Czy zatem Wojciech Dutka jest jako pisarz specjalistą od rzadko eksploatowanego w naszej rodzimej literaturze tematu miłości niemożliwej podczas wojny? Czy jest tak naprawdę, czytelnicy będą mogli się przekonać już 4 września 2019 roku, kiedy nakładem wydawnictwa LIRA ukaże się najnowsza powieść pisarza pod tytułem „Kurier z Toledo”.

Tym razem Dutka przenosi czytelnika do Hiszpanii podczas toczącej się w tym kraju wojny domowej w latach 1936-1939. Jego bohater, Antoni Mokrzycki, polski arystokrata, otrzymuje od ministra spraw zagranicznych Becka misję polegającą na zbieraniu materiałów o aktywności niemieckiego i sowieckiego wywiadu na potrzeby polskiego wywiadu wojskowego. Mokrzycki ma 28 lat, pozycję społeczną, a także narzeczoną Monikę Skirmuntównę - pochodzącą z jego klasy społecznej dziewczynę, której nie kocha. Potajemnie spotyka się także z żydowską tancerką Goldą Cwajnblum, która darzy go uczuciem i jako pierwsza poznała jego tajemnicę. Mokrzycki jedzie do Hiszpanii, którą zna, ale nie wie, co czeka go w kraju, w którym za chwilę wybuchnie wojna domowa. Aby nie spoilerować, możemy powiedzieć tylko tyle, że na drodze Mokrzyckiego stanie młody anarchista, 19-letni, Teo Gonzalez i wywróci ułożony i przewidywalny świat Mokrzyckiego do góry nogami wciągając go w relację, z której nie będzie już odwrotu.

„Kurier z Toledo” jest bardzo sprawnie napisaną powieścią – koleżem gatunków, powieści miłosnej, szpiegowskiej i sensacyjnej, w której jednak autor przemyca o wiele głębsze filozoficzne jądro. Próbuje dowieść, że miłości nie można posiąść, jak posiada się rzecz, że osoba, którą kochamy, wymyka się na nam i już nigdy nie można wrócić do relacji miłosnej przerwanej z powodu głębokich różnic światopoglądowych. Antoni Mokrzycki jest postacią tragicznie rozdartą, między swoimi własnymi poglądami i naznaczoną piętnem "ciemnej miłości” relacji z Teo. Jednak na drodze Mokrzyckiego stają fascynujące postacie historyczne, takie jak Ernest Hemingway, Federico Garcia Lorca, Simone Weil, Pablo Neruda, komunistyczny generał Walter-Świerczewski, czy sam generał Francisco Franco Behamonde, przywódca rebelii prawicy przeciwko republice hiszpańskiej. Jest to także ukrwiona mnóstwem szczegółów opowieść o niezwykle brutalnej wojnie domowej w Hiszpanii, którą można również czytać jako alegorię naszych polsko-polskich zmagań światopoglądowych. Dutka ukazuje kraj rozdarty, w którym brat strzela do brata, przyjaciel musi wydać przyjaciela, a kochankowie stają po przeciwnych stronach. Autor stara się podpowiedzieć: uważajmy, by piekło różnic w poglądach politycznych nie doprowadziło do realnego nieszczęścia.

Kluczową postacią dla intelektualnej warstwy tej powieści jest Federico Garcia Lorca (1898-1936) i jego poezja, dosłownie i z wielkim wyczuciem w powieści przywołana. Poeta jest alter-ego Mokrzyckiego, wieszczem przeczuwającym zagładę swego kraju i samego siebie. A Antoni Mokrzycki musi dokonać ostatecznego wyboru, za który zapłaci straszną cenę. Czy zdoła obronić miłość? Samego siebie? Ocalić trudne relacje z narzeczoną, a potem żoną?

„Kurier z Toledo” ukazuje Hiszpanię na chwilę przed kataklizmem i w czasie jego trwania. Jest to powieść wciągająca od pierwszej strony, zmuszająca do refleksji, nie oszczędzająca czytelnikowi widoku okrucieństw i rzezi i pokazująca wojnę domową bez retuszu, jako koszmar, w którym giną wszystkie wartości. I jest to propozycja LIRY tym bardziej warta odnotowania, że wydawnictwo planuje dwie następne części przygód Antoniego Mokrzyckiego, rozgrywające się w czasie II wojny światowej i tuż po niej. Będą to powieści zatytułowane „Kurier z Teheranu” i „Kurier z Tivoli”.

Artykuł sponsorowany