Znakomita książka filozoficzna wprowadzająca czytelnika w meandry dziejów filozofii XIX i XX wieku. To podręcznik , w którym wybitny uczony Prof. Leszek Kołakowski przedstawia w sposób jedyny i wyjątkowy filozofię pozytywistyczna i jej sposób poznawania ludzkiego świata.

Znakomita książka filozoficzna wprowadzająca czytelnika w meandry dziejów filozofii XIX i XX wieku. To podręcznik , w którym wybitny uczony Prof. Leszek Kołakowski przedstawia w sposób jedyny i wyjątkowy filozofię pozytywistyczna i jej sposób poznawania ludzkiego świata.

"Pozytywizm oświeceniowy był próbą osadzenia człowieka w jego naturalnym środowisku przyrodniczym i społecznym, próbą zrównania ludzi przez sensualistyczną teorię poznania (każdy człowiek przychodzi na świat jako czysta tablica),próbą nakreślenia programu życia wolnego od chimerycznych zapasów z Bogiem, nastawioną na polepszenie warunków konkretnych bytowania ludzkiego przez kooperację, przez szybszą kumulację wiadomości, przez porzucenie przesądów i dociekań jałowych praktycznie. Postawić na miejsce rozpaczy wynikłej z uroszczeń ludzkich do wiedzy absolutnej - racjonalne badanie możliwości poznawczych w oparciu o założenie empirystyczne" (51).

Comte. "Nauka jest narzędziem służącym do usprawniania ludzkich umiejętności w zakresie władzy nad warunkami naturalnego i społecznego życia gatunku" (61).

"Ostatecznie więc to jest nauce potrzebne, co jest społeczeństwu potrzebne, co pozwala przewidywać zdarzenia i oddziaływać na nie praktycznie" (69).

Avenarius. "Na obszarze jednolicie pojętego doświadczenia nie ma przeciwieństwa "wewnętrzności" i "zewnętrzności", a rozdwojenie zachowuje sens czysto metodyczny. [...] W doświadczeniu, którego nie zniekształciły psychologiczne przesądy, nie występuje odróżnienie materii i ducha, rzeczy i jej "wewnętrznej" kopii czy śladu" (121-122).

"Żadne ogólne twierdzenia nauk przyrodniczych nie odzwierciedlają poszczególnych faktów w całości, ale chwytają tylko pewne ich własności, ważne dla człowieka z biologicznego punktu widzenia. [...] Pojęcia substancji i rzeczy są wynikiem ekonomizującej tendencji umysłu: w całości doświadczenia wyróżniamy pewne jakości trwalsze od innych i łączymy je w rzecz, która stopniowo autonomizuje się wobec jakości jako niezmienny substrat" (125).

Obiektywność pojęć ma sens czysto operacyjny nie metafizyczny.

"Fundamentalną myśl konwencjonalizmu można wypowiedzieć w taki oto sposób: pewne twierdzenia nauk ścisłych, błędnie uchodzące za opis świata oparty na rejestracji i generalizacji doświadczeń, są faktycznie ustanowionymi sztucznie tworami, a motywem ich uznania nie jest przymus empirii, lecz inne względy, nade wszystko wygoda, korzyść umysłowa, a także walory estetyczne. [...] Dane doświadczenia pozostają zawsze niezerową amplitudą różnych możliwych hipotez tłumaczących, a wybór pewnych hipotez kosztem innych nie może być empirycznie przesądzony" (145-146).

Popper. "Zaproponował, aby za kryterium empiryczności (więc i sensowności) zdań przyjąć ich wywrotność (możliwość falsyfikacji),to jest by tylko takie zdania uchodziły za empiryczne, dla których można podać metody pozwalające empirycznie ustalić ich fałszywość. [...] Jeżeli nie potrafimy powiedzieć, czym różniłby się empiryczny świat obecny od świata, w którym wypowiadane przez nas zdanie byłoby fałszywe, nie wypowiadamy w ogólności sensownego zdania. [...] Zasada Poppera pociąga za sobą trudność [...]: zdania egzystencjalne, tj. mówiące o istnieniu jakiegokolwiek przedmiotu, są najoczywiściej niewywrotne w jego rozumieniu, a więc nieempiryczne (nie można w istocie podać zdania spostrzegawczego, które mogłoby obalić zdanie "Istnieje słońce" albo "istnieją krasnoludki"" (200-201).

"Pozytywizm oświeceniowy był próbą osadzenia człowieka w jego naturalnym środowisku przyrodniczym i społecznym, próbą zrównania ludzi przez sensualistyczną teorię poznania (każdy człowiek przychodzi na świat jako czysta tablica),próbą nakreślenia programu życia wolnego od chimerycznych zapasów z Bogiem, nastawioną na polepszenie warunków konkretnych bytowania ludzkiego...

fragmenty

fragmenty