Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Jeżeli czytacie literaturę obozową i wciąż jeszcze macie dla niej miejsce w sercu, to zachęcam do sięgnięcia po tytuł, który nie mówi o obozach bezpośrednio, ale jest jakby brakującym ogniwem w całej tej bolesnej mozaice ludzkiego udręczenia. „Getto jest we mnie” argentyńsko-francuskiego pisarza, Santiago H. Amigoreny pokazuje, jak mechanizm śmierci zbiera swoje żniwo nawet po skończeniu wojny, bo wojna to nie tylko miejsce, w którym toczą się walki, wojna to pomór, który infekuje głowy kolejnych pokoleń, co doskonale widzimy na przykładzie dziadków Amigoreny, a także Martina Caparrosa, bo obaj panowie są ze sobą spokrewnieni, obaj też napisali o swoich przodkach, dziś jednak skupiam się na opowieści Santiago. Wincenty Rosenberg to polski Żyd, który w 1928 roku wyemigrował do Argentyny. Wcześniej walczył u boku Piłsudskiego, jednak mimo stopnia oficerskiego, nie kontynuuje kariery wojskowej. Nie kończy też prawa, na które wysłała go matka. Wincenty dusi się w antysemickim sosie. Robi więc najprostszą rzecz, jaka przychodzi mu go głowy. Ucieka na inny kontynent. Ucieka trochę od pogardy, którą otrzymuje zamiast podzięki za wyzwolenie kraju, trochę od matki, której marzenie o synu prawniku nie będzie spełnione, a trochę gna go tam ciekawość i pragnienie całkowitej wolności. Na statku, który przybija do argentyńskiego portu, poznaje dwójkę przyjaciół, którzy będą mu towarzyszyć w dalszej drodze. Buenos Aires tętni życiem. Rozwija się. Tu poznaje swoją przyszłą żonę, Rositę. Tutaj rodzą się jego dzieci, dwie córki i syn. Zawodowo działa w branży meblowej. Na pierwszy rzut oka wszystko jest dobrze, ale raj nie trwa wiecznie. W Europie wrze. Wybucha wojna, wybucha też niepokój Vincente, który stopniowo narasta. Czasem z Polski przypływa do niego list, w którym matka opisuje aktualną sytuację w kraju. Nagonki na Żydów, budowanie muru, zamknięcie w getcie, nędzę, głód, trupy na ulicach, które nikogo nie wzruszają. Vincente śledzi nagłówki gazet. W pewnym momencie nie jest w stanie przyjąć więcej tragicznych informacji. Stopniowo się zmienia, a zmiany te bardzo mocno oddziałują na rodzinę. Żona nie widzi już w nim człowieka, którego poślubiła. Dzieci nie rozumieją zachowań ojca. On sam czuje się dla siebie obcy. Mentalne mury getta stały się dla niego grobem. „Getto jest we mnie” to opis degradacji umysłu zakleszczonego w wyobrażonym cierpieniu matki i rodzeństwa. Pokłosie zbrodni bez imienia. Zagraniczne gazety z okresu wojny bardzo długo domniemywały, co może dziać się w Polsce. Posługiwano się ogólnikami, określeniami „podobno”, „być może” kogoś tam mordują, ale jak jest naprawdę... Tragedia ujawniała się powoli, przyczyniając się do szaleństwa ludzi oddalonych od Polski nawet o tysiące kilometrów. Trauma zżerała tych, co przeżyli i kolejne pokolenie. Wspaniale opisał to Amigorena a ja gorąco zachęcam do poznania tej historii. IG @angelkubrick