, Dajananda Saraswati i Arja Samadź, Ramakriszna i Vivekananda, Aurobindo i Gandhi)
- tradycja triumfująca (tradycyjny hinduizm poza sektami, pielgrzymki, czystość i skalanie, świątynia i kult podobizn, równoważące się przeciwieństwa)

Jasno usystematyzowane, we wciągający sposób napisane, przystępnie. Przewodnik w rozumieniu kultury indyjskiej.
Mnie ciekawił w tylu momentach, że nie sposób wymienić. Jak w kalejdoskopie oto kilka szkiełek, z których powstają zmieniające się obrazy:
- o niemożliwości śmierci zagwarantowanej przez reinkarnację (z "Bhagawadgity" nowym "jak człowiek, co zrzuca znoszone ubranie i nową przywdziewa szatę, tak dusza wcielona, odrzuca zniszczone ciała i idzie ku innym, nowym.")
- "maja w śiwaizmie może oznaczać nie tyle nierealność świata, ile błąd izolowania się od boga", które to izolowanie się zasłania prawdę
- pańćaratra: nazwa wisznuickiej sekty, która pochodzi od zakazu przebywania dłużej niz pięć nocy w jednym miejscu
- pojęcie Iśawasja tzn "okryty Panem Bogiem" dla wyrażenia jedności Boga i świata w jednej z upaniszad
- twórcza zasada skoncentrowana w " Panu stworzeń" Pradźapatim; akt stworzenia ogałaca go z jego substancji, stwarza on świat rozgrzewając się ascezą, mocą której rozdziela się na dwoje lub obcuje z powstałym z niego bóstwem żeńskim, którym jest Mowa - Wać.
- ogień stosu pogrzebowego to trzecie narodziny człowieka (drugie to inicjacja do roli ucznia wiary u braminów?) etc.

Reszta w książce, po której sięgnęłam po "Hinduizm" Andrzeja Tokarczyka, by poznane utrwalić.

,

Na moich indyjskich półkach mam niemało książek na temat hinduizmu, jednak dotychczas poddawałam się bezradna wobec jego złożoności i różnorodności. "Swiętą nić hinduizmu" przeczytałam prawie jednym tchem, choć tu też zdarzały się miejsca, których nie rozumiałam np. przy wyjaśnieniu systemu waiśesziki w rozdziale "Synteza ortodoksyjna", w którym autor, brytyjski wykładowca...

Książka ta jest dobrym i przystępnym wprowadzeniem do hinduizmu. Język sprawia, że czytanie jej jest przyjemnością. Pokazuje też jak z hinduizmu wyłoniły się inne religie. Mały minus za brak indeksu. Mam wiele książek o tematyce indyjskiej i oólnie azjatyckiej i niemal każda z nich zawiera indeks. Bez niego ciężko znaleźć niektóre informacje. Przeczytałem książkę całą, ale czasem chcę znaleźć konkretny fragment i przez brak indeksu jest to ciężkie, a w książce o takiej tematyce taka rzecz powinna być, ale to już tylko moja prywatna opinia i nie wpływa na ocenę książki.

Książka ta jest dobrym i przystępnym wprowadzeniem do hinduizmu. Język sprawia, że czytanie jej jest przyjemnością. Pokazuje też jak z hinduizmu wyłoniły się inne religie. Mały minus za brak indeksu. Mam wiele książek o tematyce indyjskiej i oólnie azjatyckiej i niemal każda z nich zawiera indeks. Bez niego ciężko znaleźć niektóre informacje. Przeczytałem książkę całą, ale...