Janusz Małłek

"Historia Norwegii do roku 1814" to - jak słusznie podkreślił autor - pierwsze w naszym kraju kompleksowe ujęcie dziejów tego przepięknego kraju. Janusz Małłek nosił się z zamiarem napisania dzieła już bardzo dawno temu (miał nawet przygotować historię Norwegii w ramach popularnej serii "Historii krajów i narodów" nakładem Ossolineum, lecz spełzło to na niczym),ale natłok innych obowiązków naukowych spowodował, że zamiar ten udało mu się zrealizować dopiero na emeryturze, będąc już wiekowym człowiekiem. We wstępie wyjaśnił również, iż cezura 1814 roku i zakończenie na niej narracji wynika po części z braku sił, a po części z faktu, że panie Szelągowskie przygotowywały w tym samym czasie publikację o historii tego kraju w XIX i XX wieku, więc byłoby to niejako zdublowaniem tematu. W ten sposób powstała książka pokaźnych rozmiarów, mogąca zadowolić gusta sympatyków dziejów skandynawskich. Książka napisana jest w sposób nowoczesny, prawie wyłącznie oparta została o wyniki prac naukowych skandynawskich historyków (przede wszystkim z powodu ubóstwa dzieł poświęconych Norwegii poza tym państwem),a co najważniejsze, bierze pod uwagę zarówno kluczowe osiągnięcia dawniejszej historiografii, jak i te bliższe naszym czasom. Język pracy jest wartki, Janusz Małłek wie, że zbytnie rozwlekanie się nad poszczególnymi wątkami nie służy tego typu wydawnictwom (chociaż kilka dłużyzn się zdarza, a dotyczy to najmniej ciekawego fragmentu historii Norwegii - schyłku średniowiecza). Dużym jej plusem jest spora ilość map i ilustracji - wszystko przygotowane profesjonalnie. Niestety zauważalne są także - co często się zdarza ludziom nauki - inklinacje autora odnośnie epoki, której sam poświęcił naukową karierę. Otóż nowożytność jest dużo lepiej opracowana niż wieki średnie. Tym drugim trochę mniej polotu, choć trzeba przyznać, iż Janusz Małłek bardzo się starał. Reasumując: książka zawiera sporo informacji o polityce, gospodarce, społeczeństwie i kulturze tego okresu w dziejach Norwegii. Warto coś wiedzieć o kraju, w którym największą mniejszość narodową stanowią właśnie Polacy, a jakiś czas temu furorę zrobiła publikacja pod znamiennym tytułem: "Nie jestem twoim Polakiem". Wprawdzie nie dowiemy się z niej o kłębowisku sprzeczności, jakie trawi współczesne społeczeństwo norweskie, ale zdobędziemy podstawowe informacje i wiedzę o tym, że państwo, które uchodzi od dłuższego czasu za wzór pod wieloma względami, wreszcie kraj, którego bogactwo mogłoby rzucić na kolana niejednego ze swych konkurentów, przez większość swojej historii było "chłopcem do bicia" sąsiadów (poza wczesną erą wikingów). Na koniec tylko dodam z autopsji: uroki przyrodnicze i geograficzne Norwegii są o niebo ciekawsze niż jej historia.