Jacqueline Briskin

To co jest najbardziej kiczowatego w tej książce, to jej okładka, typowe dziwadło z lat 90tych, ale nie po okładce ocenia się książkę. W tym akurat przypadku okładka jest znacznie mniej ciekawa niż tekst książki, chociaż jej kiczowatość może zaintrygować na tyle, że można zechcieć po nią sięgnąć choćby w ramach eksperymentu. Powieść nie aspiruje do miana jakiegoś literackiego arcydzieła. Autorka pisze dobrze, język jest żywy i wciągający, a bohaterowie są nakreśleni tak, że nie wydają mi się papierowi, są wiarygodni. Cała rewolucja jest być może potraktowana trochę powierzchownie, ale ilość informacji zawartych w książce nie przytłacza,zachęcając jednocześnie do zapoznania się ze sławną carską rodziną. Proporcje są idealne: można dowiedzieć się po trochu o wszystkim i wszystkich: stosunku Rosjan do cara, Rasputinie, Leninie, bolszewikach i nastrojach panujących w społeczeństwie; te pobieżnie zarysowane fakty są opisane w taki sposób, że po prostu chce się wiedzieć więcej. Rosyjskie wyższe sfery, ich fanaberie i zwyczaje są świetnie i barwnie nakreślone. Nie bardzo rozumiem pretensje w stosunku do bohaterów powieści - nie odkłada się książki bo jedna z głównych postaci męskich jest "zła". Takie podejście uważam za idiotyczne. Paskiewicz jest typem, który może wzbudzać sporą irytację, ale na jego tle idealista Stiepan wydaje się być momentami wręcz bezbarwny. Właśnie takie postacie jak Paskiewicz nie pozwalają na szybkie znudzenie się książką. Jedynym, jak dla mnie mankamentem książki, są niektóre drętwe i kiczowato romantyczne dialogi Mariji i Stiepana, ale poza tym, nie bardzo jest się do czego przyczepić.Zakończenie książki jest prawie dokładnie takie, na jakie liczyłam, chociaż trzeba przyznać, że momentami autorka zbija czytelnika z tropu i każe mu się zastanawiać, jak skończy się cała poplątana historia...