-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
Stan czytelnictwa w 2022 roku: Polacy nadal czytają mniej niż w pandemii. Poza jedną grupą
Biblioteka Narodowa opublikowała raport „Stan czytelnictwa w Polsce w 2022 roku”. Kto najczęściej sięga po książki? Czy procent czytających Polek i Polaków znacząco się zmniejszył lub zwiększył w porównaniu z poprzednim rokiem? Po jakie gatunki Polki i Polacy sięgają najchętniej, czyje książki lubią czytać najbardziej? Sprawdźcie, jak na te pytania odpowiada raport Biblioteki Narodowej!
Co trzeci Polak czyta książki – czytelnictwo na niezmiennie niskim poziomie
Raport został sporządzony na podstawie odpowiedzi 1996 osób, badanie przeprowadzono jesienią 2022 roku. Jedno z pytań, które usłyszeli ankietowani, brzmiało: „Czy w ciągu minionych 12 miesięcy przeczytałeś/-aś książkę?”. Pytanie również uszczegółowiono – według liczby przeczytanych publikacji. Przeczytanie co najmniej jednej książki (papierowej lub cyfrowej) zadeklarowało 34% osób powyżej 15. roku życia. Jak zaznaczają autorzy raportu, to dokładnie taki sam wynik, jaki uzyskano o tej samej porze roku (jesienią) 12 miesięcy wcześniej. Warto dodać, że poza rokiem 2020 – gdy po książkę sięgnęło aż 42% respondentów – stan czytelnictwa w Polsce „nie zmienia się w sposób istotny statystycznie od 2015 roku”. Chwilowe zwiększenie liczby Polaków czytelników w pierwszym roku pandemii było więc najprawdopodobniej spowodowane tym, że w czasie obostrzeń, pracy zdalnej, pozamykanych sklepów czy siłowni czytanie pozostawało jedną z niewielu łatwo dostępnych aktywności – dlatego Polki i Polacy sięgali po książki chętniej.
Jest jednak jedna grupa czytelników i czytelniczek, która sięga po książki chętniej niż przed rokiem – to osoby w wieku 12–15 lat. Aż 72% osób w tym wieku przeczytało w zeszłym roku co najmniej jedną książkę, co oznacza powrót do danych z czasów pandemii. W poprzednim roku (a dokładniej rzecz ujmując, w listopadzie roku 2021 i w marcu roku 2022, ponieważ poprzedni raport Biblioteki Narodowej przedstawia dane z dwóch edycji badania) ten odsetek wśród czytających nastolatków wynosił jedynie 60%, więc wzrost jest wyraźnie zauważalny. Co więcej, 18% nastoletnich czytelników sięgnęło w zeszłym roku po 7 lub więcej książek (w roku 2021 – 13%). Liczba starszych intensywnie czytających Polek i Polaków pozostała bez zmian – wynosi ona 7%.
Kim jesteś, czytelniku? Czytelniczką
Kobiety nadal czytają dużo więcej niż mężczyźni. W roku 2022 co najmniej jedną książkę przeczytało 42% kobiet i 26% mężczyzn – rok wcześniej czytających wśród obu płci było więcej: 46% kobiet i 28% mężczyzn. Autorzy raportu wskazują, że ta wyraźna różnica między czytającymi Polkami i Polakami wynika z przeciętnej liczby lat spędzonych na zdobywaniu wykształcenia (zwłaszcza humanistycznego) oraz z „genderowego wymiaru wzorców socjalizacji do czytania”, z których wynikać może, że czytanie jest „niemęskie”.
A jak sprawa wygląda z wiekiem? Im ktoś młodszy, tym chętniej czyta. 72% wspomnianych wyżej nastolatków (15–18 lat) przeczytało w zeszłym roku choć jedną książkę, zrobiło tak też 34% osób powyżej 15. roku życia. Najmniej liczna jest tu liczba osób po siedemdziesiątce. Jak dodają autorzy raportu, w tej grupie jest też najniższy odsetek osób z dyplomem wyższej uczelni – wynosi on 8%.
