Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Kto choć raz w swoim życiu nie słyszał historii Anny Boleyn, musiałby chyba żyć w całkowitej izolacji od świata, historii, kina, literatury i kultury. Wszyscy... No dobrze, zawęzimy krąg do europejczyków. Tak więc wszyscy bez mała europejczycy musieli kiedyś usłyszeć to nazwisko. Być może nie przywiązywali do niego wagi, całkiem możliwe, że zbagatelizowali je i zajęli się innymi, ciekawszymi i bardziej współczesnymi problemami, ale przynajmniej niewielki procent słuchaczy z pewnością zafascynował się opowieścią o kobiecie, która sprawiła, że Anglia definitywnie zmieniła swe oblicze religijne i polityczne. Anna Boleyn od lat pozostaje postacią tak kontrowersyjną jak i tajemniczą. Nie tylko przeciętni odbiorcy czy twórcy filmowi, ale nawet historycy różnie oceniają tę niezwykłą kobietę i na wiele sposobów interpretują jej postępowanie. Równie często ukazywana jest w niekorzystnym świetle jako pazerna harpia czyhająca na zaszczyty i profity finansowe, jak i jako niewinna ofiara intryg politycznych. Jaka jest jednak prawda o tragicznej królowej? Czy była nieczułą kusicielką, która owinęła sobie króla wokół palca czy raczej niezależną kobietą, zagrażającą interesom dworskich urzędników, którym przeszkadzała jej pozycja na dworze i niezaprzeczalny wpływ na Henryka VIII? Eric Ives próbuje odpowiedzieć na wiele pytań, nasuwających się wszystkim miłośnikom historii a z jego relacji wyłania się obraz kobiety z krwi i kości. Kobiety mądrej, świadomej swej wartości, upartej, czasami bezwzględnie rozprawiającej się z wrogami, ale jednocześnie potrafiącej rozkochać w sobie bez pamięci „pogromcę serc niewieścich”, za jakiego lubił się uważać władca Anglii. Autor patrzy na Annę z niekłamaną sympatią i podziwem, choć jednocześnie stara się obiektywnie ocenić nieliczne dostępne źródła i relacje, a następnie poddać je krytyce często zarzucając im mijanie się z prawdą, stronniczość, bądź powielanie zwykłych plotek. Jego praca, ze względu na niezwykle skromny „materiał dowodowy” w wielu momentach przypomina policyjne dochodzenie, gdzie należy posłużyć się dedukcją, połączyć z pozoru mało znaczące fakty a następnie wyciągnąć wnioski, prowadzące nas do niezwykłych odkryć. Dochodzenie to jest na tyle żmudne, iż nie wystarczy zestawienie ze sobą odpowiednich faktów, ale należy w nim brać pod uwagę realia epoki, powiązania i prawa jakimi kierował się angielski dwór. Anna Boleyn nie żyła w oderwaniu. Mocno zakorzeniona była w swojej epoce i epoka ta wywarła niemały wpływ na jej losy, choć karierę i ogromny sukces polityczny zawdzięczała jedynie sile swojego charakteru. Przyszła królowa od zawsze zdecydowanie wyróżniała się wśród ówczesnych kobiet oczytaniem, ogładą polityczną oraz zainteresowaniem sprawami społecznymi. Nawet po poślubieniu Henryka VIII, nie wystarczały jej typowe zajęcia kobiece a swoją wysoką pozycję wykorzystała dla propagowania bliskich jej idei. Nie bez powodu w książce Ivesa tak wiele miejsca poświęca się omówieniu znaczenia Anny Boleyn dla rozwoju reformacji, jej sympatiom, stronnikom oraz wrogom. W pierwszej połowie XVI wieku koncepcje Marcina Lutra dopiero zaczynały docierać do świadomości społeczeństwa europejskiego a bez pojawienia się na scenie Anny Boleyn i jej związku z Henrykiem VIII być może nie narodził by się nigdy anglikanizm. Niejednokrotnie, nie tylko w nawiązaniu do zmiany wiary przez króla Anglii, autor podkreśla wyjątkowość związku Anny i Henryka VIII. Fakt, iż było to małżeństwo z miłości ma nie tylko znaczenie sentymentalne, ale należy go brać pod uwagę podczas analizy posunięć politycznych oraz wyciągając wnioski z postanowień samego króla. Związek taki był ewenementem w ówczesnej Europie i jako taki wymaga nieco innego spojrzenia. Anna nie miała poparcia, jak jej poprzedniczki, na dworach zachodnich. Nie była skoligacona z rodzinami panującymi, a jej sprzymierzeńcem była jedynie siła uczucia jakim obdarzył ją król. Ciągle drżała o swoje miejsce u jego boku a jednocześnie nie potrafiła usunąć się w cień i wieść życia przeciętnej europejskiej władczyni, bo też przeciętna pod żadnym względem nie była.