Micos Aleksandropulos

„ Władycy, kniaziowie, ludu feackiego głowy! Mówię do was, co serce szepce mi w skrytości: człowiek obcy, mnie nie znan, w domu moim gości: Nie wiem, z zapadnej przyszedł czy od wschodniej strony? Dość, że prosi, by do domu mógł być odprawiony, Wyprawmyż go, jak zwyczaj, w tę podróż niezwłocznie, Bo nikt obcy, co pod mym dachem tylko spocznie, Nie trapi się czekaniem, by mógł jechać dalej. Ot byśmy ciemny okręt z najnowszych wybrali I spuścili na morze; dobroć młodych flisaków Pięćdziesiąt dwóch, znanych z dawniejszych popisów… (Homer, Odyseja(8.9-19),przekł. L. Siemieński) Starzec zamknął zmęczone oczy. Ile razy w ciągu długich lat wywoływał obraz statku kierującego się w końcu po tylu próbach ku Itace. Pięćdziesięciu dwóch silnych wioślarzy napierających na wiosła i Odyseusz, który zapadł na pokładzie w spokojny rozkoszny sen… „Wiecie, co mówi przemądry Homer, wcielając w życie prawo gościnności: niechaj wędrowiec będzie dla was nie mniej drogi niż brat rodzony, a jeśli zapragnie wyjechać, puście go w pokoju do umiłowanej ziemi ojczystej”. Teraz Maksym skończył, nic więcej nie pragnął powiedzieć”. ( s.370) Macos Aleksandropulos, Sceny z życia Maksyma Greka, Przekł. A. Bogdański, PIW, Warszawa 1985. Tekst Homera- cytowany w Scenach z życia Maksyma Greka- jakże brzmi aktualnie w 2024 r. ( XXIw.) Maksym Grek: • myśliciel, pisarz, mnich z góry Athos, zwany Grekiem; • w 1505 r. na zaproszenie księcia Wasyla przybył na Ruś, by przełożyć greckie księgi cerkiewne; • spędził tam 30 lat i odegrał istotną rolę w kulturze ruskiej; • posądzony o herezję i spiskowanie wraz z sułtanem tureckim przeciwko Wasylowi wiele lat spędził w lochu, skazany na okrutne tortury; • wielki humanista w mrocznych wiekach średniowiecza. W Posłowiu B. Fonkicz podkreśla wkład Maksyma Greka do kultury rosyjskiej, wymieniając, m. in., że: • był pierwszym uczonym – filologiem, który opracował podstawy pracy przekładowej; • przyczynił się do rozszerzenia wiedzy o Grecji (z zakresu historii, geografii, literatury i języka). I dodał: • „Maksym Grek jest największym ruskim pisarzem epoki średniowiecza”. • „Micos Aleksanropulos lubi Maksyma Greka. Jego uczciwość, pryncypialność, niezłomny charakter, wiedzę, poziom moralny- wszystko to ogromnie pisarza pociąga. Jednakże autor nie usiłuje idealizować swojego bohatera, usprawiedliwiać go zawsze i we wszystkim…”.( s. 37) Losy Maksyma – to historia, którą powinien znać każdy humanista, a może nie tylko? 10/10