Jeśli chodzi o wykształcenie – czyta 58% absolwentów szkół wyższych i 14% osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym – w raporcie za rok 2021 statystyki te wyglądały nieco lepiej – czytało 63% osób z wykształceniem wyższym i 16% z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Najwięcej czytelników i czytelniczek jest w wielkich miastach, a najmniej – na wsiach i w małych miasteczkach. Co ciekawe, w miastach liczących od 20 do 50 tysięcy mieszkańców podstawowy wskaźnik czytelnictwa jest na tym samym poziomie, co w miastach co najmniej dwustutysięcznych.
Czytanie a poczucie bezpieczeństwa materialnego i źródła czytanych książek
To, ile książek dana osoba czyta, zależy również od poziomu poczucia bezpieczeństwa materialnego. 56% osób z grupy, która odpowiedziała, że „starcza mi na wszystko i jeszcze oszczędzam na przyszłość” (poprzednie dane z marca 2022 roku wskazują na 64%), czyta książki, 44% osób, którym „starcza na wszystko bez wyrzeczeń, ale nie oszczędzają”, również jest w grupie czytelników (w marcu 2022 – 48%). Wśród osób, które „pieniędzy mają niewiele, ledwo starczy na jedzenie”, po lekturę sięga zaledwie 5% (w marcu 2022 – 17%).
Skąd czytający Polacy biorą książki? Większość je kupuje – na zakupy wskazuje 36% respondentów (39% w poprzednim raporcie), książki dostajemy również w prezencie – 32% odpowiedzi (31% w poprzednim raporcie), lub korzystamy z prywatnego księgozbioru – 20% (tak samo jak w poprzednim raporcie). Bardzo duże znaczenie mają też pożyczenia od znajomych, rodziny – stanowią one źródło naszych lektur w 37% (32% w marcu 2022). Co ciekawe, biblioteki wskazywane są jako źródło lektur najrzadziej – wymieniło je 20% ankietowanych, podobnie jak we wcześniejszym raporcie.
Czytanie książek a używanie smartfona, komputera, tabletu
Z raportu Biblioteki Narodowej dotyczącego stanu czytelnictwa w 2022 roku wynika również, że ci, którzy więcej czytają, częściej też korzystają z urządzeń elektronicznych: smartfonów, komputerów i tabletów. Ci, którzy spędzają przed ekranami co najmniej 8 godzin dziennie, w 61% przypadków przeczytali również co najmniej jedną książkę w ciągu 12 miesięcy poprzedzających badanie. Dla porównania: tylko 13% czytelników jest w grupie, która w ogóle z tych urządzeń nie korzysta.
Czytanie książek i innych tekstów. Audiobooki a podcasty
Osoby biorące udział w ankiecie zapytano nie tylko o czytanie tekstów, ale i o „wybrane praktyki uczestnictwa w kulturze w 2022 roku”. Co ciekawe, aż 86% osób czyta w internecie teksty bez związków z kształceniem lub pracą, a 66% – teksty na użytek kształcenia lub pracy. 80% osób słucha muzyki z urządzenia cyfrowego, a 53% gra w gry komputerowe. 78% Polek i Polaków ogląda filmy i seriale na urządzeniach cyfrowych, a 62% – ogląda programy sportowe.
Warto dodać, że 8% osób słucha audiobooków, a zdecydowanie więcej – 29% – podcastów (w poprzedniej edycji raportu dane te wynosiły 7 i 30%). Z czego może wynikać ta różnica? Fakt, że podcasty wygrywają z audiobookami w każdej grupie wiekowej? Autorzy raportu wskazują na to, że podcasty przypominają bardziej radio niż książki, a to wiele osób może zachęcać. Słuchanie podcastów jest też bardziej egalitarną praktyką niż czytanie. Nie jest zdeterminowane przez płeć respondentów i znacznie mniejszy wpływ na nie mają: wykształcenie, wiek, miejsce zamieszkania.
Ulubione gatunki literackie i ulubieni autorzy polskich czytelników
Ulubione gatunki literackie Polek i Polaków od lat się nie zmieniają. 32% czytelników i czytelniczek (w poprzednim raporcie – 29%) sięga po literaturę kryminalną, sensacyjną, thriller, thriller psychologiczny, powieść detektywistyczną. Na drugim miejscu znajduje się literatura obyczajowa, popularna, romanse, powieść erotyczna – 22% (21% w roku poprzednim). Chętnie sięgamy również po non-fiction: biografie, autobiografie, wspomnienia, wywiady, publicystykę XX w. – 17% (16% w poprzedniej edycji raportu).
