Maciej Rak

Na pewno to rarytas dla kieleckich regionalistów, ale nie tylko. Przedmiotem analiz tego tomu stały się, jak można było się spodziewać, legendy o powstaniu Kielc oraz o św. Emeryku. Jednak oprócz tego mamy również rozważania na pograniczu legend a słowiańskiej mitologii i religii. Do takich prac należy zaliczyć artykuły E. Gąssowskiej i K. Brachy o bóstwach czczonych na Łyścu. Ponowna analiza źródłowa zapoczątkowana przez S. Bylinę (a swój wkład ma również niewątpliwie z zupełnie innej beczki antropolog teatru L. Kolankiewicz) kontynuowana przez wymienioną dwójkę stawia w nowym świetle wiarygodność przekazów kazań średniowiecznych i Długosza na temat Łady, Jeszy, Nyi, Leli, Body i innych. Zwrócono uwagę na pewną niezależność przekazów źródeł oraz zaobserwowaną kontynuację w późniejszym folklorze, co każe traktować te bóstwa z całkowitą powagą. Dla wielu ciekawa zapewne okaże się weryfikacja legend chęcińskich w świetle tego, co wykazały badania archeologiczne i historyczne. Osobne artykuły poświęcono zbójowi Kakowi, zbójowi Madejowi, czy Wisławowi Pięknemu z Wiślicy. Moja rodzinna gwara świętokrzyska, niestety dziś niezbyt znana i popularna, choć zajęła poczesne miejsce w literaturze polskiej, doczekała się również na całe szczęście w książce analizy na przykładzie miejscowych legend. Ogólnie poziom tekstów raczej wysoki. Chwali się, że badacze podzielili między sobą tematy tak, że dają one wyczerpujący zarys legend świętokrzyskich, bez powtarzania wątków w różnych artykułach i bez luk, bo znany wątek nie został zagospodarowany.