Jesteśmy społecznością, która kocha książki

(#planetaksiążek) Historię opisaną przez Muhammad w jej autobiograficznej powieści, o niepozostawiającym złudzeń co do wydźwięku tytule, znałem z medialnych doniesień sprzed czterech lat. Oto młoda Saudyjka ucieka z Arabii, zostaje zatrzymana na lotnisku w Bangkoku i grozi jej ekstradycja do kraju, w którym najpewniej czeka ją śmierć, ale po dramatycznej przeprawie otrzymuje azyl w Kanadzie i cała historia znajduje wręcz filmowy happy end. Lektura wydanej w ubiegłym roku „Zbuntowanej...” rzuca jednak na całą sprawę zupełnie nowe światło – bohaterka całej historii z kronikarską dokładnością opisuje cały przebieg swojej ucieczki, najważniejsze jest jednak to, czego w całym medialnym szumie zabrakło: to wszystko, co sprawiło, że ucieczka była dla niej jedynym rozwiązaniem. Po lekturze „Saudyjki za kierownicą” opisywany przez Muhammad świat kobiet w Arabii Saudyjskiej nie był dla mnie zaskoczeniem, trzeba jednak przyznać, że daje w swojej książce jeszcze bardziej brutalny i kompleksowy obraz ucisku i wszechobecnych ograniczeń, jest też w swoich rozważaniach bardziej bezkompromisowa i „zachodnia” w sposobie myślenia. Dzięki temu z pewnością jest bliższa czytelnikowi, który w pełni rozumie jej sprzeciw, kibicuje w walce o zdobycie upragnionej wolności i bulwersuje się każdym przejawem jawnej niesprawiedliwości, który ją (i wszystkie arabskie kobiety, które niczym literacka figura everymana reprezentuje) dotyka. „Zbuntowana...” wręcz kipi od emocji, a konstrukcja dramaturgiczna, która sprawdziła się w przypadku „Saudyjki...”, działa również tutaj: książka zaczyna się od ucieczki i zatrzymania w Tajlandii, później cofamy się do początku, czyli historii Rahaf i tego, jak dojrzewała do buntu i wyzwolenia się z ucisku, aż wreszcie wracamy do punktu wyjścia i dowiadujemy się, jak wreszcie zdołała uciec i osiąść w Toronto. W tle głównej intrygi dostajemy bardzo rozbudowane tło społeczno-historyczne i obrazki z życia w Arabii Saudyjskiej – choć sama autorka jest wobec nich bardzo krytyczna, to zaskakuje przenikliwością opisów i dojrzałością refleksji, wychodząc daleko poza subiektywny akt oskarżenia.