Od czterech lat najpopularniejszy polski autor pozostaje jeden i ten sam – jest nim Remigiusz Mróz. I choć ogólnie po książki z kanonu lektur sięgamy raczej niechętnie – robi tak 2% wszystkich czytelników i czytelniczek – to drugie miejsce na podium zajął Henryk Sienkiewicz. W top 3 znalazła się również J.K. Rowling. Kolejne pozycje w pierwszej dziesiątce ulubionych autorów Polaków zajęli: Adam Mickiewicz, Nicholas Sparks, Harlan Coben, Jo Nesbø, Stephen King, Aleksander Kamiński, Katarzyna Bonda. W zeszłym roku zestawienie przedstawiało się następująco (od 1. do 10. miejsca): Remigiusz Mróz, Harlan Coben, Olga Tokarczuk, Joseph Murphy, Magda Knedler, Stanisław Lem, Katarzyna Bonda, Stephen King, Katarzyna Grochola, Henryk Sienkiewicz.
Badanie „Czytelnicy w sieci” Lubimyczytać i Polskiej Izby Książki
Warto dodać, że serwis Lubimyczytać od 2016 roku organizuje z Polską Izbą Książki badanie „Czytelnicy w sieci”, którego celem jest poznanie przyzwyczajeń i gustów czytelniczych internautów. Przyniosło ono odpowiedzi na wiele kolejnych, ciekawych pytań związanych z czytelnictwem.
W piątej edycji badania, zorganizowanej w kwietniu 2022 roku, wzięło udział 13 846 osób. Kto konkretnie? 78% kobiet, osób mieszkających przede wszystkim w wielkich miastach (31%) i najczęściej z wyższym wykształceniem (51%). Zapytaliśmy respondentów m.in. o to, czym się kierują, wybierając książki – aż 96% stawia przede wszystkim na własne zainteresowania. Według 65% ankietowanych czytanie książek ma zdecydowanie znaczący wpływ na ich życie, a według kolejnych 24% – „raczej” ma ono wpływ na ich życie. 94% czytelników i czytelniczek uważa czytanie za sposób na oderwanie się od codzienności, ucieczkę od zgiełku, relaks.
Aż 27% respondentów przeczytało w roku poprzedzającym badanie od 21 do 50 książek, 18% – między 11 a 20, a 17% – między 51 a 100. Lekturę jednej książki ma za sobą 2% osób, a żadnej – 3% respondentów. Większość czytelników kupowała książki w księgarniach (59% w księgarniach internetowych, a 49% – w sieciowej księgarni stacjonarnej), 44% czytelników książki wypożyczało w bibliotece, 28% – pożyczało od rodziny, znajomych, a tylko 10% kupowało je w niesieciowej księgarni stacjonarnej.
Więcej informacji na temat zeszłorocznego Badania „Czytelnicy w sieci”, jak i wyniki jego poprzednich edycji znajdziecie na stronie pod tym linkiem.
Jak oceniacie wyniki raportu „Stan czytelnictwa książek w Polsce w 2022 roku”? Jesteście nimi zaskoczeni? A jeśli tak, które z danych budzą wasze największe zdziwienie? Czekam na wasze opinie w komentarzach!
