Temat jest zbyt obszerny na taką książkę i z pewnością nie został tutaj wyczerpany. Może bardziej należy ją potraktować jako zbiór ciekawostek? Niemniej zbiór interesujący i rzetelny.

Temat jest zbyt obszerny na taką książkę i z pewnością nie został tutaj wyczerpany. Może bardziej należy ją potraktować jako zbiór ciekawostek? Niemniej zbiór interesujący i rzetelny.

Parafrazując tytuł jednej z obłąkańczych książek Rafała Ziemkiewicza można by nadać go również pracy Marii Boguckiej; "Sarmatyzm - zapis choroby". Dodałabym jeszcze podtytuł; "Narodziny warcholstwa", a później, zapędziłabym do lektury wszystkich hagiografów "złotego wieku".

Maria Bogucka przedstawiła codzienne życie szlacheckiej "elity" - grupy społecznej, której umiłowanie wolności przyczyniło się do stopniowego upadku Rzeczpospolitej. Prawdą jest, że co parę stron opisuje dolę chłopa lub mieszczanina, ale zajmijmy się jednak naszymi "panami", bowiem oni wydają się być najciekawszymi bohaterami książki. Nie ma co się zresztą dziwić, bo to szlachetnie urodzeni najwięcej pisanych źródeł nam pozostawili. Pozostawili również długi, które uiszczamy do dnia dzisiejszego; przywary toczące nasze społeczeństwo jak nowotwór zżerający najważniejsze tkanki od środka.
Zawdzięczamy szlachetnym przodkom tę szaleńczą i burzliwą miłość do butelki, lubowanie się w karczemnych awanturach, burdach, ześwinieniu będącym chlubą, rozpicie reszty społeczeństwa przymusem propinacyjnym i sprzężenia jego ziemskiego żywota z niewyobrażalną nędzą pchającą do alkoholizowania się tanią, ziemniaczaną wódą. Poznaliśmy megalomanię tłumaczoną tylko i wyłącznie pochodzeniem, bo szlachcicowi urągało być przedsiębiorczym, mógł jedynie doglądać swego folwarku; "narzędzi mówiących" uwijających się od świtu do zmierzchu ze swoją ciężką harówą, nie w głowie były mu inwestycje, ulepszenia, bo po co?...

Rauty organizowane dla niezliczonej liczby gości, suto zakrapiane, gdzie nie skąpiono wymyślnych potraw np. lukrowane kaczki (swoją drogą niezjadliwe) - objawem kolejnego nowotworu zdiagnozowanego jako "zastaw się, a postaw się". Jest praktycznie nie do wytępienia, długowieczny. Wciąga w kredyty, kompleksy i nadwyręża pojęcie godności.

Może jednak pozostawiono nam coś z czego możemy być dumni? Trudno dokonać tej kwerendy, jednakże obiło mi się o uszy coś takiego jak "polska gościnność". No tak, słyszało się o tym tu i ówdzie. Podobno "szlachetni" cieszyli się niezmiernie, gdy odwiedził ich inny "rycerzyk". Zabijał on nudę na którą skazane było zgnuśniałe panisko nieznające pracy poza czczą sejmikową gadaniną. Można było wtedy postrzelać do zajęcy w lesie, a potem umoczyć dzioba z kimś równym sobie. Wyjeżdżały na stół półmiski pełne pyszności - kto bogatemu zabroni?
...
Dzieje bezprawia nurkującego w okrucieństwie, nieumiarkowania podsyconego snobizmem, moralności Kalego tłumaczonej jako upragniona "wolność", rozpasania, pijaństwa, marnotrawstwa czyli kumulacji cech najgorszych, które odbijają się nam czkawką do dnia dzisiejszego

Parafrazując tytuł jednej z obłąkańczych książek Rafała Ziemkiewicza można by nadać go również pracy Marii Boguckiej; "Sarmatyzm - zapis choroby". Dodałabym jeszcze podtytuł; "Narodziny warcholstwa", a później, zapędziłabym do lektury wszystkich hagiografów "złotego wieku".

Maria Bogucka przedstawiła codzienne życie szlacheckiej "elity" - grupy społecznej, której...

Sarmatyzm, który naznaczył polski obyczaj omawianych wieków leży u podstaw naszej polskiej mentalności, gustów chyba do dziś. Autorka opisuje obyczaje tego okresu bardzo wnikliwie i wszechstronnie. To nie jest nudny podręcznik do historii, ale barwna opowieść ilustrowana wieloma anegdotami. Polecam.

Sarmatyzm, który naznaczył polski obyczaj omawianych wieków leży u podstaw naszej polskiej mentalności, gustów chyba do dziś. Autorka opisuje obyczaje tego okresu bardzo wnikliwie i wszechstronnie. To nie jest nudny podręcznik do historii, ale barwna opowieść ilustrowana wieloma anegdotami. Polecam.

Sarmatyzm jako odmiana barokowej kultury jest stale obecny w polskim sposobie myślenia. Co prawda epoka złotej wolności szlacheckiej już dawno przeminęła, lecz odegrała ona tak duży wpływ na nasz światopogląd, kształtowanie się nowoczesnego państwa czy – o czym jest mowa w książce – codzienne zwyczaje, że stała się trwałym fundamentem polskości. Z jednej strony stulecia XVI i XVII to odległa przeszłość, historia nauczana w szkołach, ale z drugiej tak wiele zapożyczeń z tamtych czasów jest nadal żywych, że nie sposób przejść obok niej obojętnie.

Autorka obiektywnie przedstawia sarmatyzm od strony nie wojen, konfliktów zbrojnych (choć oczywiście z racji niespokojnych czasów co i rusz są o nich wzmianki),ale właśnie codziennego życia, obyczajów, przesądów i tych najbardziej przyziemnych spraw, czyli spożywania posiłków, zachowania się bądź światopoglądu, jaki prezentowali nasi przodkowie. Poszczególne rozdziały napisane są na tyle ciekawie i przy okazji bez nadmiernych archaizacji, że całość czyta się lekko i przyjemnie. Również mniej wesołe tematy, jak pogrzeby, radzenie sobie z chorobami i uszczerbkami na zdrowiu lub też egzekwowanie wyroków sądowych nie stanowią jakieś odstręczającej części książki.

Mogę śmiało polecić książkę osobom zainteresowanym życiem naszej szlachty w dawnych czasach. Mamy tu pełen obraz kondycji polskiego społeczeństwa (z rozbiciem na magnaterię/bogatą szlachtę, mieszczan oraz najuboższą część - chłopów) na tle zakręconej sytuacji geopolitycznej, ciągłych utarczek (wewnętrznych – na sejmikach i zewnętrznych – nieustanne wojny). Warto wiedzieć czym kierował się Mickiewicz pisząc „Pana Tadeusza” albo lepiej poznać epokę przybliżaną nam przez „Pamiętniki” Paska. Przede wszystkim trudno jednak nazywać się wykształconym i zaznajomionym z dziejami własnego narodu bez wiedzy na temat życia i sposobu bycia społeczeństwa, która dawniej zamieszkiwało nasze ziemie, a od którego każdy z nas się wywodzi.

Sarmatyzm jako odmiana barokowej kultury jest stale obecny w polskim sposobie myślenia. Co prawda epoka złotej wolności szlacheckiej już dawno przeminęła, lecz odegrała ona tak duży wpływ na nasz światopogląd, kształtowanie się nowoczesnego państwa czy – o czym jest mowa w książce – codzienne zwyczaje, że stała się trwałym fundamentem polskości. Z jednej strony stulecia XVI...