José Luís Peixoto

Do lektury tej książki zachęcił mnie tytuł. Liczyłam na to, że w powieści znajdę w interesujący sposób wykorzystany motyw książki. Zapis na skrzydełku okładki zawierał fragment tekstu z którego wynikało, że jedna z postaci ma na imię Książka. Do tej pory nie spotkałam się z takim pomysłem. Gdy na początku powieści zakochany Ilìdio wręcza Adelaide książkę, autor nazwał ją rodzajem śmierci (s. 64). Czyżby zapowiadał się wątek sensacyjny? - miałam nadzieję na ożywienie leniwie toczącej się akcji. Nic bardziej mylnego. Jest to powieść obyczajowa opisująca życie w ubogiej wiosce portugalskiej w latach pięćdziesiątych, a potem losy kilku mieszkańców, którzy szukali lepszego życia we Francji. Prości ludzie, doświadczeni przez los brakiem nie tylko środków do życia, ale także ciepła i miłości rodziców, ciężką pracą zgromadziwszy kapitał, powracają do rodzinnej wioski w latach osiemdziesiątych. Należąc wcześniej do „marginesu tej ubogiej wioski”, po powrocie imponują innym wybudowaniem olbrzymiego domu lub zakupem posiadłości, która dawniej należała do najbogatszej kobiety. Książka bardzo smutna, momentami groteskowa, skłania do refleksji nad problemem emigracji zarobkowej. W książce portugalskiego autora można znaleźć niewielkie „ślady polskie”. Peixoto pisząc o emigrantach w Paryżu wspomina także Polaków, wymieniając ich wśród innych nacji, które spotkać można w stolicy Francji. Wśród trudnych do wymowy nazwisk pisarzy wskazuje jedną ze współczesnych polskich pisarek. Powieść dla mnie znacznie ciekawsza w drugiej połowie. Motyw książki wykorzystany w oryginalny sposób. Moim zdaniem to lektura dla czytelnika dojrzałego, lubiącego snuć refleksje na temat ludzkich losów.