Źródło: Biblioteka Narodowa, bn.org.pl
komentarze [130]
Mnie jak zwykle zastanawia, kto bierze udział w badaniu i ile osób. Kiedyś dopadłam informacji, że parę lat temu zostało przebadanych telefonicznie 2000 osób. Więc jeśli dalej jest to tak współmiernie mała liczba osób względem żyjących w PL, to my nigdy nie uzyskamy miłego wyniku czytelniczego 🧐
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Najpierw, jako dziecko, czyta się książki z ciekawości: "co tam jest?". Później dla przyjemności poznania czegoś pięknego i mądrego o ludziach i świecie. A w końcu człowiek orientuje się, że dzięki książkom stał się mądrzejszy i nawet sam mógłby coś napisać.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
A może niech każdy czyta co chce i ile chce? Przecież to bez większej różnicy dla "ukulturalniania się" czy przeczytam erotyk czy w tym czasie pogram w coś 😅
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
"Im ktoś młodszy, tym chętniej czyta" - jestem w stanie to zrozumieć. Zbliżam się do czterdziestki. Całe życie w okularach. Są książki, które chciałbym przyczytać, ale ze względu na rozmiar czcionki nie czytam. Pewnie. W ostateczności jest Kindle, ale nie ma się co oszukiwać. Dla sporej części społeczeństwa to bardzo duży wydatek.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Wsadzę kij w mrowisko. Uważam, że to nie szkoła jest od rozbudzania w młodych ludziach pasji czytania i miłości do książek. Od tego są rodzice. Szkoła natomiast ma tę miłość (albo przynajmniej sympatię) do czytania przekształcić w narzędzie do poznawania świata dokoła. Ale – i to jest uwaga o charakterze pierwszorzędnym – to poznawanie świata nie dotyczy bynajmniej...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Nie wszystko jednak, bo wyrosło już pokolenie rodziców, które nie czyta z różnych powodów. I jak sobie z tym radzić?
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Bywa i tak, że rodzice dużo czytają (sobie i dziecku, kiedy jest maluchem), książek w domu pełno, a dziecko, jak już dorośnie, czytać nie lubi.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Pierwszy z "Top 30", a przeczytany przeze mnie w 2022 roku autor klasyfikuje się na 29. pozycji... Choć widzę Olgę Tokarczuk na 13. pozycji - w tym roku jakoś się z nią nie złożyło.
Ogólnie, to lista ta dobrze odpowiada klasyfikacji najpoczytniejszych działów literatury, gdzie - też pewnie od lat - królują sensacja i thrillery. Ja tam nie przepadam, choć akurat w roku 2022...
Uprzejmie proszę o dodanie książki do systemu "Wrocławskie Dekady : Miasto jak Feniks / Beata Maciejewska" brak książki w bazie portalu a książka jest wybitnie ciekawa. Z góry dziękuję 😚
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Można dodawać książki samemu - proszę :) https://lubimyczytac.pl/ksiazka/5067112/wroclawskie-dekady-miasto-jak-fenik...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Każdy uzytkownik portalu sam może książke dodać.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Dobrze niech sobie czytają mniej, wiedzę można pozyskać też z innych źródeł - chociażby podkasty. Młodzi ludzie czytają więcej, ale gdyby zadać to samo pytanie z wyłączeniem lektur szkolnych, statystyki pokazałyby raczej co innego.
Większość nastolatków jest przeładowana lekcjami i może wolą spędzić przyjemnie czas na pogaduchach na fb lub obejrzeć jakiś serial dla...
Tego sondażu nie należy brać poważnie... pierwsza sprawa próba jest dość mała 1996. Druga sprawa nie ma NIC o metodologii prowadzenia tego badania: czy to była ankieta czy formularz internetowy czy ankieta telefoniczna? Druga sprawa nie ma nic o zakresie obszarowym: czy to byli czytelnicy przychodzący do biblioteki czy tez dzwoniono do losowych osób w Polsce.
Przecież te...
"Sondaż zrealizowano metodą CAPI (computer assisted personal interview)
na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie Polaków w wieku co najmniej 15 lat" - wystarczy zajrzeć do raportu :)
Dzięki, zajrzałem ale najwyraźniej przeoczyłem. Czyli osoba przeprowadzając wywiad dysponowała sprzętem elektronicznym i zaznaczała w nim odpowiedzi osoby z którą rozmawiała bezpośrednio. Zatem podejrzewam, że były to osoby, które przychodziły do miejsca gdzie książki wypożyczała... konkretne miejsca np. biblioteka. Tym bardziej tych badań NIE należy ekstrapolować na całą...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Młodzi Polacy czytają - to dobrze. Mam nadzieję, że przynajmniej część z nich wyrośnie na świadomych czytelników, zwłaszcza że pojawia się dla nich teraz dużo ciekawych, wartościowych propozycji: oczywiście poznańskie, ale też seria Neony w WAB i Perseidy w Znaku... Sama jestem ciekawa, jak to się rozwinie.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post