Luljeta Lleshanaku

Po zapoznaniu się z panteonem najważniejszych albańskich poetów XX wieku pora na spotkanie z największą gwiazdą ostatniej dekady, którą bez wątpienia jest urodzona w 1968 roku Luljeta Lleshanaku. Najpierw w 2012 została nominowana do Europejskiego Poety Wolności za tom „Dzieci natury”, by dziesięć lat później zdobyć już główną nagrodę za tom „Woda i węgiel”. Czytałem tylko kilka dostępnych online wierszy z tego zbioru i przyznać muszę, że zapowiadają świetną rzecz – co nie dziwi, bo „Dzieci natury”, jedyna jak na razie albańska poezja, którą udało mi się przeczytać w całości, to rzecz absolutnie wspaniała. To ten typ poezji, który lubię najbardziej i który się po prostu „czyta”. Oczywiście można się w wierszach Lleshanaku doszukiwać lokalnych kontekstów – komunistycznego bagażu albańskiej historii i wpływu tegoż na życie zwykłych Albańczyków, ale siłą tomu jest przede wszystkim jego uniwersalność i niezwykła umiejętność operowania słowem, dzięki czemu autorce udaje się nadać poetyckiego charakteru nawet najbardziej banalnym sytuacjom. Nie ma tu wielkich słów, historii przez wielkie H czy wkradającej się między wersy polityki – jest za to odnajdywanie sensu w małych rzeczach, ale bez tanich sentymentów czy poetyckich komunałów. Jest cięta ironia, błyskotliwe skojarzenia i pomysłowe wykorzystanie całego arsenału środków stylistycznych – na przykładzie niektórych wierszy aż chciałoby się omawiać w szkole jak można się bawić słowem i jakie dzięki temu uzyskuje się efekty. Poziom całego tomu jest tak wysoki, że trudno mi znaleźć teksty najlepsze, ale warto zwrócić uwagę szczególnie na „Jesteś jedną z nas”, „Kino” czy poemat „Poniedziałek w siedmiu dniach”. Nie pomińcie też „Tranzytu”, „Żółtych książek”, „O dalekowzroczności”, „Kilku skurczów przepony” i „Trochę do naprawy”. Poezja, którą musicie poznać!