Józef Ratajczak

Rozmiarowo niewielka książeczka, ale zawiera dość sporo skondensowanej wiedzy o twórczości Juliana Tuwima. Elementów biograficznych jest tu raczej mało, autor bowiem skupił się na typowo twórczej stronie życia poety. Od pierwszych zapisanych w wieku nastoletnim kajetów z wierszami, przez kabaretowe skecze (które, nawiasem mówiąc, przepadły w rozproszeniu),aż do oficjalnie wydanych tomów z utworami wieku dojrzałego. Sporo tu cytatów z przyjaciół i znajomych Tuwima, sporo opinii (czasem przeciwstawnych) różnego autoramentu krytyków - całość tworzy w sumie mało laurkowy obraz, pokazuje, jak różne emocje budziła twórczość tego poety. Od zachwytów nad geniuszem, od ustawiania na piedestale wielkości, po opinie negatywne, wytykające mu kiczowatość, wtórność, sprowadzenie poezji między pospólstwo. To ciekawe, bo w końcu od najmłodszych szkolnych lat przyzwyczajeni jesteśmy, że nikt Tuwimowi wielkości nie odmawia, wręcz przeciwnie. Interesujące są tutaj również zaakcentowane problemy, z którymi borykał się poeta, a które odbiły się szerokim echem w jego twórczości. Kompleks z powodu znamienia - "myszki" na twarzy, duchowy dualizm żydowskiego rodowodu i poczucia bliskości z kulturą chrześcijańską, podskórna trwoga, towarzysząca przez całe życie. Kiedy się wie o tych sprawach, niektóre wiersze nabierają zupełnie innej głębi, innego znaczenia. Dopiero sobie człowiek uświadamia, z jak tragiczną postacią ma tak naprawdę do czynienia. Naprawdę wartościowa pozycja, niezwykle przydatna w odbiorze twórczości Tuwima. I świetne podsumowanie słowami samego autora: "Dorobku tego poety niepodobna bowiem przypisać bez zastrzeżeń i bez bardzo ważnych wyjątków do żadnego rygorystycznie uprawianego nurtu czy artystycznego programu, chyba że byłby to indywidualny program "tuwimizmu". Każda droga bowiem okazywała się bowiem dla tego poety rozdrożem, sporadycznie tylko - błądzeniem po bezdrożu." (s. 71-72)